ΤΡΕΧΟΝ ΤΕΥΧΟΣ      ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ      ΠΟΙΟΙ ΕΙΜΑΣΤΕ... (2003-2015)      ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ ΤΕΥΧΗ    Τεύχος 1 - Μάϊος 2006  



ΡΕΠΟΡΤΑΖ

Τεύχος 7 - Φεβρουάριος 2008


Εκτύπωση     Αποστολή     Σμίκρυνση  Μεγέθυνση Μέγεθος γραμμάτων



Share |



Κώδικας Δεοντολογίας για εγκληματολόγους;

 

του Νέστορα Ε. Κουράκη*,
Καθηγητή Νομικής Σχολής Αθηνών, Διευθυντή Ε.Π.Ε.Ε.
 
Είναι αδιαμφισβήτητα επίκαιρη και επιτακτική η συζήτηση σχετικά με έναν Κώδικα Δεοντολογίας των εγκληματολόγων, και μάλιστα σε συσχετισμό με αντίστοιχους Κώδικες των ψυχολόγων, των κοινωνιολόγων και των κοινωνικών λειτουργών. Ήδη όμως το ερωτηματικό στον τίτλο της εκδήλωσης: "Κώδικας Δεοντολογίας για τους εγκληματολόγους – Πρόταγμα του 21ου αιώνα ; ", μας δίνει μία πρόγευση για το πόσο ρευστά και αμφιλεγόμενα είναι τα υπό εξέταση ζητήματα σε αυτόν τον χώρο. Τίθενται έτσι ερωτήματα που δύσκολα μπορούν να απαντηθούν με μονολεκτικό και σίγουρο τρόπο: Εν πρώτοις, χρειάζεται άραγε όντως ένας τέτοιος Κώδικας Δεοντολογίας, όταν τα περισσότερα από αυτά που θα εμπεριέχει αποτελούν ήδη θεσπισμένες νομικές ρυθμίσεις (π.χ. προστασία προσωπικών δεδομένων) ή αυτονόητες κοινοτοπίες, όπως π.χ. ότι ο επιστήμονας εγκληματολόγος οφείλει να έχει ως σκοπό της δραστηριότητάς του την αναζήτηση της αλήθειας και την ελεύθερη αξιολόγηση των ευρημάτων αυτής της αναζήτησης (Max Weber). Εφόσον, δε, δεχθούμε τη χρησιμότητα αυτού του Κώδικα, γιατί δεν θα ήταν χρησιμότερο να διατυπωθεί ένας γενικός Κώδικας Δεοντολογίας για όλους τους κοινωνικούς επιστήμονες (ψυχολόγους, κοινωνιολόγους, εγκληματολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς κ.λπ.), ώστε να είναι ενιαίοι και ολοκληρωμένοι οι κανόνες που πρέπει να διέπουν, για παράδειγμα, τη διεξαγωγή μιας επιστημονικής έρευνας ή την εχεμύθεια σε σχέση με επαγγελματικά μυστικά; Και ακόμη, ένα τρίτο ερώτημα: Σ΄ ένα τέτοιο Κώδικα Δεοντολογίας ποιοι πρέπει να θεωρούνται εγκληματολόγοι και πόσο πολύ υπάρχουν αρκετοί τέτοιοι επαγγελματίες στην Ελλάδα, ώστε να χρειάζεται σήμερα η σύνταξη αυτού του Κώδικα γι΄ αυτή τη συγκεκριμένη κατηγορία κοινωνικών επιστημόνων;
 
Τα ανωτέρω ερωτήματα αφήνουν ίσως μια πικρή υπόνοια ότι ο Κώδικας Δεοντολογίας για Εγκληματολόγους είναι μάλλον πρόωρο ακόμη και να συζητείται σήμερα. Ωστόσο η εντύπωση αυτή δεν φαίνεται να ευσταθεί. Αρχίζοντας από το τελευταίο ερώτημα, θεωρούμε ότι οι επιστήμονες που αποφοιτούν τα τελευταία χρόνια από τους μεταπτυχιακούς κύκλους σπουδών με κατεύθυνση Εγκληματολογίας (Πανεπιστήμια Αθηνών, Παντείου, Θεσσαλονίκης, Θράκης, Πελοποννήσου, Αιγαίου κ.λπ.) είναι ήδη αρκετοί σε αριθμό και αξιόλογοι σε ποιότητα, ενώ ανάλογα μπορούν να λεχθούν και για Έλληνες μεταπτυχιακούς φοιτητές που εξειδικεύονται στην Εγκληματολογία στο εξωτερικό. Όλοι αυτοί οι επιστήμονες, έστω κι αν συνήθως δεν βρίσκουν εργασία στο αντικείμενό τους, αποτελούν επιστήμονες που διεξάγουν έρευνες και δημοσιεύουν μελέτες. Θα πρέπει λοιπόν να έχουν ένα Κώδικα Δεοντολογίας μέσω του οποίου να προκύπτει με σαφήνεια ποια είναι τα καθήκοντα και οι υποχρεώσεις τους ως ερευνητών. Βεβαίως σ΄ ένα τέτοιο Κώδικα, και απαντούμε εδώ στο πρώτο ερώτημα, θα υπάρχουν νομικές ρυθμίσεις/οδηγίες και αυτονόητες "αρχές" που αφορούν το επιστημονικό τους ήθος τόσο σε σχέση με τους συναδέλφους, τις Αρχές και την ευρύτερη κοινωνία, όσο και σε σχέση με τη διεξαγωγή μιας επιστημονικής έρευνας. Ωστόσο οι αρχές αυτές δεν είναι καθόλου άσκοπο να καταγραφούν με ξεκάθαρο, εξειδικευμένο και κωδικοποιημένο τρόπο. Κάτι τέτοιο όχι μόνο θα βοηθήσει σε μια ολοκληρωμένη καταγραφή τους, αλλά και θα λειτουργήσει επίσης ως υπόμνηση και για ορισμένες όχι τόσο αυτονόητες αρχές, ως προς τις οποίες οι επιστήμονες (εγκληματολόγοι) θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί, όπως π.χ. να επιδεικνύουν σεβασμό και αναγνώριση –μέσω παραπομπών- στην πατρότητα μιας ιδέας που διατυπώθηκε από άλλους επιστήμονες, καθώς και να αποφεύγουν την αξιολόγηση παλαιότερων καταστάσεων και γεγονότων με αξιολογικά κριτήρια της σημερινής εποχής (π.χ. να μην "καταδικάζουν" a priori τις σωματικές ή άλλες σκληρές ποινές του παρελθόντος με σύγχρονα δημοκρατικά και ανθρωπιστικά κριτήρια, αλλά να τις κρίνουν τοποθετώντας τες μέσα στο ιστορικό κοινωνικό τους πλαίσιο). Άλλωστε, πέρα από αυτές τις λίγο ή πολύ "αυτονόητες" αρχές υπάρχουν και ορισμένες άλλες πλευρές, που "σηκώνουν" πολλή συζήτηση και οι οποίες, παρά ταύτα, αξίζει να διευκρινισθούν σ΄ ένα Κώδικα Δεοντολογίας, όπως π.χ. για το πόσο αξιολογικά ουδέτερος και αντικειμενικός οφείλει να είναι ένας επιστήμονας (εγκληματολόγος) ή μήπως, αντίθετα, έργο του πρέπει να είναι να προασπίζεται, μέσω των ερευνών του, τις "στρατευμένες" ιδέες του (πρόκειται για το γνωστό πρόβλημα που συμπυκνώνεται στη φράση "το μετέωρο βήμα του εγκληματολόγου"...).
 
Κρίσιμο είναι, περαιτέρω, και το ενδιάμεσο ερώτημα που θέσαμε και που υπαινίσσεται την ανάγκη ενιαίου Κώδικα Δεοντολογίας για όλους τους κοινωνικούς επιστήμονες. Βεβαίως καταρχήν είναι ορθό να θεσπισθούν ενιαίοι κανόνες για όλα τα ζητήματα που αφορούν τις δράσεις των κοινωνικών επιστημόνων είτε σε καθαρά επιστημονικό επίπεδο, είτε και ως επαγγελματιών. Μάλιστα για τη δεύτερη αυτή περίπτωση έχει ήδη τύχει επεξεργασίας ένα συναφές σημαντικό κείμενο με τον τίτλο "Ευρωπαϊκή Χάρτα του Ερευνητή και Κώδικας Δεοντολογίας για την πρόσληψη ερευνητών" (2005/251/ΕΚ), δημοσιευμένο στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 22.3.2005, L 75/67-77 και στον δικτυακό της τόπο:
http://eur-lex.europa.eu/LexUriserv/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2005:075:0067:0077:EL:PDF
 
Θα πρέπει βέβαια εδώ να επισημανθεί ότι το έργο του εγκληματολόγου εμφανίζει μία σημαντική ιδιαιτερότητα και διαφοροποίηση σε σχέση με εκείνο των άλλων κοινωνικών επιστημόνων: Ότι δηλαδή ο εγκληματολόγος ασχολείται με εγκληματίες, φυλακισμένους, παραβατικούς και κοινωνικά αποκλίνοντες ή/και αποκλεισμένους, δηλαδή με ανθρώπους που είναι, ως εκ της θέσεώς τους, αδύναμοι και δεν μπορούν να λειτουργήσουν "επί ίσοις όροις" με έναν επιστήμονα απέναντί τους. Έστω δηλ. και αν οι γενικές κατευθυντήριες αρχές δεοντολογίας είναι κατά βάση οι ίδιες για όλους τους κοινωνικούς επιστήμονες (σεβασμός της αξιοπρέπειας των εμπλεκομένων μερών, υπευθυνότητα, αίσθημα αυξημένης ευθύνης, αμεροληψία κ.λπ.), όμως στην περίπτωση του εγκληματολόγου οι αρχές αυτές πρέπει να εφαρμόζονται με τη μεγαλύτερη δυνατή αυστηρότητα, και με συνεκτίμηση των ιδιαιτεροτήτων της κάθε υπό κρίση περίπτωσης, ώστε να μην υπάρξει η παραμικρή υποψία για εκμετάλλευση εκ μέρους του της αδυναμίας όσων εντάσσονται στο ερευνητικό του πεδίο.
 
Ανακύπτει, τέλος, το ερώτημα ως προς τον φορέα που θα θεσπίσει ένα τέτοιο Κώδικα Δεοντολογίας στη χώρα μας και που ενδεχομένως θα επιβάλλει τις αναγκαίες κυρώσεις για "ανάρμοστη συμπεριφορά" σε αυτούς που τον παραβιάζουν. Γνώμη μου είναι ότι η Ελληνική Εταιρία Εγκληματολογίας σε συνεργασία με το Εργαστήριο Ποινικών και Εγκληματολογικών Ερευνών μπορούν πράγματι να εισηγηθούν ένα τέτοιο Κώδικα, ο οποίος πάντως θα λειτουργήσει, επί του παρόντος, χωρίς επιβολή κυρώσεων και με μόνη φιλοδοξία την αυτοδέσμευση εκείνων στους οποίους ο Κώδικας αυτός απευθύνεται (κάτι ανάλογο έγινε με επιτυχία από την British Society of Criminology: http://www.britsoccrim.org/ethical.htm). Μπορεί το βήμα αυτό να είναι μικρό σε σχέση με τους κυρωτικούς Κώδικες Δεοντολογίας άλλων επαγγελματικών κλάδων, όπως π.χ. των ιατρών και των δικηγόρων, είναι όμως ένα πρώτο βήμα προς μία σωστή κατεύθυνση...   

* Συμπεράσματα και προσωπική τοποθέτηση στην εκδήλωση που διοργανώθηκε με αυτό το θέμα στο Αμφιθέατρο Δρακοπούλου (Πανεπιστήμιο Αθηνών) την 18.3.2008


Emeritus Professor Calliope Spinellis
 
"Today, there are several well-qualified criminologists in Greece".


διαβάστε περισσότερα...
Victim offender mediation in family violence cases
The greek experience


by Vasso Artinopoulou,
Ass. Professor of Criminology,  Panteion University (GR) 
 
 
The article describes the implementation of victim offender mediation as provided by law in cases of domestic violence in Greece


διαβάστε περισσότερα...
Improving prison conditions in Greece
 
... by Nestor E. Courakis
Professor of Criminology & Penology
Faculty of Law, University of Athens (GR)
 
"This editorial is dedicated to prisons and the Greek penal system since we believe it is the duty of any society to give priority to correctional topics and have as its main objective to improve prison conditions.
How might this improvement be achieved, however?
 
...
 
With this issue we celebrate the English-language edition of the Greek electronic journal “The Art of Crime”. It would be trite to discuss here emotions such as elation and hope that of course are called for at a time like this. The overwhelming emotion, at least to me, is gratitude to the main protagonists of this first criminological electronic magazine in our country, i.e. to Fotios Spyropoulos and Dionysis Chionis ..."
 
διαβάστε περισσότερα...

Innocent prisoners and deceived offenders
"punishing somebody who is innocent is a crime"
 
Have you ever considered what it would be like to be wrongly arrested by the authorities, detained on remand, and after a few months it was proved that you had been wrongly accused and had nothing to do with the case? The issue of wrongful remand of prisoners came to light again in Greece with the case of a young man from the greek island of Mytilene who was arrested and prosecuted for rape and attempted serial rape of 5 women...
 
διαβάστε περισσότερα...

Constantine Gardikas
 
Constantine Gardikas, the son of George Gardikas, Professor of Philosophy at the University of Athens, was born in the city of Patras in 1896. Constantine Gardikas developed into a prolific scientist with a solid classical education.

He studied law in Athens, and he continued his studies in Zurich and Geneva specializing in criminal law and criminology.  He received his doctorate degree at the age of 22 and then started lecturing at the University of Geneva, Switzerland. ...
 
διαβάστε περισσότερα...

Advice on the use of credit cards

"Plastic money" has replaced cash as the dominant method of payment in our everyday transactions.
 
 
We are familiar, therefore, with the use of credit cards, but how well do we know to protect ourselves from credit card fraud?
 
διαβάστε περισσότερα...
Διημερίδα: Σύγχρονα Προβλήματα Ποινικού Δικαίου

Ο Τομέας Ποινικών και Εγκληματολογικών Επιστημών της Νομικής Σχολής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης σας προσκαλεί σε Διημερίδα που διογρανώει στη μνήμη του Ομότ. Καθηγητή Κώστα Κωνσταντινίδη με θέμα: "Σύγχρονα Προβλήματα του Ποινικού Δικαίου". 3 & 4 Δεκεμβρίου 2015 Κομοτηνή, Αμφιθέατρο Νομικής Σχολής Παν/μιούπολη



4o Συνέδριο eLife 2015

Στις 6 & 7 Νοεμβρίου 2015 διοργανώνεται στην Αθήνα το 4ο Πανελλήνιο Διεπιστημονικό Συνέδριο με Διεθνή Συμμετοχή "eLife 2015".

To Συνέδριο διοργανώνεται από την Ελληνική Εταιρεία Μελέτης της Διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο και η συμμετοχή θα είναι Δωρεάν για το κοινό.



4o Συνέδριο eLife 2015

Στις 6 & 7 Νοεμβρίου 2015 διοργανώνεται στην Αθήνα το 4ο Πανελλήνιο Διεπιστημονικό Συνέδριο με Διεθνή Συμμετοχή "eLife 2015".

To Συνέδριο διοργανώνεται από την Ελληνική Εταιρεία Μελέτης της Διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο και η συμμετοχή θα είναι Δωρεάν για το κοινό.



Τριήμερο Εγκληματολογικό Συνέδριο προς τιμήν του Ομότιμου Καθηγητή κ. Νέστορα Κουράκη

Τριήμερο Εγκληματολογικό Συνέδριο προς τιμήν του ομότιμου Καθηγητή Νέστορα Κουράκη διοργανώνεται στην  Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο, 2 - 4/4/2015.

Το συνέδριο θα λάβει χώρα στην Αίθουσα Τελετών του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών (Ακαδημίας 60) με κεντρικό θέμα «Κρίση, Έγκλημα και Σύστημα Ποινικής Καταστολής»



Problems of reoffending of young detainees
 
Conclusions of the follow-up research of the Center for Penal and Criminological Research (University of Athens)
 
 by Nestor E. Courakis
       Professor of Criminology
       University of Athens (GR)
 
This research was characterized as a follow-up because its main purpose was to discover first, what happened to Greek juvenile detainees with whom we had run interviews in the previous stage of the research (1993) ...
 
διαβάστε περισσότερα...

“Asking people…”
Interesting questions and even more interesting responses


The events that took place in late 2008, in Greece, in the state correctional facilities, the hunger strike of prisoners and the widespread violent protests concerning prison conditions didn’t leave us unaffected. So we found the opportunity to ask people’s opinion on this important issue. We take the recorder into the street ... and ask YOUR opinion:

"Do you believe there must be changes in the conditions of imprisonment in our country and if so, what should they be?”

διαβάστε περισσότερα...

The profile of a famous greek criminal through the eye of a camera, the lyrics of a song and his autobiography

 
A book, a song, and a movie with the same protagonist…
Nikos Koemtzis, a famous Greek criminal who killed three people and stabbed seven more, all because he wanted to dance to a song he had "ordered" from the musicians in a music hall. He transferred the story of his life to a book. Dionysis Savvopoulos (a famous Greek singer-songwriter) read the book and turned it into a song. Pavlos Tassios (a well known Greek director) heard the song and made a film. And now we present a criminologist’s scientific analysis of this artistic triptych.
 
διαβάστε περισσότερα...
A case study of a recidivist criminal
 
This is the interesting story of a recidivist criminal (Elias) who is incarcerated in a Greek prison. We managed to interview him, unattended, in late May 1999 in a special area in the guardhouse yard. The main topic of our conversation was his life story, the life of a young man through the prison bars… 
 
διαβάστε περισσότερα...
Σωματείο Εργαζομένων Καταστήματος Κράτησης Κορυδαλλού

Περιοδικό "Κοινωνικές Επιστήμες"

Κωνστάντειον - Κέντρο εγκληματολογικών ερευνών

Ομοσπονδία Σωφρονιστικών Υπαλλήλων Ελλάδος

Καθηγητής Νέστωρ Κουράκης

Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη

Νιώθω Ασφαλής

Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

Άρειος Πάγος

Κέντρο Επανένταξης Αποφυλακισμένων "ΕΠΑΝΟΔΟΣ"

Καθηγητής Γιάννης Πανούσης

Κέντρο Ψυχαναλυτικών Ερευνών

Τομέας Ποινικών Επιστημών Τμήματος Νομικής Ε. Κ. Πανεπιστημίου Αθηνών

Σύλλογος Ελλήνων Εγκληματολόγων Παντείου Πανεπιστημίου

Σπουδαστήριο Κοινωνικών Μελετών Τ.Ε.Ι. Μεσολογγίου

Τομέας Εγκληματολογίας Παντείου Πανεπιστημίου

Τομέας Ποινικών & Εγκληματολογικών Επιστημών Τμήματος Νομικής ΑΠΘ

Αναζήτηση νομολογίας του Ε.Δ.Δ.Α.

Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου

Ίδρυμα Μαραγκοπούλου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου

Τμήμα Νομικής Eθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Εργαστήριο Ποινικών και Εγκληματολογικών Ερευνών

Όροι Χρήσης  :    Πείτε μας τη γνώμη σας  :    Developed & hosted by Nomiki Bibliothiki SA