ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ;
Της Αθηνάς Κουφού,
Δικηγόρου - εγκληματολόγου
Μία εντύπωση που ενισχύεται σε όποιον έχει δει έστω και μία αμερικανική ταινία που να ασχολείται με το αμερικανικό σύστημα απονομής δικαιοσύνης (για παράδειγμα «and justice for all» ελλ. απόδοση «δικαιοσύνη για όλους», 1979, «a few good men», ελλ. απόδοση «ζήτημα τιμής» 1992, «Philadelphia» ελλ. απόδοση «Φιλαδέλφεια», 1993 κτλ), είναι ότι όλοι, μα όλοι, ανεξαιρέτως αξίζουν να απολαμβάνουν το δικαίωμα σε μια δίκαιη δίκη, χωρίς προκαταλήψεις, κατάχρηση εξουσίας ή ίχνος ρατσισμού, σε μια δίκη που σίγουρα, αν μη τι άλλο, σε περίπτωση που κάποιος κατηγορείται άδικα, θα πρέπει να αποσκοπεί στην αποκάλυψη του πραγματικού ενόχου και στην αποκατάσταση της αλήθειας. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο που η ισονομία και το δικαίωμα σε μια δίκαιη δίκη συμπεριλαμβάνονται στην 14η τροποποίηση του Συντάγματος των Ηνωμένων Πολιτειών («....no state can deprive particular persons or classes of persons of equal and impartial justice under the law»). Τι γίνεται όμως όταν στην πράξη έννοιες όπως η ισονομία και ιδίως η δίκαιη δίκη είναι κάπως δύσκολο να εφαρμοστούν ενώπιον των αμερικανικών δικαστηρίων με αποτέλεσμα σε πολλές περιπτώσεις την άδικη επιβολή της θανατικής ποινής; Και γιατί σε πολλές περιπτώσεις δυστυχώς το «όλοι ανεξαιρέτως» δεν συμπεριλαμβάνει, μεταξύ άλλων, και τους αφροαμερικανούς πολίτες;
Πιο κάτω αναφέρονται τρανταχτά παραδείγματα ανθρώπων που βρέθηκαν σε λάθος τόπο, τον λάθος χρόνο ή κοινώς είχαν το «λάθος» χρώμα, με αποτέλεσμα να καταδικαστούν από αμερικανικό δικαστήριο σε ισόβια κάθειρξη, ή ακόμα χειρότερα, στην θανατική ποινή για εγκλήματα που δεν διέπραξαν, παραμένοντας έγκλειστοι για μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρι να δικαιωθούν χάρη στην πρόοδο της τεχνολογίας (για παράδειγμα μέσω της χρήσης τεστ DNA που τον καιρό της σύλληψής τους δεν είχε τελειοποιηθεί ως επιστημονική μέθοδος), ενώ σε κάποιες περιπτώσεις δεν έλαβαν καν την αντίστοιχη αποζημίωση για τα χρόνια της άδικης, όπως αποδεικνύεται εκ των υστέρων, φυλάκισής τους.
1) Clarence Brandley
O Clarence Brandley, αφροαμερικανός, δούλευε ως επιστάτης σε ένα γυμνάσιο του Τέξας όταν το 1981 συνελήφθη από την αστυνομία για τον βιασμό και φόνο μιας 16χρονης λευκής μαθήτριας, της Cheryl Dee Ferguson. Ήδη όλες οι υποψίες είχαν πέσει πάνω του, καθώς ή-ταν ο μόνος στο προσωπικό του σχολείου που δεν ήταν λευκός και οι συνάδελφοί του ήταν δύσπιστοι απέναντί του, κατά συνέπεια η σύλληψή του και η απόδοση κατηγοριών ήταν θέμα χρόνου. Μάλιστα, καθώς η αστυνομία ανέκρινε τον Brandley και έναν από τους λευκούς συναδέλφους του, ένας αστυνομικός είπε: «Ένας από τους δύο σας θα κρεμαστεί για αυτό που έκανε», γυρίζοντας στον Brandley και λέγοντάς του στην συνέχεια: «Αφού εσύ είσαι ο αράπης, είσαι ο τυχερός». Ο Brandley καταδικάστηκε σε θάνατο το 1981 και παρέμεινε για εννέα χρόνια στην πτέρυγα των θανατοποινιτών. Μετά από αλλεπάλληλες δικαστικές διαμάχες και εν μέσω κοινωνικής κατακραυγής, αθωώθηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών το 1990. Μετά από την αθώωσή του κατέθεσε αγωγή αποζημίωσης κατά της πολιτείας του Τέξας χωρίς να δικαιωθεί.
Συνθήκες απονομής δικαιοσύνης:
Στην πρώτη δίκη ο Brandley δικάστηκε από σώμα ενόρκων που το αποτελούσαν μόνο λευ-κοί πολίτες. Ένας ένορκος αρνήθηκε να τον καταδικάσει, με αποτέλεσμα την επανάληψη της δίκης. Ο εν λόγω ένορκος, του οποίου το όνομα -William Shreck- διέρρευσε στον Τύπο, μετά το πέρας της δίκης υπήρξε θύμα συνεχών απειλητικών τηλεφωνημάτων από άτομα που του έλεγαν: «Τώρα θα δεις τι θα πάθεις φιλοαράπη». Αλλά και στη δεύτερη δίκη, όπως ήταν ανα-μενόμενο, ένορκοι ήταν πάλι μόνο λευκοί πολίτες. Σε αυτή τη δίκη, το 1981, ο Brandley καταδικάστηκε σε θάνατο. Ένα χρόνο αργότερα αποκαλύφθηκε ότι τα αποδεικτικά στοιχεία που είχαν άμεση σχέση με την υπόθεση είχαν μυστηριωδώς εξαφανιστεί. Ένα από αυτά ήταν οι τρίχες που είχαν περισυλλεγεί από το σώμα του θύματος, οι οποίες όμως δεν ανήκαν ούτε στo ίδιο το θύμα, ούτε όμως και στον Brandley. Επιπλέον, έλειπαν και οι φωτογραφίες που τραβήχτηκαν την ημέρα του εγκλήματος και που αποδείκνυαν ότι ο Brandley δεν φόραγε την ζώνη που φερόταν ότι χρησιμοποιήθηκε στον φόνο. Το σπέρμα που επίσης είχε περισυλλεγεί από το θύμα είχε καταστραφεί, χωρίς να πραγματοποιηθούν εξετάσεις για το εάν προερχόταν από τον κατηγορούμενο, ενώ μια κηλίδα αίματος που είχε βρεθεί στην μπλούζα του θύματος δεν προερχόταν ούτε από εκείνο, ούτε από τον κατηγορούμενο διότι η ομάδα αίματος της κηλίδας ήταν τύπου A ενώ ο Brandley είχε Ο.
Το 1986, ένας νέος μάρτυρας παρουσιάστηκε υποστηρίζοντας ότι γνωρίζει τον πραγματικό δολοφόνο. Ακόμα και τότε όμως η θανατική ποινή επρόκειτο να εκτελεστεί εις βάρος του Brandley. Μερικές εβδομάδες πριν την προγραμματισμένη εκτέλεσή του, τον Μάρτιο του 1987, ήρθαν στο φως και άλλα τρανταχτά αποδεικτικά στοιχεία για την αθωώτητά του. Πιο συγκεκριμένα, οι καταθέσεις των συναδέλφων του Brandley ακυρώθηκαν διότι αποκαλύφθηκε ότι ήταν αποτέλεσμα πιέσεων και απειλών που προήλθαν από τους αστυνομικούς που δούλευαν στην υπόθεση, προκειμένου να ενοχοποιήσουν τον Brandley. Επιπλέον, μετά τον έντονο ρατσιστικό χαρακτήρα και των δύο πρώτων δικών, το FBI παρενέβη με αποτέλεσμα να γίνει νέα δίκη που οδήγησε τελικώς στην αθώωσή του. Το 1987, ο Δικαστής Perry D. Pickett δήλωσε ότι: «...ο Brandley δεν διέπραξε το έγκλημα για το οποίο καταδικάστηκε...Το Δικα-στήριο ομόφωνα κρίνει ότι το χρώμα δέρματος του Clarence Brandley υπήρξε καθοριστικός παράγοντας που τονιζόταν σε κάθε προσπάθεια που έκανε ο δημόσιος κατήγορος για να στηρίξει τα επιχειρήματά του....στα 30 χρόνια θητείας αυτού του Δικαστηρίου καμία άλλη υπόθεση δεν αποτέλεσε πιο σοκαριστικό παράδειγμα των αποτελεσμάτων του ρατσισμού, της ψευδορκίας και του εκφοβισμού μαρτύρων».
2) Earl Washington Jr
Τον Ιούνιο του 1982, μια νεαρή νοικοκυρά και μητέρα τριών παιδιών, η Linda Williams, επέστρεφε στο σπίτι της μετά από δουλειά. Έκανε το λάθος να μην κλειδώσει την εξώπορτα πίσω της. Ένας άνδρας μπήκε στο σπίτι και της επιτέθηκε, μαχαιρώνοντάς την πολλές φορές, μετά την έσυρε στη κρεβατοκάμαρα όπου και την βίασε και στη συνέχεια, αφού την μαχαίρω-σε πάλι, έφυγε. Η Williams, πριν πέσει σε κώμα και υποκύψει στα τραύματά της, ανέφερε ότι της επιτέθηκε ένας μαύρος, άγνωστος άνδρας με μούσι. Η υπόθεση έλαβε μεγάλες διαστά-σεις λόγω του Τύπου και της κοινωνικής κατακραυγής που ζήταγε να τιμωρηθεί ο ένοχος, ιδίως λόγω του άγριου τρόπου με τον οποίο πέθανε η Williams. Ένοχος θεωρήθηκε ο Earl Washington Jr, άτομο με ήπια διανοητική καθυστέρηση, τον οποίο οι αστυνομικοί συνέδεσαν με την υπόθεση της Williams επειδή 11 μήνες αργότερα μπήκε στο σπίτι μιας γειτόνισσάς του για να πάρει το όπλο της και να πυροβολήσει τον αδελφό του στο πόδι,στα πλαίσια ενός καυγά για μια γυναίκα που και οι δύο τους ήθελαν.
Η αστυνομία βρήκε τον Washington να κλαίει κοντά στο σπίτι του, τον συνέλαβε, εκείνος παραδέχτηκε τα πάντα και σύντομα βρέθηκε να απαντάει ερωτήσεις σχετικά με τον φόνο της Williams, δεδομένου ότι στην περιοχή που ζούσε υπήρχαν άλλες δύο άλυτες υποθέσεις βια-σμού. Στην πορεία της ανάκρισης ομολόγησε και για τις άλυτες αυτές υποθέσεις αλλά και για την υπόθεση Williams. Σημειώνεται ότι η ανάκριση δεν κατεγράφη με βιντεοκάμερα ή άλλο μέσο..
Συνθήκες απονομής δικαιοσύνης:
Παρά το γεγονός ότι η ομάδα αίματος, όπως αυτό αναλύθηκε από τις μαχαιριές δεν ήταν του Washington, το εν λόγω πόρισμα δεν αναφέρθηκε στην δίκη και δεν υπήρχε πραγματο-γνώμονας για να βοηθήσει τον κατηγορούμενο, ενώ ο δικηγόρος υπεράσπισης είχε ανατεθεί από το Δικαστήριο λόγω της οικονομικής αδυναμίας του Washington να προσλάβει δικό του. Επιχείρημα της υπεράσπισης ήταν το ότι ο Washington δεν ομολόγησε στη πραγματικότητα αλλά απλά προσπαθούσε να πειθαρχήσει σε ό,τι του έλεγαν οι αστυνομικοί. Παρ’ όλα αυτά, αφού τα αρχικά του ήταν στην δήλωση ομολογίας (τα οποία, παραδόξως, δεν μπορούσε να διαβάσει), καταδικάστηκε για τον φόνο της Williams μετά από δίκη που κράτησε 3 μέρες ενώ του επιβλήθηκε η θανατική ποινή μετά από διαδικασία μισής ώρας...
Το 1993 ζητήθηκε από τον κυβερνήτη της Βιρτζίνια να δεχτεί να υποβληθεί ο Washington σε τεστ DNA, αφού η επιστημονική αυτή μέθοδος είχε ήδη αρχίσει να εξελίσσεται. Τα αποτε-λέσματα ήταν αρκετά ακριβή ώστε να δεχτεί ο κυβερνήτης να μετατρέψει την θανατική ποινή σε ισόβια κάθειρξη αρκεί ο Washington να μην έκανε καμία περαιτέρω ενέργεια. Μετά από χρόνια η υπεράσπιση του Washington αποφάσισε να ζητήσει και νέο τεστ DNA για ακόμα πιο ακριβή αποτελέσματα. Ειδικότερα, το σπέρμα που βρέθηκε στην κουβέρτα ταυτοποιήθηκε με εκείνο ενός κατά συρροή βιαστή που είχε καταδικαστεί στο παρελθόν, ήταν μαύρος, είχε μούσι και ταίριαζε στη περιγραφή που έδωσε το θύμα πριν πεθάνει. Ως αποτέλεσμα, ο κυβερνήτης της Βιρτζίνια έδωσε χάρη στον Washington μετά τα νέα ιατροδικαστικά πορίσματα.
3) Calvin Crawford Johnson
Στις 9 Μαρτίου 1983, μια γυναίκα στη Τζόρτζια έπεσε θύμα βιασμού στο σπίτι της. Ο βια-στής της τής έσφιξε το λαιμό με μια ζώνη μέχρι να λιποθυμίσει, την βίασε, έκλεψε τριάντα δο-λάρια που βρήκε στο σπίτι της και έφυγε. Το θύμα περιέγραψε τον βιαστή της ως αφροαμερι-κανό. Δύο βράδια νωρίτερα άλλη μια γυναίκα στην ίδια περιοχή είχε πέσει θύμα βιασμού με τον ίδιο τρόπο. Οι αστυνομικοί θεώρησαν ύποπτο τον Calvin Johnson πιστεύοντας ότι ο τρόπος βιασμού είχε ομοιότητες με έναν άλλον βιασμό για τον οποίο είχε κατηγορηθεί ο Johnson στο παρελθόν αλλά είχε αθωωθεί. Τον Νοέμβριο του 1983 ο Johnson καταδικάστηκε για έναν από τους βιασμούς (για τον άλλον αθωώθηκε) σε ισόβια κάθειρξη.
Συνθήκες απονομής δικαιοσύνης:
Το θύμα στην προκαταρκτική διαδικασία είχε αναγνωρίσει τον Johnson ενώ στο σπίτι του βρέθηκε ένα στρατιωτικό μπουφάν και ένα πράσινο πουλόβερ με ρίγες στα μανίκια,το οποίο σύμφωνα με μαρτυρίες φόραγε ο δράστης. Επιπλέον διενεργήθηκε ανάλυση στο σπέρμα που βρέθηκε, η οποία όμως είχε πολλά περιθώρια ερμηνείας λόγω της φύσης του ίδιου του δείγ-ματος και ως συνέπεια δεν μπορούσε να αποτελέσει ακλόνητο τεκμήριο αθωώτητας ή ενοχής. Ο Johnson έκανε αίτημα για νέα δίκη το 1984 αλλά δεν έγινε δεκτό. Τον Απρίλιο του 1994 ζήτησε την πραγματοποίηση περαιτέρω εξετάσεων DNA. Το αίτημά του έγινε δεκτό, οι εξετάσεις πραγματοποιήθηκαν και προέκυψε ότι το σπέρμα που βρέθηκε δεν προερχόταν από αυτόν. Η νέα δίκη ορίστηκε για τις 15 Ιουνίου 1999 στην οποία ο Γενικός Εισαγγελέας απέσυρε τις κατηγορίες μετά τα πορίσματα των εξετάσεων DNA. Παρ’ όλα αυτά ο Johnson μέχρι να δικαιωθεί είχε ήδη εκτίσει 16 χρόνια στη φυλακή, ενώ ο πραγματικός δράστης δεν έχει ακόμα συλληφθεί....
4) Verneal Jimerson
Το 1978 ένα ζευγάρι έπεσε θύμα δολοφονίας, ενώ η γυναίκα βιάστηκε πριν δολοφονηθεί. Ο Verneal Jimerson, αφροαμερικανός, μαζί με άλλα τρία άτομα κατηγορήθηκαν για το έγκλη-μα με βάση τη μαρτυρία της Paula Gray, η οποία υποστήριξε ότι βρισκόταν στο σπίτι όπου βρέθηκε δολοφονημένο το ζευγάρι και είχε δει τα πάντα. Η Gray αργότερα άλλαξε τη μαρτυ-ρία της και οι κατηγορίες κατά του Jimerson αποσύρθηκαν, το 1985 όμως επανήλθε στην αρχική της ιστορία και τον ξαναενοχοποίησε. Η ίδια, λόγω του ότι άλλαζε συνέχεια την κατάθεσή της, καταδικάστηκε για ψευδομαρτυρία αλλά και ως συνεργός στο έγκλημα. Παρ’ όλα αυτά ο Jimerson καταδικάστηκε με βάση τη μαρτυρία της στην θανατική ποινή.
Συνθήκες απονομής δικαιοσύνης:
Μετά την καταδίκη του Jimerson, ήρθε στο φως, μετά από τη συλλογική προσπάθεια κάποιων φοιτητών δημοσιογραφίας και του καθηγητή τους στο Northwestern, η ύπαρξη ενός μάρτυρα που είχε ενημερώσει την αστυνομία για την ταυτότητα άλλων τριών υπόπτων, οι ο-ποίοι τελικά ήταν οι πραγματικοί δράστες. Η πληροφορία όμως αυτή είχε μείνει ανεκμετάλλευτη, καθώς η αστυνομία δεν έκανε ποτέ τον κόπο να την διασταυρώσει. Η ομάδα των φοιτητών κατάφερε να εντοπίσει αυτούς τους τρεις υπόπτους, εκ των οποίων οι δύο ομολόγησαν. Επιπλέον, όλο το βιολογικό υλικό που είχε χρησιμοποιηθεί στην αρχική δίκη υπεβλήθη σε τεστ DNA, το πόρισμα του οποίου αθώωνε τον Jimerson και τα άλλα τρία άτομα που είχαν κατηγορηθεί αρχικά. Στη νέα δίκη που έγινε το 1995, προέκυψε μια σειρά σοβαρών παραβάσεων, μεταξύ των οποίων, ψευδομαρτυρία με οικονομικό όφελος, κατάχρηση εξουσίας εκ μέρους της αστυνομίας και άλλων δημόσιων λειτουργών και άσκηση πίεσης εις βάρος ενός άλλου μάρτυρα από την πλευρά του κατήγορου προκειμένου να αλλάξει την κατάθεσή του με στόχο την ενοχοποίηση του Jimerson. Ο ίδιος ο Jimerson αθωώθηκε τον Ιούνιο του 1996, αφού είχε εκτίσει άδικα 10 χρόνια στη φυλακή..Το θετικό πάντως ήταν ότι, λόγω της κατάφωρης παραβίασης της αρχής της δίκαιης δίκης, ο Jimerson και τα άλλα τρία άτομα που είχαν άδικα κατηγορηθεί έλαβαν αποζημίωση 36 εκατομμυρίων δολαρίων-την μεγαλύτερη αποζημίωση για παραβίαση δικαιωμάτων στην ιστορία της Αμερικής.
5) Aaron Patterson
O Aaron Patterson, αφροαμερικανός, καταδικάστηκε σε θάνατο το 1989 για την δολοφονία ενός ζευγαριού ηλικιωμένων, του Vincent και της Rafaela Sanchez, οι οποίοι βρέθηκαν μαχαιρωμένοι στο σπίτι τους στο Σικάγο. Η καταδίκη του Patterson στηρίχτηκε κυρίως στην ομολογία που φέρεται ο ίδιος να υπέγραψε κατά τη διάρκεια της ανάκρισής του. Παρ’ όλα αυτά, αμέσως μετά την υπογραφή της ομολογίας και ενώ βρισκόταν ακόμα στο αστυνομικό τμήμα, ο Patterson, χρησιμοποιώντας έναν συνδετήρα, χάραξε σε έναν μεταλλικό πάγκο τις εξής φράσεις: «Η αστυνομία με απείλησε με βία...Με χαστούκισαν και με βασάνισαν....Υπέγραψα ψευδή ομολογία στους φόνους...».
Συνθήκες απονομής δικαιοσύνης:
Όσον αφορά τα αποδεικτικά στοιχεία, δεν υπήρχε τίποτα που να συνέδεε τον Patterson με το έγκλημα. Το μαχαίρι δεν βρέθηκε ποτέ, ενώ ένα δακτυλικό αποτύπωμα στην σκηνή του εγκλήματος, που δεν ταίριαζε με αυτά του Patterson,εξαφανίστηκε μυστηριωδώς. Το μόνο στοιχείο που επιβεβαίωνε την ομολογία του Patterson ήταν η κατάθεση της Marva Hall, ξαδέλφης του άλλου υπόπτου για την ίδια υπόθεση. Η Hall, που ήταν 16 χρονών εκείνη την εποχή, κατέθεσε ότι ο Patterson είχε παραδεχτεί σε εκείνη ότι διέπραξε το έγκλημα, παρ’ όλα αυτά η κατάθεσή της ερχόταν σε αντίθεση με κάποια στοιχεία του εγκλήματος. Χρόνια αργότερα η Hall υπέγραψε δήλωση και παραδέχτηκε ότι η κατάθεσή της ήταν ψευδής επειδή προσπαθούσε να καλύψει τον ξάδελφό της, αναφέροντας μάλιστα ότι ενώ ζήτησε να πει την αλήθεια την ημέρα της δίκης,άλλαξε γνώμη όταν ο βοηθός Εισαγγελέα Jack Hynes την απεί-λησε με φυλακή. Ο Patterson, ως αποτέλεσμα της αρχικής μαρτυρίας της Hall, συνελήφθη, ενώ τέσσερις ώρες μετά την σύλληψή του υπέγραψε την ομολογία.
Πριν τη δίκη του ζήτησε να ακυρωθεί η ομολογία που υπέγραψε γιατί αποτέλεσε προϊόν απειλής και βασανιστηρίων αλλά το αίτημά του απορρίφθηκε. Στη δίκη κατέθεσε ότι υπέγραψε την ομολογία ύστερα από αρκετές ώρες ανάκρισης, κατά τη διάρκεια της οποίας τον χτυπούσαν συνεχώς ενώ έβαζαν στο κεφάλι του ένα πλαστικό κάλυμμα, προκαλώντας του ασφυξία προκειμένου να τον πιέσουν να υπογράψει. Εντούτοις, στο τέλος της δίκης οι ένορκοι τον βρήκαν ένοχο με αποτέλεσμα να του επιβληθεί η θανατική ποινή. Το Ανώτατο Δικαστήριο του Illinois επικύρωσε την καταδίκη το 1992, παρά το γεγονός ότι οι ίδιοι αστυνομικοί που τον ανέκριναν αποσπώντας του την ομολογία, είχαν χρησιμοποιήσει και σε άλλες υποθέσεις την μέθοδο των βασανιστηρίων για τον ίδιο σκοπό. Μάλιστα, το 1991, ένα χρόνο πριν εκδικαστεί η έφεση του Patterson, το Αστυνομικό Τμήμα του Σικάγο είχε θέσει σε διαθεσιμότητα τους ανωτέρω αστυνομικούς. Το 1992, ένα μήνα μετά την εκδίκαση της έφεσης, την οποία ο Patterson δεν κέρδισε, ήρθε στο φως μια απόρρητη αναφορά του Αστυνομικού Τμήματος του Σικάγο, η οποία ανέφερε τα μεθοδικά και συστηματικά βασανιστήρια στα οποία προέβη η συγκεκριμένη ομάδα αστυνομικών τουλάχιστον σε 18 υποθέσεις προκειμένου να αποσπάσει ομολογίες.
Μετά από καινούρια έφεση το 2000, το Ανώτατο Δικαστήριο του Ιllinois αναγνώρισε ότι «νέα αποδεικτικά στοιχεία μεγάλης σημασίας στηρίζουν τον ισχυρισμό του αιτούντος ότι η ομολογία του ήταν αποτέλεσμα αστυνομικής βίας», ορίζοντας νέα δίκη. Τον Ιανουάριο του 2003, ο Κυβερνήτης έδωσε χάρη στον Patterson, μετά από 17 χρόνια άδικης φυλάκισης.
6) Ronald Jones
Στις 10 Μαρτίου 1985 μια 28χρονη μητέρα τριών παιδιών έπεσε θύμα βιασμού και ακο-λούθως δολοφονήθηκε στο Σικάγο. Επτά μήνες αργότερα, δύο αστυνομικοί ο Steven Hood και ο John Markham είχαν στα χέρια τους την ομολογία του Ronald Jones, ενός 34χρονου Αφρο-Αμερικανού αλκοολικού που ζούσε στη γειτονιά όπου συνέβη το περιστατικό. Οι αστυ-νομικοί υποστήριξαν ότι η ομολογία προήλθε από τον ίδιο τον Jones χωρίς καμία πίεση, ο Jones όμως υποστήριξε από τη πλευρά του ότι είχε πέσει θύμα ξυλοδαρμού λέγοντας μάλι-στα ότι ο Hood τον χτύπησε τρεις ή τέσσερις φορές με ένα μαύρο αντικείμενο, ενώ ο Mark-ham τον συμβούλευσε «να μην τον χτυπάει έτσι γιατί θα μελανιάσει και θα φαίνεται».
Συνθήκες απονομής δικαιοσύνης:
Και κατά τη διάρκεια της δίκης η Αστυνομία υποστήριξε ότι ο Jones ομολόγησε την ανά-μιξή του στο έγκλημα, ενώ αντίστοιχα ο Jones συνέχισε να υποστηρίζει ότι υπέγραψε την ομολογία επειδή είχε πέσει θύμα ξυλοδαρμού από τους αστυνομικούς του Αστυνομικού Τμή-ματος του Σικάγο. Δεν υπήρχε κάποιο αποδεικτικό στοιχείο που να συνέδεε τον Jones με το έγκλημα, ενώ η ποσότητα σπέρματος που είχε βρεθεί, με βάση τον κατήγορο, ήταν πολύ μικρή για να αναλυθεί. Έτσι ο Jones καταδικάστηκε από το σώμα των ενόρκων με αποτέλεσμα να του επιβληθεί η θανατική ποινή. Το 1994, ο Jones, μέσω του δικηγόρου του, ζήτησε την πραγματοποίηση τεστ DNA με τεχνολογική μέθοδο που δεν υπήρχε την περίοδο της δίκης. Ο Δικαστής που είχε δικάσει τον Jones αρνήθηκε. Τελικά, η εξέταση επετράπη το 1997, όπου και διαπιστώθηκε ότι το σπέρμα δεν προήλθε από τον Jones. Ακόμα και τότε όμως οι κατήγοροι αρνήθηκαν να αποσύρουν τις κατηγορίες και καθυστερούσαν την απoφυλάκιση του Jones, μέχρι που τελικά απέσυραν όλες τις κατηγορίες εναντίον του τον Μάιο του 1997, αφού είχε εκτίσει άδικα 10 χρόνια στη φυλακή.
Όλες οι ανωτέρω περιπτώσεις έχουν αρκετά κοινά χαρακτηριστικά, με βάση τα οποία θα μπορούσαμε να καταλήξουμε στα εξής συμπεράσματα: Τα άτομα που καταδικάστηκαν ήταν Αφρο-Αμερικανοί, ενοχοποιήθηκαν χωρίς επαρκή ή και με ψευδή αποδεικτικά στοιχεία, στα πλαίσια κατάφωρης παραβίασης των δικαιωμάτων τους στο στάδιο της ανάκρισης ή και της δίκης τους. Σε όλες σχεδόν τις υποθέσεις υπήρξαν προσπάθειες «άμεσης» απονομής της δικαιοσύνης χωρίς εμπεριστατωμένη έρευνα των συνθηκών του εγκλήματος και χωρίς αντικει-μενική αξιολόγηση της αθωότητας ή της ενοχής του κατηγορουμένου, οφειλόμενες κυρίως στο βάρος της κοινωνικής κατακραυγής αλλά και της πίεσης που ασκούσε ο Τύπος για την σύλληψη του ενόχου. Οι προσπάθειες αυτές προήλθαν από κατήγορους, εισαγγελείς, αστυνομικούς και άλλους δημόσιους λειτουργούς προφανώς με στόχο την προώθηση της καριέρας τους σε περίπτωση που η δίκη εξελισσόταν όπως επιθυμούσαν ή και για προσωπικούς λόγους, όπως το μίσος απέναντι σε ανθρώπους που δεν ήταν λευκοί. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι άμεση αποκατάσταση της αδικίας που σημειώθηκε εις βάρος των παρανόμως φυλακισθέντων δεν υπήρξε, με αποτέλεσμα στην πλειονότητα των περιπτώσεων να έχουν παραμείνει έγκλειστοι στη φυλακή τουλάχιστον δέκα χρόνια μέχρι την αθώωσή τους, ενώ κάποιοι δεν έλαβαν καν την προβλεπόμενη αποζημίωση.
Ο όρκος πίστης στην σημαία των Ηνωμένων Πολιτειών αναφέρει:«…one nation under God, indivisible, with liberty and justice for all». Δυστυχώς, η δικαιοσύνη έχει αρκετή δουλειά ακόμα μπροστά της...
Πηγές:
www.innocenceproject.org
www.law.northwestern.edu
www.witnesstoinnocence.org
www.thruthinjustice.org