του Μάνου Τεχνίτη,  

φοιτητή Νομικής Σχολής Θεσσαλονίκης

Το Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕ.Θ.Ε.Α) σε συνεργασία με το τμήμα Νομικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης διοργάνωσαν διήμερο επιστημονικό συνέδριο με θέμα: «Ποινικό σύστημα και σωφρονιστικά μέτρα για τοξικοεξαρτημένα άτομα. Η Ελληνική και διεθνής εμπειρία». Η διημερίδα πραγματοποιήθηκε στο Αμφιθέατρο της Νομικής του Πανεπιστημίου Θράκης, το απόγευμα της 31ης Μαρτίου και το πρωινό της 1ης Απριλίου 2009.

Σκόπος της διεξαγωγής του συνεδρίου ήταν  η απομυθοποίηση του τοξικοεξαρτημένου ως υποκειμένου της παραβατικής δράσης καθώς και η ανταλλαγή επιστημονικών απόψεων για την καταλληλότερη και αποτελεσματικότερη σωφρονιστική αντιμετώπισή του. Τη διεπιστημονική συζήτηση παρακολούθησαν με ενδιαφέρον φοιτητές Νομικής αλλά και γιατροί, δικηγόροι, δικαστές, ψυχολόγοι καθώς και δημοσιογράφοι.

Την εκδήλωση χαιρέτησαν και τίμησαν με την παρουσία τους ο κ. Στ. Σταματόπουλος, Αντιπρύτανης του ΔΠΘ, η αντινομάρχης Ροδόπης κ. Σιμπέλ Μουσταφά και ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Ροδόπης κ. Κυμπαρίδης Γεώργιος. Παρών επίσης ήταν ο κ. Στέργιος Αλεξιάδης, Ομότιμος καθηγητής Εγκληματολογίας του Α.Π.Θ., ο πρόεδρος του συλλόγου εργαζομένων φυλακών Ελλάδος κ. Αρβανιτίδης, καθώς και άλλες σημαντικές προσωπικότητες του νομικού και κοινωνικού γίγνεσθαι.

Μετά την ολοκλήρωση των χαιρετισμών ακολούθησε μικρή εισαγωγική ομιλία από τον κ. Ν. Παρασκευόπουλο, Καθηγητή Ποινικού Δικαίου του Α.Π.Θ. και επίτιμου προέδρου του ΚΕΘΕΑ, ο οποίος και προήδρευσε των εργασιών της πρώτης ημέρας. Το λόγο πήρε έπειτα, ως πρώτος εισηγητής, ο κ. Κ. Κοσμάτος, ειδικός επιστήμονας Νομικής στο Δ.Π.Θ., ο οποίος ανέλυσε τη θέση των εξαρτημένων ατόμων στη νομοθεσία για τα ναρκωτικά, τονίζοντας την αναποτελεσματικότητα του νόμου και την ανάγκη αλλαγής στάσης της πολιτείας έστω και δοκιμαστικά. Για την καλύτερη κατανόηση μάλιστα της εισήγησής του, μοιράστηκε στο κοινό ο νόμος 3459/2006 περί ναρκωτικών. Αφού ο κ. Παρασκευόπουλος επαίνεσε τον κ. Κοσμάτο για τις απόψεις του, έδωσε το λόγο στον κ. Φ. Καλοτεράκη, BRE, MWS, ειδικό βοηθό διευθυντή στο ΚΕΘΕΑ. Ο κ. Καλοτεράκης αναφέρθηκε στο πρόβλημα των ναρκωτικών στις φυλακές, τη δράση του ΚΕ.Θ.Ε.Α. ως μέρος του σωφρονιστικού συστήματος και τη  μεγάλη αποτελεσματικότητα των προγραμμάτων της σε σχέση με το χαμηλό τους κόστος. 

Τις εισηγήσεις των κ. Κοσμάτου και Καλοτεράκη φαίνεται να συμπλήρωσε με τις θέσεις του ο κ. Ι. Ηλίας, διδάκτωρ Νομικής  Δ.Π.Θ., ο οποίος αναφέρθηκε και πάλι στα προβλήματα του νόμου περί ναρκωτικών ως προς το προστατευόμενο έννομο αγαθό, ενώ πρότεινε λύσεις για καλύτερη σωφρονιστική αντιμετώπιση των τοξικοεξαρτημένων. Εν συνεχεία, εξαιρετικά σημαντική υπήρξε η εισήγηση του κ. Γ. Νοταρά, κοινωνιολόγου και προέδρου του ΚΕ.Θ.Ε.Α. Ο κ. Νοταράς μιλώντας “εκ των έσω”, εξέθεσε όλο το φάσμα τόσο της εξάρτησης όσο και των πλασματικών τρόπων αντιμετώπισης του προβλήματος από την πολιτεία. Έπειτα μίλησε για τις πραγματικά αποδοτικές λύσεις και τα επιτεύγματα του ΚΕ.Θ.Ε.Α. ενώ κατηγόρησε  τους τελευταίους υπουργούς δικαιοσύνης για απάθεια, προσφέροντάς μας μια «τεκμηριωμένη και συγκρουσιακή ομιλία», όπως τη χαρακτήρισε ο κ. Παρασκευόπουλος.

Στο στάδιο των παρεμβάσεων που ακολούθησε, πρώτος μίλησε ο κ. Σ. Παύλου, καθηγητής ποινικού δικαίου Δ.Π.Θ. και αν. πρόεδρος της Νομικής Δ.Π.Θ. Ο κ. Παύλου, διαφωνώντας σε αρκετά σημεία με τον κ. Κοσμάτο, υποστήριξε πως στο ζήτημα των ναρκωτικών δεν υπάρχει θεσμικός σωφρονισμός ούτε ορισμένη ιδεολογία, παρά κατηγορίες ποινών ανάλογα με τα έτη. Στη συνέχεια το λόγο πήρε ο κ. Θ. Δαλακούρας, αν. καθηγητής Ποινικού Δικονομικού Δικαίου στο Δ.Π.Θ., ο οποίος  μίλησε για τις διαδικασίες εξέτασης τοξικομανίας, που ενώ προβλέπονται στον Κ.Π.Δ. δεν εφαρμόζονται λόγω έλλειψης ανάλογων κέντρων. Τελευταία εισήγηση, αλλά εξίσου σημαντική, ήταν εκείνη του καθηγητή ιατροδικαστικής και τοξικολογίας του Α.Π.Θ. κ. Δ. Ψαρούλη, ο οποίος εξήγησε τις βιολογικές επενέργειες των εξαρτησιογόνων ουσιών και κατά πόσο μπορεί να ελεγχθεί η τοξικοεξάρτηση στο σώμα. Τέλος, συμφώνησε στα προβλήματα πραγματογνωμοσύνης στα οποία αναφέρθηκε ο κ. Δαλακούρας σημειώνοντας χαρακτηριστικά: «Μέθοδοι υπάρχουν, εργαστήρια υπάρχουν, λεφτά δεν υπάρχουν». 

Τη δεύτερη ημέρα το συνέδριο συνεχίστηκε υπό την προεδρία του κ. Σ. Παύλου και πρώτος εισηγητής ήταν ο κ. Παρασκευόπουλος ο οποίος αναφέρθηκε στην απεξάρτηση ως μέσο πρόληψης της εγκληματικότητας. Στη συνέχεια, έλαβε το λόγο ο κ. Χ. Δημόπουλος, αν. καθ. Εγκληματολογίας στο Δ.Π.Θ. Ο κ. Δημόπουλος εξήγησε στην εισήγησή του το χαρακτήρα της απαγόρευσης των ναρκωτικών καθώς και τις κοινωνικές της προεκτάσεις. Σειρά είχε η εισήγηση της κ. Τ. Τζαννετάκη, Επίκουρης Καθηγήτριας Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών και μέλος Δ.Σ. ΚΕΘΕΑ, στην οποία σχολίασε τα τρία είδη των ποινών, τόνισε την ακαταλληλότητά τους όσον αφορά στο θέμα των ναρκωτικών και πρότεινε λύσεις στο πρόβλημα. Ακολούθησε ο κ. Χ. Βέττας, ειδικός σύμβουλος σε θέματα τοξικοεξάρτησης, υπεύθυνος Μονάδας Συμβουλευτικής Κρατουμένων Θεσσαλονίκης ΚΕ.Θ.Ε.Α., ο οποίος παρουσίασε συντριπτικά στοιχεία για την εκτεταμένη χρήση ναρκωτικών στις φυλακές, ενώ εξήγησε τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το ΚΕ.Θ.Ε.Α. στις φυλακές. Εντύπωση στο κοινό, όμως, προκάλεσε και ο τελευταίος εισηγητής, ο κ. I. Koutsenok, καθηγητής Ψυχιατρικής στον τομέα των τοξικοεξαρτήσεων στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Σαν Ντιέγκο. Θέμα της εισήγησής του αποτέλεσαν οι βασικές αρχές της θεραπείας στο σωφρονιστικό σύστημα καθώς και ο πολύ ενδιαφέρον τρόπος που αυτές εφαρμόζονται στις Η.Π.Α.

Μετά την τελευταία εισήγηση έγινε στη συζήτηση και διατύπωση ερωτήσεων που οι ομιλητές με προθυμία δέχτηκαν να απαντήσουν. Στη συζήτηση συμμετείχε και ο κ. Α. Χαραλαμπάκης, καθηγητής Ποινικού Δικαίου και Διευθυντής του Τομέα Ποινικών και Εγκληματολογικών επιστημών Νομικής του Δ.Π.Θ., με τη βοήθεια του οποίου διατυπώθηκαν τα συμπεράσματα του συνεδρίου. Αναμφίβολα, το συνέδριο ενημέρωσε, προβλημάτισε και ευαισθητοποίησε όλους τους συμμετέχοντες με αποτέλεσμα η συζήτηση να συνεχιστεί και εκτός της αίθουσας για αρκετή ώρα. Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στους διοργανωτές και τους εισηγητές για την έξοχη δουλειά τους.