ΤΡΕΧΟΝ ΤΕΥΧΟΣ      ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ      ΠΟΙΟΙ ΕΙΜΑΣΤΕ... (2003-2015)      ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΤΕΥΧΗ    Τεύχος 1 - Μάϊος 2006  
ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ

Τεύχος 23 - Οκτώβριος 2012


Εκτύπωση     Αποστολή     Σμίκρυνση  Μεγέθυνση Μέγεθος γραμμάτων



Share |



Η αντικοινωνική συμπεριφορά που παρουσιάζουν οι ανήλικοι ενός ιδρύματος παιδικής προστασίας

Η αντικοινωνική συμπεριφορά που παρουσιάζουν οι ανήλικοι 
ενός ιδρύματος παιδικής προστασίας και τι λένε οι ίδιοι

της Γιώτας Σιφνιού,
Κοινωνιολόγου, ΜΑ Εγκληματολογίας,
Υποψ. Διδ. Παντείου Πανεπιστημίου

Το φαινόμενο της εμφάνισης αντικοινωνικής συμπεριφοράς  από τους ανήλικους αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους θεωρητικούς προβληματισμούς και ερευνητικά αντικείμενα της πλειοψηφίας των εγκληματολογικών - και όχι μόνο- σχολών. Πολυάριθμα είναι τα δημοσιεύματα της εγχώριας και διεθνούς βιβλιογραφίας σχετικά με τον προσδιορισμό των παραγόντων που συντελούν στην εμφάνιση μίας τέτοιας συμπεριφοράς, καθώς και στους πιθανούς τρόπους αντιμετώπισης της.

Αντικείμενο τέτοιων ερευνών έχουν αποτελέσει διάφορες υποομάδες ανηλίκων (ηλικιακές, φύλου,  πολιτισμικές, κοινωνικές, φυλετικές, κλπ), των οποίων ο πληθυσμός  έχει αναγνωριστεί πως βρίσκεται «σε κίνδυνο»  (in risk) μελλοντικής παρουσίασης αντικοινωνικής συμπεριφοράς. Μία από αυτές αποτελούν και οι ανήλικοι οι οποίοι μεγαλώνουν μακριά από τη βιολογική τους οικογένεια, είτε σε κάποιο ίδρυμα παιδικής προστασίας είτε υπό συνθήκες υιοθεσίας ή αναδοχής. Οι εγχώριες προσεγγίσεις αφορούν κυρίως ορφανοτροφεία και ιδρύματα παραδοσιακού κλειστού τύπου μεταχείρισης και φροντίδας ανηλίκων. Τα αποτελέσματα των ερευνών αυτών έχουν οδηγήσει στη δημιουργία μίας σχεδόν παγιωμένης άποψης περί πληθυσμού εν δυνάμει παραβατικού. Τι συμβαίνει όμως με τους ανηλίκους που ναι μεν μεγαλώνουν εκτός οικογενείας, αλλά φιλοξενούνται σε ιδρυματικά περιβάλλοντα διαφορετικής προσέγγισης, εναλλακτικού ίσως χαρακτήρα; Πιο συγκεκριμένα, σε οργανισμούς παιδικής προστασίας, που δεν εντάσσονται στα πλαίσια της παγιωμένης, αναχρονιστικής και κακοποιητικής (θα μπορούσαμε να πούμε) κρατικής κοινωνικής πολιτικής, η οποία ακολουθείται από την αρχή σχεδόν της ύπαρξης του κοινωνικού κράτους μέχρι και σήμερα. Το ερώτημα δηλαδή, που προκύπτει είναι αν καταρχήν, οι ανήλικοι που ζουν σε ένα ίδρυμα διαφορετικού τύπου παιδαγωγικής προσέγγισης, συνυφασμένη με τις σύγχρονες παιδαγωγικές τάσεις, παρουσιάζουν στοιχεία αντικοινωνικότητας και αν ναι, ποια είναι τα χαρακτηριστικά στοιχεία αυτών των συμπεριφορών. Επιπλέον διερευνάται σε ένα δεύτερο επίπεδο ο τρόπος που αντιδρά σε αυτό το φαινόμενο ένα τέτοιου τύπου ίδρυμα. 

Το παρόν κείμενο, επιχειρώντας να αναδείξει αυτό το ζήτημα, παρουσιάζει μέρος των αποτελεσμάτων ποιοτικής έρευνας που έγινε στο σωματείο παιδικής προστασίας «Παιδικό Χωριό SOS». Ο λόγος που επιλέχτηκε ο συγκεκριμένος οργανισμός είναι διττός. Καταρχάς, ο ανήλικος πληθυσμός που φιλοξενεί ανταποκρίνεται στην πλειοψηφία των χαρακτηριστικών (risk factors) που έχουν αναγνωριστεί πως λειτουργούν ως παράγοντες μελλοντικής εμφάνισης αντικοινωνικής, αλλά και παραβατικής  συμπεριφοράς  Καθώς πρόκειται για παιδιά που προέρχονται από οικογένειες με σοβαρά κοινωνικο-οικονομικά προβλήματα, με ιστορικό κακοποίησης, σοβαρής παραμέλησης και εγκληματικότητας των γονέων, με ψυχιατρικά ζητήματα, αλλά και με μία κοινωνικά στιγματισμένη ταυτότητα. Επιπλέον, το Παιδικό Χωριό SOS επιλέχτηκε λόγω του εναλλακτικού, για τα ελληνικά δεδομένα, τρόπου προσέγγισης του ζητήματος της προστασίας ανηλίκων, καθώς το πρόγραμμα του λειτουργεί με βάση το οικογενειακό πρότυπο διαβίωσης και φροντίδας. Είναι ανοιχτό στην κοινωνία, υπάρχει συνεχής επαφή και σχέση στήριξης στα παιδιά, ακόμα και μετά την ενηλικίωση και αυτονόμηση τους από το πρόγραμμα και τέλος αποτελεί κομμάτι ενός διεθνούς οργανισμού, ο οποίος διαρκώς εξελίσσεται και δεν παραμένει δογματικά προσκολλημένος στην αρχική του  γραμμή προσέγγισης.

Η ποιοτική έρευνα πραγματοποιήθηκε σε δύο επίπεδα. Αρχικά έγιναν συνεντεύξεις σε «παιδιά SOS» που είχαν φιλοξενηθεί και μεγαλώσει στον οργανισμό και στη συνέχεια ακολούθησε έρευνα στα αρχεία των φακέλων όλων των παιδιών που έχουν ολοκληρώσει τα προγράμματα του οργανισμού και τελικά αυτονομηθεί  από αυτόν ως ενήλικες πλέον. Με τον τρόπο αυτό επιχειρείται να παρουσιαστεί μία προσέγγιση διαφορετική από μία στείρα ποσοτική καταγραφή ποσοτικών στοιχείων που σχετίζονται με την αντικοινωνική συμπεριφορά του συγκεκριμένου πληθυσμού και να δοθεί λόγος στα ίδια τα άτομα που έχουν φιλοξενηθεί, προβάλλοντας τις απόψεις τους γύρω από το ζήτημα.

Πρόκειται για εκτενή έρευνα στους φακέλους όλων των παιδιών (115 άτομα), που έχουν αποχωρήσει από τον οργανισμό από την αρχή λειτουργίας του πρώτου προγράμματος του (1982) μέχρι σήμερα (11/2011). Συλλέχθηκαν στοιχεία σχετικά με τις μορφές αντικοινωνικής συμπεριφοράς που εμφάνισαν, τους παράγοντες που κρίθηκε πως μπορεί να οδήγησαν σε αυτές, αλλά και  τον τρόπο χειρισμού του προβλήματος από τον οργανισμό.

Από μία πρώτη ανάγνωση των πορισμάτων της έρευνας φαίνεται καταρχήν πως η εμφάνιση αντικοινωνικών συμπεριφορών είναι πολύ λιγότερο συχνή, σε σχέση ίσως με το αναμενόμενο, αν λάβουμε υπόψη τα χαρακτηριστικά του πληθυσμού που φιλοξενείται. Επαναλαμβάνεται, πως το ποσοστό των ατόμων, που έχουν αυτονομηθεί από το πρόγραμμα, και εμφάνισαν στοιχεία αντικοινωνικότητας είναι 19 % ενώ το ποσοστό εκείνων που δεν αντιμετωπίστηκε τελικά το πρόβλημα και εξακολουθούν να προβαίνουν σε τέτοιου είδους συμπεριφορές αποτελεί μόλις το7,82 %. Αυτό το οποίο παραμένει προβληματικό είναι  η δυσκολία αποτελεσματικού χειρισμού ατόμων με συμπεριφορά σοβαρής παραβατικότητας.
Προς αυτήν την κατεύθυνση φαίνεται να είναι και οι απόψεις των «παιδιών SOS», αφού γενικά συμφωνούν με τα ποσοτικά συμπεράσματα που προκύπτουν από την έρευνα στα αρχεία των φακέλων. Κρίνουν θετικά το πρόγραμμα στο σύνολο του, αντιλαμβάνονται πως η εμφάνιση αντικοιν. συμπεριφοράς είναι αποτέλεσμα τόσο κοινωνικών παραγόντων όσο και προσωπικών δυσκολιών που αντιμετωπίζει το κάθε παιδί ξεχωριστά, αλλά παράλληλα τονίζουν πως η μη έγκαιρη λήψη μέτρων σε συνδυασμό με την αδυναμία κάποιων επαγγελματιών να ασκήσουν σωστά τον ρόλο τους μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρότερες συμπεριφορές. 

Πέρα από τα συμπεράσματα προκύπτουν και αρκετοί προβληματισμοί. Το σημαντικότερο ίσως είναι κατά πόσο είναι ορθό να χαρακτηρίζουμε μία συμπεριφορά ενός ανηλίκου, που έχει μεγαλώσει σε ίδρυμα, ως αντικοινωνική χρησιμοποιώντας τα ίδια κριτήρια με βάση τα οποία χαρακτηρίζουμε ως αντικοινωνική μία αντίστοιχη συμπεριφορά ενός ανηλίκου της ευρύτερης κοινωνίας. Για παράδειγμα, μπορεί να χαρακτηριστεί ένα παιδί ως αντικοινωνικό όταν η συμπεριφορά του αυτή περιορίζεται εντός του ιδρύματος;

 

Βιβλιογραφία

«Απολογιστική έκθεση Παιδικών Χωριών» Αθήνα, 2010.

Γεωργούλας Σ., «Ανήλικοι παραβάτες στην Ελλάδα : κοινωνική αναπαράσταση και αντιμετώπιση», Αθήνα : Ελληνικά Γράμματα , 2000

Κουράκης Ν. «Έφηβοι παραβάτες και κοινωνία», Αθήνα: Αντ.Ν. Σάκκουλα, 1999

Φαρσεδάκη, Ιακ.«Παραβατικότητα και Κοινωνικός Έλεγχος των Ανηλίκων», Αθήνα: Νομική Βιβλιοθήκη, 1985

Farrington D. «Developmental Criminology and Risk-Focused Prevention» in Maguire Μ., Morgan R.. and Reiner R. «The Oxford handbook of criminology» 3rd edition, Oxford : Oxford University Press, 2002
 
Millie, A., Jacobson, J., Hough, M. and Paraskevopoulou, A. (2005a) Anti-social
behaviour in London - Setting the context for the London Anti-Social Behaviour
Strategy, London: GLA.
 
www.sos-villages.gr


Emeritus Professor Calliope Spinellis
 
"Today, there are several well-qualified criminologists in Greece".


διαβάστε περισσότερα...
Victim offender mediation in family violence cases
The greek experience


by Vasso Artinopoulou,
Ass. Professor of Criminology,  Panteion University (GR) 
 
 
The article describes the implementation of victim offender mediation as provided by law in cases of domestic violence in Greece


διαβάστε περισσότερα...
Improving prison conditions in Greece
 
... by Nestor E. Courakis
Professor of Criminology & Penology
Faculty of Law, University of Athens (GR)
 
"This editorial is dedicated to prisons and the Greek penal system since we believe it is the duty of any society to give priority to correctional topics and have as its main objective to improve prison conditions.
How might this improvement be achieved, however?
 
...
 
With this issue we celebrate the English-language edition of the Greek electronic journal “The Art of Crime”. It would be trite to discuss here emotions such as elation and hope that of course are called for at a time like this. The overwhelming emotion, at least to me, is gratitude to the main protagonists of this first criminological electronic magazine in our country, i.e. to Fotios Spyropoulos and Dionysis Chionis ..."
 
διαβάστε περισσότερα...

Scientific colloquium on:
“Criminological Aspects of Migration in Greece”


"EPANODOS" (“Return” back to the society)
Rehabilitation Center for ex-prisoners
Presentation, challenges and objectives


Congress of the Greek Society of Criminology:
"Criminology and current challenges"


Combating discrimination and social exclusion:
the “EPAFI” (“CONTACT”) program, where young Law students meet young inmates...




Innocent prisoners and deceived offenders
"punishing somebody who is innocent is a crime"
 
Have you ever considered what it would be like to be wrongly arrested by the authorities, detained on remand, and after a few months it was proved that you had been wrongly accused and had nothing to do with the case? The issue of wrongful remand of prisoners came to light again in Greece with the case of a young man from the greek island of Mytilene who was arrested and prosecuted for rape and attempted serial rape of 5 women...
 
διαβάστε περισσότερα...

Constantine Gardikas
 
Constantine Gardikas, the son of George Gardikas, Professor of Philosophy at the University of Athens, was born in the city of Patras in 1896. Constantine Gardikas developed into a prolific scientist with a solid classical education.

He studied law in Athens, and he continued his studies in Zurich and Geneva specializing in criminal law and criminology.  He received his doctorate degree at the age of 22 and then started lecturing at the University of Geneva, Switzerland. ...
 
διαβάστε περισσότερα...

Advice on the use of credit cards

"Plastic money" has replaced cash as the dominant method of payment in our everyday transactions.
 
 
We are familiar, therefore, with the use of credit cards, but how well do we know to protect ourselves from credit card fraud?
 
διαβάστε περισσότερα...
Διημερίδα: Σύγχρονα Προβλήματα Ποινικού Δικαίου

Ο Τομέας Ποινικών και Εγκληματολογικών Επιστημών της Νομικής Σχολής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης σας προσκαλεί σε Διημερίδα που διογρανώει στη μνήμη του Ομότ. Καθηγητή Κώστα Κωνσταντινίδη με θέμα: "Σύγχρονα Προβλήματα του Ποινικού Δικαίου". 3 & 4 Δεκεμβρίου 2015 Κομοτηνή, Αμφιθέατρο Νομικής Σχολής Παν/μιούπολη



4o Συνέδριο eLife 2015

Στις 6 & 7 Νοεμβρίου 2015 διοργανώνεται στην Αθήνα το 4ο Πανελλήνιο Διεπιστημονικό Συνέδριο με Διεθνή Συμμετοχή "eLife 2015".

To Συνέδριο διοργανώνεται από την Ελληνική Εταιρεία Μελέτης της Διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο και η συμμετοχή θα είναι Δωρεάν για το κοινό.



4o Συνέδριο eLife 2015

Στις 6 & 7 Νοεμβρίου 2015 διοργανώνεται στην Αθήνα το 4ο Πανελλήνιο Διεπιστημονικό Συνέδριο με Διεθνή Συμμετοχή "eLife 2015".

To Συνέδριο διοργανώνεται από την Ελληνική Εταιρεία Μελέτης της Διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο και η συμμετοχή θα είναι Δωρεάν για το κοινό.



Τριήμερο Εγκληματολογικό Συνέδριο προς τιμήν του Ομότιμου Καθηγητή κ. Νέστορα Κουράκη

Τριήμερο Εγκληματολογικό Συνέδριο προς τιμήν του ομότιμου Καθηγητή Νέστορα Κουράκη διοργανώνεται στην  Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο, 2 - 4/4/2015.

Το συνέδριο θα λάβει χώρα στην Αίθουσα Τελετών του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών (Ακαδημίας 60) με κεντρικό θέμα «Κρίση, Έγκλημα και Σύστημα Ποινικής Καταστολής»




“Asking people…”
Interesting questions and even more interesting responses


The events that took place in late 2008, in Greece, in the state correctional facilities, the hunger strike of prisoners and the widespread violent protests concerning prison conditions didn’t leave us unaffected. So we found the opportunity to ask people’s opinion on this important issue. We take the recorder into the street ... and ask YOUR opinion:

"Do you believe there must be changes in the conditions of imprisonment in our country and if so, what should they be?”

διαβάστε περισσότερα...

The profile of a famous greek criminal through the eye of a camera, the lyrics of a song and his autobiography

 
A book, a song, and a movie with the same protagonist…
Nikos Koemtzis, a famous Greek criminal who killed three people and stabbed seven more, all because he wanted to dance to a song he had "ordered" from the musicians in a music hall. He transferred the story of his life to a book. Dionysis Savvopoulos (a famous Greek singer-songwriter) read the book and turned it into a song. Pavlos Tassios (a well known Greek director) heard the song and made a film. And now we present a criminologist’s scientific analysis of this artistic triptych.
 
διαβάστε περισσότερα...
A case study of a recidivist criminal
 
This is the interesting story of a recidivist criminal (Elias) who is incarcerated in a Greek prison. We managed to interview him, unattended, in late May 1999 in a special area in the guardhouse yard. The main topic of our conversation was his life story, the life of a young man through the prison bars… 
 
διαβάστε περισσότερα...
Σωματείο Εργαζομένων Καταστήματος Κράτησης Κορυδαλλού

Περιοδικό "Κοινωνικές Επιστήμες"

Κωνστάντειον - Κέντρο εγκληματολογικών ερευνών

Ομοσπονδία Σωφρονιστικών Υπαλλήλων Ελλάδος

Καθηγητής Νέστωρ Κουράκης

Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη

Νιώθω Ασφαλής

Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

Άρειος Πάγος

Κέντρο Επανένταξης Αποφυλακισμένων "ΕΠΑΝΟΔΟΣ"

Καθηγητής Γιάννης Πανούσης

Κέντρο Ψυχαναλυτικών Ερευνών

Τομέας Ποινικών Επιστημών Τμήματος Νομικής Ε. Κ. Πανεπιστημίου Αθηνών

Σύλλογος Ελλήνων Εγκληματολόγων Παντείου Πανεπιστημίου

Σπουδαστήριο Κοινωνικών Μελετών Τ.Ε.Ι. Μεσολογγίου

Τομέας Εγκληματολογίας Παντείου Πανεπιστημίου

Τομέας Ποινικών & Εγκληματολογικών Επιστημών Τμήματος Νομικής ΑΠΘ

Αναζήτηση νομολογίας του Ε.Δ.Δ.Α.

Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου

Ίδρυμα Μαραγκοπούλου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου

Τμήμα Νομικής Eθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Εργαστήριο Ποινικών και Εγκληματολογικών Ερευνών

Όροι Χρήσης  :    Πείτε μας τη γνώμη σας  :    Developed & hosted by Nomiki Bibliothiki SA