Οι προβλέψεις εγκληματολογικού ενδιαφέροντος του Εθνικού Προγράμματος για την ουσιαστική ισότητα των φύλων 2010-2013

Την 22α Σεπτεμβρίου ανακοινώθηκε από τη Γενική Γραμματέα Ισότητας κ. Μ. Στρατηγάκη το Εθνικό Πρόγραμμα για την ουσιαστική ισότητα των φύλων 2010-2013 το οποίο θα χρηματοδοτηθεί κυρίως από το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς (ΕΣΠΑ) 2010-2013 - Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Διοικητική Μεταρρύθμιση». Βασική προτεραιότητα του Εθνικού Προγράμματος για την ουσιαστική ισότητα αποτελεί η ενδυνάμωση της πολιτικής της ένταξης των όρων της ισότητας και της οπτικής του φύλου σε όλες τις πολιτικές και τομείς που αφορούν τις γυναίκες όπως εκπαίδευση, εργασία, μετανάστευση κλπ (gender mainstreaming). Αυτή η προτεραιότητα του Εθνικού Προγράμματος αποτελεί επίσης ευρωπαϊκή σημαία στην πολιτική της ισότητας ανδρών και γυναικών. Στην 7η Διάσκεψη Υπουργών Ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών του Συμβουλίου της Ευρώπης η οποία πραγματοποιήθηκε στις 24-25 Μαίου στο Αζερμπαϊτζάν υιοθετήθηκε σχέδιο δράσης με τίτλο «Η επίτευξη de jure και de facto ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών ως πρόκληση για δράση». Εξάλλου η ειδική Επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης για την ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών (GDEG) εργάζεται στην ίδια κατεύθυνση με γνώμονα την επίτευξη της ουσιαστικής ισότητας.

Τέσσερις είναι οι κύριοι άξονες δράσης του εθνικού προγράμματος για την ουσιαστική ισότητα των φύλων το οποίο περιλαμβάνει τη συνεργασία με όλους τους αρμόδιους δημόσιους φορείς, τους κοινωνικούς εταίρους και την κοινωνία των πολιτών για την υλοποίηση 20 σημαντικών έργων. Οι τέσσερις αυτοί άξονες είναι οι ακόλουθοι:
• Η προάσπιση των δικαιωμάτων όλων των γυναικών μέσω της προώθησης της ισότητας των φύλων, προσανατολίζοντας τις δράσεις και παρεμβάσεις ειδικότερα στις γυναίκες εκείνες οι οποίες υφίστανται πολλαπλές διακρίσεις,
• Η πρόληψη και καταπολέμηση όλων των μορφών βίας κατά των γυναικών
• Η στήριξη της απασχόλησης των γυναικών με έμφαση στην εξασφάλιση της οικονομικής τους αυτοτέλειας,
• Η αξιοποίηση της πολιτιστικής δημιουργίας για την ανάδειξη των στόχων της ισότητας των φύλων.

Το πρόγραμμα συνδέεται ιδιαίτερα με την επιστημονική κοινότητα και τα μαθήματα του φύλου αξιοποιώντας τα επιστημονικά πορίσματα στο μέτρο που αφορούν θέματα φύλου. Σχετικά με τη βία κατά των γυναικών, προτεραιότητα η οποία μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα δεδομένου ότι συνδέεται με το μάθημα της Ποινικής και Εγκληματολογικής προσέγγισης του φύλου που διδάσκεται στη Νομική Αθηνών, ο σχεδιασμός του προγράμματος είναι φιλόδοξος με πολλά ελπιδοφόρα μηνύματα. Η επιτυχής υλοποίηση του προγράμματος που κάθε μορφής βία είτε αυτή εκδηλώνεται στον ιδιωτικό είτε στο δημόσιο χώρο θα συνεισφέρει στην καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών.

Ειδικότερα, προβλέπεται η δημιουργία Συμβουλευτικών Κέντρων για την υποστήριξη των θυμάτων βίας σε όλες τις περιφέρειες της χώρας, η λειτουργία ξενώνων φιλοξενίας των γυναικών θυμάτων, η επαναλειτουργία της  τηλεφωνικής γραμμής SOS. Παράλληλα στο επίπεδο της πρόληψης εκδήλωσης φαινομένων βίας κατά των γυναικών προβλεπονται ειδικές εκστρατείες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης, η εκπαίδευση υπαλλήλων και στελεχών της δημόσιας διοίκησης.

Οι πολιτικές υλοποιούνται με ισχυρά θεσμικά πλαίσια και νομικές ρυθμίσεις. Η υλοποίηση του Εθνικού Προγράμματος για την ουσιαστική ισότητα πλαισιώνεται από το έργο τριών νομοπαρασκευαστικών επιτροπών για την τροποποίηση των διατάξεων του οικογενειακού δικαίου, την επεξεργασία σχεδίου νόμου για την καταπολέμηση της έμφυλης βίας και την επεξεργασία σχεδίου νόμου για την προώθηση της ουσιαστικής ισότητας των φύλων. Τα πρώτα δείγματα είναι ήδη πολύ ενθαρρυντικά. Το Πρωτόκολλο για την Πρόληψη, Καταστολή και Τιμωρία της Διακίνησης Προσώπων, ιδιαίτερα των γυναικών και παιδιών το οποίο συμπληρώνει τη Σύμβαση του ΟΗΕ κατά του Διεθνικού Οργανωμένου Εγκλήματος κυρώθηκε και αποτελεί νόμο του κράτους (ΦΕΚ 158/Α/20.9.2010).

Όμως, ο σχεδιασμός δεν είναι μονόπλευρος. Επιφυλλάσσει ιδιαίτερες δράσεις για τις κρατούμενες και αποφυλακισμένες γυναίκες οι οποίες θα πραγματοποιηθούν με τη συνεργασία του εποπτευόμενου από το Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ΝΠΙΔ με την επωνυμία ΕΠΑΝΟΔΟΣ.   Οι δράσεις αυτές αφορούν την επιμόρφωση των κρατουμένων και αποφυλακισμένων γυναικών, την ένταξή τους σε ομάδες ενίσχυσης του γονεϊκού τους ρόλου, την προετοιμασία τους για την ομαλή κοινωνική τους επανένταξη, την υλοποίηση ειδικών προγραμμάτων σε συνεργασία με τους αντίστοιχους φορείς για τις εξαρτημένες και τις ανήλικες γυναίκες ενώ τέλος, ειδική μέριμνα έχει ληφθεί για τα παιδιά των κρατουμένων και αποφυλακισμένων γυναικών.  Παράλληλα για την αποτελεσματική υλοποίηση των παραπάνω προβλέψεων θα πραγματοποιηθούν ειδικά εκπαιδευτικά σεμινάρια στους σωφρονιστικούς υπαλλήλους   που θα θελήσουν να συμβάλουν στην εκπόνηση αυτών των προγραμμάτων.

Το Εθνικό Πρόγραμμα πραγματικά θα συνεισφέρει στη χάραξη της πορείας για την ουσιαστική ισότητα. Όμως, τα προγράμματα δεν αρκούν. Απαιτούνται ισχυρές πολιτικές αποφάσεις και κυρίως, θεσμικό πλαίσιο το οποίο θα εγγυάται την εφαρμογή πολιτικών με συνέχεια και συνέπεια.