Την Πέμπτη 28 Ιουνίου 2007 πραγματοποιήθηκε στην Αίθουσα Τελετών του Εφετείου Αθηνών ημερίδα με θέμα: «Ενδοοικογενειακή Βία: Προοπτικές μετά το ν. 3500/2006», τη διοργάνωση της οποίας ανέλαβαν από κοινού το Υπουργείο Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, η Γενική Γραμματεία Ισότητας, η Εισαγγελία Εφετών Αθηνών και το Εργαστήριο Ποινικών και Εγκληματολογικών Ερευνών.

Την εκδήλωση χαιρέτισαν πρώτος ο κ. Προκόπης Παυλόπουλος Υπουργός Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, ο  Εισαγγελέας Εφετών κ. Γεώργιος Κολιοκώστας και ο κ. Παναγιώτης Πανούρης, Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Ο Καθηγητής Εγκληματολογίας – Σωφρονιστικής Νομικής Σχολής Αθηνών κ. Νέστωρ Κουράκης χαιρέτισε τελευταίος την εκδήλωση  καταθέτοντας στο ακροατήριο την εύστοχη παρατήρηση  ότι  το κύριο ζητούμενο για την πάταξη του φαινομένου της ενδοοικογενειακής βίας δεν είναι η αυστηρή μεταχείριση των δραστών, αλλά  η ομαλή οικογενειακή συμβίωση. Για το λόγο τούτο εξέθεσε την ελπίδα για χρήση της αυτής της αυστηρότητας με φειδώ.

Μετά το πέρας των χαιρετισμών η εκδήλωση ξεκίνησε με την κ. Ευγενία Τσουμάνη, η οποία ως εκπρόσωπος της Γενικής Γραμματείας Ισότητας παρουσίασε στο ακροατήριο τις πραγματικές διαστάσεις της ενδοοικογενειακής βίας, επισημαίνοντας με αξιόπιστα στοιχεία ότι η κακοποίηση ως αιτία θανάτου γυναικών βρίσκεται αριθμητικά στο ίδιο ποσοστό με τον καρκίνο.

Η  πρώτη συνεδρία με θέμα «διαστάσεις της ενδο – οικογενειακής βίας» έλαβε χώρα με πρωταγωνίστρια στο συντονισμό των ομιλιών των κάτωθι εισηγητών την κ. Καλλιόπη Σπινέλλη, Ομότιμη Καθηγήτρια Εγκληματολογίας – Σωφρονιστικής. Η πρώτη εισηγήτρια, Εισαγγελέας Εφετών Αθηνών κ. Ξένη Δημητρίου, ομολόγησε με αφοπλιστική ειλικρίνεια ότι ως εισαγγελέας ανηλίκων από το 1983, στην προσπάθειά της να συλλέξει αποδεικτικά στοιχεία για την τέλεση της ενδοοικογενειακής βίας ένοιωθε ότι κακοποιούσε για δεύτερη φορά τα θύματα χωρίς να μπορεί να τα προστατεύσει αποτελεσματικά. Ακολούθησε η ενδιαφέρουσα εισήγηση του Καθηγητή Εγκληματολογίας Παντείου Πανεπιστημίου, κ. Ιάκωβου Φαρσεδάκη, ο οποίος κατέγραψε λεπτομερώς τη φαινομενολογία της ενδοοικογενειακής βίας μεταξύ των διαφόρων κρατών. Με συνειδητό το αίσθημα ευθύνης για την αντιμετώπιση του φαινομένου, ο Αναπληρωτής Καθηγητής Ψυχιατρικής Ιατρικής Σχολής Αθηνών κ. Βλάσης Τομαράς, ανέλαβε την πρωτοβουλία να προτείνει αφενός, τη δημιουργία ενός καταλόγου διαπιστευμένων επιστημόνων, αρμοδίων για τη διαχείριση του Θεσμού της ποινικής διαμεσολάβησης, και αφετέρου την αποτελεσματικότερη προσέγγιση του εν λόγω Θεσμού, μέσω της οριοθέτησής του ως Θεσμού «οικογενειακής» διαμεσολάβησης. Επίσης, μέσω της ομιλίας του Βοηθού Συνήγορου του Πολίτη για τα δικαιώματα του Παιδιού κ. Γιώργου Μόσχου επισημάνθηκε η απαράμιλλη αυστηρότητα, με την οποία ο Νόμος 3500/2006 αντιμετωπίζει τους δράστες, με αποτέλεσμα να ελλοχεύει ο κίνδυνος οι κυρώσεις που επιβάλλει να αποτελέσουν ανασταλτικό παράγοντα καταγγελίας και από πλευράς των θυμάτων. Τη σκυτάλη έλαβε, η Βουλευτής Σερρών κ. Μαρία Κόλλια – Τσαρούχα, η οποία έδωσε μία πολύ ενδιαφέρουσα εικόνα των προβλημάτων που η ενδοοικογενειακή βία εμφανίζει στην έννομή μας τάξη, τονίζοντας ωστόσο με έμφαση τον κρίσιμο ρόλο που η καμπάνια του Συμβουλίου της Ευρώπης διαδραματίζει στην ορθή αντιμετώπιση του φαινομένου από τα κράτη – μέλη  της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τελευταία αλλά καθοριστική ήταν η εισήγηση του Ψυχιάτρου κ. Γιώργου Νικολαϊδη, ο οποίος με παρρησία τόνισε ότι πρέπει να μπει ένας φραγμός στην επαναθυματοποίηση των παιδιών από τα ΜΜΕ, διότι ακόμα και η θετική υποτιθέμενη δημοσιότητα μπορεί να είναι καταστροφική.

Ακολούθησε η δεύτερη συνεδρία με θέμα «Ο νέος Νόμος 3500/2006 για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας» » και με συντονιστή τον κ. Στυλιανό Γκρόζο, Αντιεισαγγελέα του Αρείου Πάγου. Πρώτος ανέβηκε στο βήμα ο Ειδικός Συνεργάτης Υπουργού Παιδείας, κ. Εμμανουήλ Παπάζογλου, ο οποίος εστίασε την προσοχή του στην ανάγκη ορθής εφαρμογής του Νόμου μέσω της υγιούς συνεργασίας σε επίπεδο φορέων και μέσω της διάχυτης ενημέρωσης. Στη συνέχεια, ο Αντιεισαγγελέας Εφετών ως Πρόεδρος της Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής του ν. 3500/2006, κ. Ισίδωρος Ντογιάκος, παρείχε πολύτιμες πληροφορίες για τη ratio του Νόμου 3500/2006, καταθέτοντας ορισμένες σκέψεις της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής οι οποίες οδήγησαν στη θέσπιση συγκεκριμένων διατάξεων και κάνοντας μία ιστορική αναδρομή για το πώς ξεκίνησε η πορεία της κατάθεσης του σχεδίου Νόμου. Τα σημαντικά θέματα της έννοιας της οικογένειας, έθιξε η Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Αστικού Δικαίου Νομικής Αθηνών,  κ. Μιράντα Παπαδοπούλου – Κλαμαρή, διαπιστώνοντας ότι η έννοια «οικογένεια» εμφανίζεται στον Νόμο 3500/2006 πιο διευρυμένη από οποιοδήποτε άλλο ευρωπαϊκό κράτος. Ο επόμενος ομιλητής Επίκουρος Καθηγητής Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Νικόλαος Λίβος προσδίδοντας στο έγκλημα του Ν. 3500/2006 τη μορφή ενός ιδιώνυμου εγκλήματος, αφενός απέκλεισε την περίπτωση αυτό να συνιστά διακεκριμένη παραλλαγή της απλής σωματικής βλάβης του α. 308 του Ποινικού Κώδικα και αφετέρου απέκλεισε το ενδεχόμενο να ισχύουν αναλογικά και για το έγκλημα της ενδοοικογενειακής σωματικής βλάβης του Ν. 3500/2006 οι λόγοι άρσης του αδίκου και του καταλογισμού σε ενοχή του δράστη του α. 308 §§2 και 3 Π.Κ. Τέλος, το ζήτημα της εγγραφής της ποινικής διαμεσολάβησης στο ποινικό μητρώο λόγω του ότι δεν υπάρχει δικαστική απόφαση έθιξε ο Αντιεισαγγελέας Εφετών Πειραιώς κ. Παναγιώτης Μπρακουμάτσος.

 Ακολούθησαν οι παρεμβάσεις των αρμόδιων Εισαγγελέων για τα εγκλήματα της ενδοοικογενειακής βίας, της κ. Γκρόζου, της κ. Αθανασίας Βλάχου, της κ. Καλλιόπης Βαρδάκη και του κ. Αντώνιου Ελευθεριάνου. Στην ενδιαφέρουσα παρέμβασή της η Εισαγγελέας Πρωτοδικών Πειραιώς κ. Καλλιόπη Βαρδάκη, έθιξε το ζήτημα της δημιουργίας υπηρεσίας οικογενειακών επιμελητών αντιστοίχων με τους επιμελητές ανηλίκων, που θα πλαισιώνουν τον Εισαγγελέα, καθώς και τα θέματα της εκπαίδευσης και της παροχής σεμιναρίων τόσο σε εισαγγελείς όσο και σε αστυνομικούς ώστε να εφαρμοστεί ορθά ο Νόμος.

Μετά από διάλειμμα μιάμιση περίπου ώρας, έλαβε χώρα η τρίτη συνεδρία με θεματική αυτής τη «Φαινομενολογία της ενδοοικογενειακής βίας», με συντονιστή τον Αρεοπαγίτη κ. Βασίλειο Φούκα και με εισηγητές την κ. Στεφανία Σουλή, εκπρόσωπο της Γενικής Γραμματείας Ισότητας, την κ. Ειρήνη Φερέτη Εγκληματολόγο – Κοινωνιολόγο, την κ. Φωτεινή Μηλιώνη, Ειδική Επιστήμονα της Νομικής Αθηνών, την κ. Γιώτα Κατσίκη, Κοινωνική Λειτουργό και τον κ. Βασίλειο Ντιάκαλη, Αξιωματικό Υποδιεύθυνσης Προστασίας Ανηλίκων. Η κ. Φωτεινή Μηλιώνη μοιράστηκε με το ακροατήριο τα πορίσματα από τη στατιστική της μελέτη με βάση τα οποία η γυναίκα αξιολογείται ως το συνηθέστερο θύμα βίας, με εξαίρεση τη γυναίκα – δράστιδα σε ποσοστό που αγγίζει μόλις το 10%.  Αναφέρθηκε ωστόσο στα ακραία περιστατικά εκδήλωσης βίας από το γυναικείο φύλο, τα οποία μεταβάλλουν τη γυναίκα - θύμα σε γυναίκα – δράστιδα και την οδηγούν να απαντήσει στο έγκλημα με έγκλημα, είτε για να δώσει τέλος στον διαρκή κίνδυνο που νοιώθει από προηγούμενη εκδήλωση βίας του συζύγου της σε βάρος της, είτε για να υπερασπιστεί την κακοποίηση που τελείται από τον σύζυγό της σε βάρος των παιδιών της.

Η ημερίδα έκλεισε με την παρουσίαση της τέταρτης συνεδρίας,  με το φλέγον ζήτημα της «Αποκατάστασης θυμάτων». Την τελευταία αυτή συνεδρία ανέλαβε να συντονίσει η κ. Σταματίνα Γιαννακούρου, Ειδική Συνεργάτης της Γενικής Γραμματέως Ισότητας. Εισηγήθηκαν επί του ως άνω θέματος, η κ. Κωνσταντίνα Μπακαλάκου, Κοινωνιολόγος, η κ. Μαρία Τσιλιάκου, Δικηγόρος, η κ. Μαργαρίτα Μπαρμακέλη, Κοινωνική Λειτουργός και τέλος η κ. Ειρήνη Μάρη, Ψυχολόγος. Μετά το πέρας των ως άνω εισηγήσεων, ακολούθησαν ερωτήματα από το ακροατήριο, σχετικά με το πρόβλημα της πρακτικής εφαρμογής του Νόμου λόγω της δυσκολίας που υφίστανται τα θύματα της ενδοοικογενειακής βίας να καταγγείλουν το γεγονός στις διωκτικές αρχές και λόγω της αδυναμίας της Πολιτείας, παρά τη θέσπιση του Νόμου, να καταστείλει το έγκλημα και να προστατεύσει αποτελεσματικά το θύμα. Επίσης, υπεβλήθη το ερώτημα ποιο είναι το νόημα της διακριτικής ευχέρειας, που παρέχει ο Νόμος 3500/2006 στον Εισαγγελέα να διερευνήσει τη δυνατότητα ενεργοποίησης της ποινικής διαμεσολάβησης, όταν η ενεργοποίησή της εξαρτάται σωρευτικά από την αποδοχή θύματος και δράστη, η οποία τελικώς μπορεί να μην είναι προϊόν ελεύθερης βούλησης; Στα ως άνω ερωτήματα δεν ελήφθησαν αρκετά ικανοποιητικές απαντήσεις. Δημιουργήθηκε έτσι, στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα ένα αίσθημα ανάγκης για άμεση βελτίωση του Νόμου αλλά, συγχρόνως, και μία τάση δικαιολόγησης των ατελειών του, αφού βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο τόσο η θέσπιση όσο και η εφαρμογή του.

Τα τελικά συμπεράσματα της ενδιαφέρουσας εκδήλωσης ανέλαβε την πρωτοβουλία να καταθέσει στο ακροατήριο η Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Εγκληματολογίας Παντείου Πανεπιστημίου κ. Χριστίνα Ζαραφωνίτου. Η εν λόγω προέβη στη διαπίστωση ότι  η εν γένει θετική υποδοχή του νέου νομοθετικού πλαισίου για την ενδοοικογενειακή βία, στηρίζεται αφενός στην κοινωνική αναγκαιότητα και αφετέρου, στην ανάγκη προσαρμογής στο διεθνές δικαστικό πλαίσιο, όπως αυτό προσδιορίζεται από τις συστάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης, από τις αποφάσεις του ΟΗΕ και από τις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ειδικότερα, αναφέρθηκε στα καινοτόμα σημεία του Νόμου 3500/2006, που επεσήμαναν οι προλαλήσαντες,  σύμφωνα με τον οποίον: 1. Απαγορεύεται  η σωματική τιμωρία των παιδιών ως μέσον σωφρονισμού τους, 2. επεκτείνεται η έννοια του βιασμού μεταξύ συζύγων, 3. καθιερώνεται ο θεσμός της ποινικής διαμεσολάβησης για τα πλημμελήματα της ενδοοικογενειακής βίας και 4. επιβάλλεται η αυτεπάγγελτη δίωξη των περισσοτέρων εγκλημάτων ενδοοικογενειακής βίας με στόχο την διευκόλυνση παραπομπής αυτής της μορφής αδικημάτων.

Η ημερίδα έκλεισε με αναγνώσεις κειμένων από τον ασκούμενο Δικηγόρο κ. Γεώργιο Φερετζάκη και τη γράφουσα, οι οποίοι αφηγήθηκαν βιώματα γυναικών - θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας.

Άξιο μνείας είναι ότι σύμφωνα με στατιστική έρευνα που διεξήχθη από τα μέλη της οργανωτικής επιτροπής για λογαριασμό του Εργαστηρίου Ποινικών και Εγκληματολογικών Ερευνών, καταγράφηκε ένας αρκετά ελκυστικός αριθμός προσέλευσης, γεγονός που καταδεικνύει την επιτυχή διοργάνωση της εκδήλωσης. Ειδικότερα, παρευρέθησαν στην ημερίδα 300 ενδιαφερόμενοι - εκτός των 40 εισηγητών, συντονιστών και μελών της οργανωτικής επιτροπής- από τους οποίους 72 ήταν Αστυνομικοί, 54 προερχόντουσαν από τον Νομικό χώρο, 44 εκπροσώπησαν το δικαστικό και 52 το εισαγγελικό σώμα, 34 είχαν προσέλθει εκ μέρους των  Κυβερνητικών και Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, 14 ήταν Κοινωνιολόγοι και γενικότερα Εκπαιδευτικοί, 14 ήταν Δημοσιογράφοι, ενώ τέλος, μόνο 8 από αυτούς ήταν Ιατροί και μόλις 8 ασκούσαν το επάγγελμα του Ψυχολόγου. Εισηγητές και ακροατήριο, αποχαιρέτισαν την κατά κοινή ομολογία επιτυχημένη εκδήλωση υιοθετώντας από κοινού την αντίληψη, ότι μολονότι ο Νόμος 3500/2006 είναι επιδεκτικός βελτίωσης, αποτελεί εντούτοις την αφετηρία για την αποτελεσματικότερη μέχρι σήμερα προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου, ο οποίος ανεξαρτήτως φύλου, κοινωνικού, πνευματικού και οικονομικού υποβάθρου υφίσταται το φαινόμενο της βίας από και μέσα στην ίδια του την οικογένεια…