της Νικολέττας Χαλανούλη,
φοιτήτριας Νομικής

 

Η τέταρτη Συνδιάσκεψη των κρατών–μελών του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου πραγματοποιήθηκε στη Χάγη από τις 28 Νοεμβρίου έως τις 3 Δεκεμβρίου 2005.

 

Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο συστάθηκε το 2002 στη Ρώμη και το καταστατικό του έχει επικρατήσει να ονομάζεται το Kαταστατικό της Ρώμης (Rome Statute). Κάθε χρόνο τα κράτη-μέλη συναντιούνται στην έδρα του Δικαστηρίου, τη Χάγη.

 

Στη Γενική Συνέλευση της Συνδιάσκεψης του 2005 ορίστηκε σύμφωνα με την ημερήσια διάταξη να δημιουργηθούν τέσσερις ομάδες εργασίας. Συγκεκριμένα οι ομάδες εργασίας ασχολήθηκαν με τη διευθέτηση ζητημάτων για το ταμείο των θυμάτων (trustfund for victims), με τον προσδιορισμό του εγκλήματος της επίθεσης (crime of aggression), με τα τρέχοντα ζητήματα του Δικαστηρίου και με τον προϋπολογισμό. Οι συνεδριάσεις των τεσσάρων ομάδων εργασίας διεξάγονταν παράλληλα καθ’ όλη την εβδομάδα. Σε περίπτωση αδυναμίας συμφωνίας κατά τη διάρκεια των επίσημων συζητήσεων, οι αντιπρόσωποι των κρατών-μελών διαπραγματεύονταν τα αμφιλεγόμενα ζητήματα σε ανεπίσημες συνεδριάσεις των οποίων ο στόχος ήταν να βρεθεί μια συμβιβαστική λύση.

 

Το κτίριο όπου φιλοξενούνταν οι εργασίες της 4η Διάσκεψη των Κρατών-Μελών.

Στις ομάδες εργασίας προέδρευσαν εξέχουσες προσωπικότητες όπως ο πρέσβης κ. Juan Manuel Gomez-Robledo στην ομάδα εργασίας για το ταμείο των θυμάτων. Η επικεφαλής του ταμείου για τα θύματα, πρώην πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου, κ. Simone Veil, τόνισε τη σημασία και την ασφάλεια δικαίου που θα παράσχει στα θύματα η συγκεκριμένη δομή και υπογράμμισε ότι για να πετύχει το εγχείρημα αυτό είναι απαραίτητη η οικονομική συνδρομή από τα κράτη-μέλη. Επιπλέον, το Βέλγιο δεσμεύτηκε να προχωρήσει σε δωρεά για τους σκοπούς του ταμείου.

 

Όσον αφορά στην ομάδα εργασίας για τον προσδιορισμό του εγκλήματος της επίθεσης (crime of aggression), της οποίας πρόεδρος ήταν ο πρέσβης κ. Wenaweser, οι αντιπρόσωποι των κρατών-μελών κατέληξαν ότι ο ορισμός αυτός πρέπει να γίνει σύμφωνα με τις γενικές αρχές του ποινικού δικαίου - σύμφωνα με το άρθρο 30 του καταστατικού της Ρώμης- και ότι πρόκειται για έγκλημα «ηγεσίας», καταλογίζεται δηλαδή σε υψηλόβαθμους άξιωματούχους. Τα κράτη-μέλη τάχθηκαν υπέρ ενός γενικού ορισμού του εγκλήματος. Στη συγκεκριμένη ομάδα εργασίας η Ελλάδα, μέσω της Αντιπροσώπου της κ. Φανής Δασκαλοπούλου-Λιβαδά, παρουσίασε ένα non-paper με τίτλο: «Προσδιορισμός της Επίθεσης σύμφωνα με το περιεχόμενο του Καταστατικού του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου». Το κείμενο αυτό -σε μορφή ερωτηματολογίου- έθετε έξι ερωτήσεις αναφορικά με την οριοθέτηση του εγκλήματος της επίθεσης και, πιο συγκεκριμένα, για τον προσδιορισμό και τη φύση του όρου «επίθεση».

 

Στην τέταρτη Συνδιάσκεψη εκάμφθη η δυσπιστία που υπήρχε ως προς τη δημιουργία ενός γραφείου διαμεσολαβήσεως του Δικαστηρίου με τα Ηνωμένα Έθνη. Ο πρόεδρος της εν λόγω υπο-ομάδας εργασίας κ. Sivu Maqungo κάλεσε τα κράτη-μέλη να καταλήξουν σε συμβιβαστική λύση. Οι αντιπρόσωποι των κρατών-μελών διευκρίνησαν την ανάγκη να στελεχωθεί αυτό το γραφείο με προσωπικότητες που θα διαθέτουν διπλωματική εμπειρία και κύρος, το οποίο θα συντελέσει στην επικύρωση του Καταστατικού από άλλες χώρες. Ανέφεραν επίσης τις σε καθε περίπτωση ανησυχίες τους για τυχόν οικονομικές επιπτώσεις στον προϋπολογισμό.

 

Περαιτέρω, συζητήθηκαν ζητήματα για τη μόνιμη έδρα του Δικαστηρίου και για τη θέσπιση ενός κώδικα δεοντολογίας των συνηγόρων υπεράσπισης. Πρόεδροι των υπο-ομάδων εργασίας ήταν ο πρέσβης κ. Gilberto Vergne Saboia και η κ. Michèlle Dubrocard.

 

Τέλος, η ομάδα εργασίας στην οποία προήδρευσε ο κ. Richard Ryan υπερφήφισε τον προϋπολογισμό για το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, ο οποίος ανέρχεται στα 80,4 εκατομμύρια ευρώ.

 

Στις 3 Δεκεμβρίου 2005 η Γενική Συνέλευση ενέκρινε τις αποφάσεις και τις αναφορές που είχαν κατατεθεί από τις ομάδες εργασίας.

 

 

Η αίθουσα της Coalition for the Criminal Court.

Χαρακτηριστικό είναι ότι το Καταστατικό του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου δεν έχει επικυρωθεί από όλα τα μέλη που το υπέγραψαν. Οι Η.Π.Α. ενώ είχαν υπογράψει, απέσυραν κατόπιν την υπογραφή τους από το καταστατικό• κρίνοντας από τις επίσημες θέσεις της, η κυβέρνηση των Η.Π.Α. στοχεύει να υποβαθμίσει το κύρος του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, ενώ πρόσφατα υιοθέτησε την Αmerican Service member  Protection Act (ASPA), ως αντίπαλο δέος στο Καταστατικό της Ρώμης. Ακολούθως, έχοντας οι Η.Π.Α. συνάψει σειρά διμερών συμφωνιών ακόμη και με μέλη του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, έχουν καταφέρει να εξασφαλίσουν ασυλία για ενδεχόμενες πράξεις τους. Επιπρόσθετα, αντιτίθενται στον ορισμό του εγκλήματος της επίθεσης (crime of aggression). Αντίθετα, η ακαδημαϊκή κοινότητα στις Η.Π.Α. θεωρεί αυτόν τον δικαστικό θεσμό θετικό βήμα προς την εξέλιξη του διεθνούς δικαίου.

 

Ισχυρό ρόλο στη Συνδιάσκεψη  διαδραμάτισε η Coalition for the Criminal Court. Πρόκειται για το αποτέλεσμα της σύμπραξης περισσότερων των διακοσίων πενήντα μη κυβερνητικών οργανώσεων, ανάμεσα στις οποίες και η Διεθνής Αμνηστία. Η Coalition κατάφερε να αποκτήσει ιδιαίτερο κύρος και δύναμη, γεγονός που καταδεικνύεται απο την ύπαρξη του γραφείου της στο χώρο της συνδιάσκεψης, καθώς και από το ότι διαθέτει δικό της προσωπικό. Βασικός στόχος της είναι η υπογραφή της συνθήκης της Ρώμης από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και η παγκόσμια εδραίωση του Διεθνούς Δικαστηρίου.

 

Η τέταρτη Συνδιάσκεψη των κρατών μελών έκλεισε με το κοινό αίσθημα ότι συντελέστηκε ένα βήμα προόδου. Υπάρχει όμως κοινή θέληση οι προσπάθειες να συνεχιστούν. Για το λόγο αυτό οι αντιπρόσωποι έδωσαν ραντεβού για την 5η Συνδιάσκεψη των Κρατών-Μελών, το 2006.