της Μαίρης Μαρούλη, Ασκουμένης δικηγόρου
Βιογραφικά στοιχείαΟ Ρίτσαρντ Κουίνεϊ είναι κοινωνιολόγος που διακρίθηκε για την φιλοσοφική προσέγγιση της εγκληματολογίας. Γεννήθηκε στις 16 Μαΐου του 1934 στο Έλκχορν του Γουισκόνσιν των Η.Π.Α. Εκεί μεγάλωσε, σπούδασε και το 1964 πήρε το διδακτορικό του στην κοινωνιολογία από το πανεπιστήμιο του Γουισκόνσιν. Αργότερα άφησε την γενέτειρά του για να προχωρήσει σε ακαδημαϊκή καριέρα. Την εποχή που ασχολήθηκε με την εγκληματολογία, ο κλάδος διένυε περίοδο δυσμένειας. Μετά από δεκαετίες κατάταξής της ως υποδεέστερου κλάδου άλλων επιστημονικών πεδίων, η εγκληματολογία έρχονταν αυτόνομη στο επιστημονικό προσκήνιο των Ηνωμένων Πολιτειών, της Ευρώπης και του Καναδά.
Σε αντίθεση με πολλούς εγκληματολόγους που την προσέγγιζαν υπό από το πρίσμα της ψυχολογίας, της κοινωνιολογίας και της ιστορίας ο Κουίνεϊ επέλεξε μια ριζοσπαστική οπτική, προσεγγίζοντάς την μέσω μαρξιστικών, ανθρωπιστικών ακόμα και θρησκευτικών θέσεων. Με αυτόν τον τρόπο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το έγκλημα είναι προϊόν των πολιτικών και κοινωνικών συστημάτων με τα οποία οι άρχουσες τάξεις ελέγχουν την μάζα και θέτουν τα πλαίσια των νόμων. Μετά από πολυετή θητεία σε αρκετά πανεπιστήμια, δίδαξε κοινωνιολογία στο Πανεπιστήμιο του Βορείου Ιλλινόις από το 1983 έως και την συνταξιοδότησή του το 1997 .
ΈργοΤα πρώιμα έργα του μελετούσαν την διαφορετική μεταχείριση των κοινών εγκληματιών σε σχέση με αυτήν των εγκληματιών του λευκού περιλαίμιου από τις Αρχές. Ο απώτερος σκοπός ο οποίος αποτέλεσε και αντικείμενο διαμάχης, ήταν το να εξηγήσει γιατί ορισμένες πράξεις στοιχειοθετούν έγκλημα, ενώ κάποιες άλλες όχι. Σε βιβλία του όπως το « Έγκλημα και Δικαιοσύνη στην Κοινωνία» (Crime and Justice in Society 1969) και «Το πρόβλημα του Εγκλήματος» (The Problem of Crime, 1970), κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι αντιλήψεις του κοινού για το έγκλημα, δημιουργούνται στο πολιτικό σκηνικό και εξυπηρετούν πολιτικούς σκοπούς. Γενικότερα, ο Κουίνεϊ εξέτασε το πώς ο καπιταλισμός καθαυτού είναι υπεύθυνος για το έγκλημα. Υποστήριζε ότι οι κυρίαρχες οικονομικές τάξεις, δημιουργούν νόμους που αποσκοπούν στην προστασία των συμφερόντων τους και όχι τον διαχωρισμό του τί είναι καλό και τί κακό. Με αυτό τον τρόπο παρουσιάζουν το έγκλημα ως αναπόφευκτη συμπεριφορά των φτωχών και των αδυνάτων ενώ οι ίδιες διασφαλίζουν μία άμεμπτη εικόνα. Επομένως, κατά τον Κουίνεϊ, η Δικαιοσύνη ήταν ένα μέσο άσκησης βίας εναντίον όσων ο καπιταλισμός έθετε στο περιθώριο.
Ο Κουίνεϊ διαφωνούσε όχι μόνο με το καπιταλιστικό σύστημα αλλά και όλους όσους υποστήριζαν την μελέτη του εγκλήματος. Κατά την άποψή του, η εγκληματολογία έδινε όλες τις εσφαλμένες απαντήσεις και στο έργο του «Κριτική της Νόμιμης Τάξης» (Critique of Legal Order, 1974), υιοθετώντας μία νέο-μαρξιστική τοποθέτηση, υποστήριζε ότι οι εγκληματολόγοι δεν θα έπρεπε να μελετούν τους παραβάτες αλλά μόνο τον πραγματικό παραβάτη που δεν ήταν άλλος από το ίδιο το Κράτος. Κάθε απόπειρα αναμόρφωσης θα ήταν ουτοπιστική μιας και το καπιταλιστικό σύστημα θα χρησιμοποιούσε τους διανοούμενους θιασώτες του και θα προσαρμόζονταν στις νέες παραμέτρους. Επομένως η μοναδική μέθοδος που πρότεινε στο Κράτος των ΗΠΑ για να αντιμετωπιστεί το εγκληματικό φαινόμενο ήταν η προσήλωση στην ισότητα και η διασφάλιση κοινωνικής δικαιοσύνης. Το έργο του «Η Κοινωνική πραγματικότητα του Εγκλήματος» (The Social Reality of Crime, 1974) αιφνιδίασε την εγκληματολογική κοινότητα και αποτέλεσε το έναυσμα για την αμφισβήτηση των εγκληματικών ορισμών και θέσεων από μια ολόκληρη γενιά ερευνητών.
Το 1977 εξέδωσε το βιβλίο «Τάξεις, Κράτος και Έγκλημα» (Class, State, and Crime) στο οποίο παρουσίαζε το έγκλημα ως χαρακτηριστικό της κοινωνικής δομής, τον νόμο ως μέσο εξυπηρέτησης των συμφερόντων των ισχυρών και την ποινική δικαιοσύνη ως μέσο καταπίεσης της μάζας, και ενίσχυσης της παγιωμένης κοινωνικής κατάστασης. Κατά την διάρκεια των δεκαετιών του ΄80 και ΄90, οι ριζοσπαστικές του θέσεις βρήκαν υποστηρικτές από τα πεδία της νομικής, της εγκληματολογίας και της κοινωνιολογίας, οι οποίοι χαρακτήρισαν το έργο τους ως Κριτική Εγκληματολογία.
Την ίδια περίοδο ο Κουίνεϊ μελέτησε την δομή των ηθικών και ειρηνικών κοινωνιών, και στο έργο του «Πρόνοια: Η αναδιάρθρωση της Κοινωνικής και Ηθικής τάξης» (Providence: The Reconstruction of Social and Moral Order, 1980) προχώρησε παραπέρα από τον Νέο-μαρξισμό σε θρησκευτικές και πνευματικές προσεγγίσεις οι οποίες αργότερα χαρακτηρίστηκαν «προφητικές». Έχοντας υιοθετήσει μέσα στο έργο του στοιχεία Ανθρωπισμού, Χριστιανισμού, Ιουδαϊσμού και Βουδισμού έστρεψε την προσοχή του από την εγκληματολογία, στην ανακούφιση της ανθρώπινης δυστυχίας, μια θέση που παρουσίασε εκτενώς στο βιβλίο που εξέδωσε μαζί με τον ακαδημαϊκό Χάρολντ Πεπίσνσκι «Η εγκληματολογία ως Ειρηνοποιός» (Criminology As Peacemaking (1991).
Μεταγενέστερα έργα του συμπεριελάμβαναν φωτογραφικά δοκίμια, αυτοβιογραφικά στοιχεία και σκέψεις του, και μελετούσαν την εθνογραφία της καθημερινής ζωής υπό του πρίσμα του ότι ολόκληρος ο κόσμος είναι το σπίτι του κάθε ανθρώπου. Το 1984 έλαβε το Βραβείο Έντουιν Σάδερλαντ (Edwin H. Sutherland award) από την Αμερικανική Κοινότητα Εγκληματολογίας για την προσφορά του στην θεωρία και την έρευνα. Το 1997 σταμάτησε να διδάσκει στο πανεπιστήμιο και επέστρεψε στην γενέτειρά του για να την μελετήσει μία ακόμη φορά. Παρόλα αυτά η συγγραφική του πορεία συνεχίστηκε συμπεριλαμβανομένου και του αυτοβιογραφικού του έργου Bearing Witness to Crime and Social Justice (2000)
Τάξεις, Κράτος και ΈγκλημαΣε απάντηση της περιορισμένης ευρύτητας των περισσότερων ειδικών θεωριών για το έγκλημα και την τιμωρία, αρκετοί εγκληματολόγοι ακολουθούν σφαιρικότερες προσεγγίσεις εξέτασης. Η ολοκληρωτική θεωρία όπως και οι υπόλοιπες θεωρίες ακολουθεί και αυτή με την σειρά της έναν ορισμένο τρόπο προσέγγισης. Αυτό που κάνει τις ολοκληρωτικές θεωρίες περισσότερο ελκυστικές είναι το ότι η πολυποικιλότητά τους επιτρέπει την δημιουργία πολλαπλών επιπέδων ανάλυσης και γνώσης.
Την ίδια στιγμή πολλές ολοκληρωτικές θεωρίες είναι φορμαλιστικές και συνίστανται σε υποθετικές θέσεις που απορρέουν από δύο ή περισσότερες θεωρίες που κινούνται σε ίδια κοινά πλαίσια. Άλλες ολοκληρωτικές θεωρίες είναι λιγότερο φορμαλιστικές και συνίστανται στην αντίληψη των διαδραστικών σχέσεων ανάμεσα σε διάφορα επίπεδα ανθρώπινων κινήτρων, κοινωνικής οργάνωσης και διάρθρωσης των σχέσεων. Για αυτόν τον λόγο όταν κάποιος σκέφτεται διαδραστικά μοντέλα πρέπει να αναγνωρίσει εξ αρχής ότι υπάρχουν αρκετές ερμηνείες του τί σημαίνει «integration» (ολοκληρωτισμός).
Βάσει του παραπάνω, υπάρχουν ολοκληρωτικές θεωρίες που εστιάζουν την προσοχή τους στην εγκληματική δραστηριότητα και την παραβατικότητα, άλλες εστιάζουν στην τιμωρία και τον έλεγχο του εγκλήματος, ενώ κάποιες άλλες εστιάζουν στο έγκλημα, την δικαιοσύνη και τον κοινωνικό έλεγχο.
Στο έργο «Τάξεις, Κοινωνία και Έγκλημα (Class, State, and Crime, 1977), ο Κουίνεϊ παρουσίασε μία γενική ολοκληρωτική θεωρία που στηρίζονταν στις αντιθέσεις και την εξέλιξη του καπιταλισμού. Η πολιτική του οικονομία για το έγκλημα και τον έλεγχο του εγκλήματος τροφοδότησε την ανάλυση των κοινωνικών δομών όπου εκεί παρουσιάζονται δύο αλληλοσυνδεόμενα πεδία εγκληματικότητας, αυτό των εγκλημάτων κυριαρχίας και καταπίεσης, που τελούνται από τους καπιταλιστές , και αυτό των εγκλημάτων αντίστασης και σύγκρουσης που τελούνται από εργάτες και κοινούς ανθρώπους. Το συγκεκριμένο κοινωνικό μοντέλο στηρίζει την θέση ότι τόσο οι ευκαιρίες για την τέλεση εγκλήματος όσο και τα κίνητρα για το έγκλημα και την επακόλουθη ποινή, διαφοροποιούνται ανάλογα με την κοινωνική τάξη.
Η Κοινωνική Πραγματικότητα Του ΕγκλήματοςΤο έργο του Κουίνεϊ «Η κοινωνική Πραγματικότητα του Εγκλήματος» (The Social Reality of Crime, 1974) παραμένει μια σημαντική θέση πάνω στο έγκλημα, το νόμο και την δικαιοσύνη. Όταν εμφανίστηκε η παραπάνω θεωρία, σήμανε την αρχή της μετακίνησης του ενδιαφέροντος από την παραδοσιακή ανάλυση που αντιμετώπιζε την εγκληματική συμπεριφορά ως παθολογική. Ο Κουίνεϊ όχι μόνο εξέλιξε την εγκληματολογική σκέψη αλλά επανατοποθέτησε τις απόψεις των σπουδαστών της ποινικής δικαιοσύνης και του εγκλήματος ως προς το σύστημα δικαιοσύνης. Η ευρεία αποδοχή του βιβλίου μετέτρεψε το Κουίνεϊ σε διεθνούς φήμης εγκληματολόγο. Αποσπάσματα από το πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου το οποίο αναφέρονταν στην θεωρία της κοινωνικής πραγματικότητας του εγκλήματος συμπεριλαμβάνονται σε μόνιμη βάση στις ανθολογίες εγκληματολογίας και παραβατικής συμπεριφοράς, ενώ η ίδια η θεωρία αναλύεται και συζητείται σε αρκετά εγχειρίδια εγκληματολογίας.
Η Ειρηνοποιός ΕγκληματολογίαΗ Ειρηνοποιός Εγκληματολογία είναι ένα ειρηνευτικό κίνημα ενάντια στην καταπίεση, την κοινωνική αδικία και την βία, όπως αυτές παρουσιάζονται στην εγκληματολογία, την ποινική δικαιοσύνη και την κοινωνία γενικότερα. Ο Κουίνεϊ υποστηρίζει ότι το έγκλημα και η μέθοδος απονομής ποινικής δικαιοσύνης χαρακτηρίζονται από θύματα, παραβάτες και κοινωνία που υποφέρουν και ότι τα προβλήματα της δικαιοσύνης μπορούν να περιοριστούν ή και να εξαλειφθούν αν αντιμετωπιστεί η παραπάνω κατάσταση. Επομένως μια στρατηγική συμπόνιας και προσφοράς είναι η πρόταση για την αντιμετώπιση τόσο της κατάστασης όσο και του εγκλήματος. Οι εγκληματολόγοι που υποστηρίζουν αυτήν την θεωρία, αναγνωρίζουν την διαλεκτική και διαδραστική σχέση ανάμεσα στο άτομο και την κοινωνία.
Είναι επομένως σημαντικό τα άτομα να επιτύχουν εσωτερική τους γαλήνη προκειμένου να οδηγήσουν και την κοινωνία προς την ίδια κατεύθυνση. Για αυτόν τον λόγο οι εγκληματολόγοι συνιστούν την πνευματική άσκηση και τον σεβασμό στα ιερά και όσια ως μέσα για να αναπτύξει κάποιος τα κριτήρια αναγνώρισης της αδικίας και την επιθυμία να εξαλειφθεί ο πόνος to end suffering.
Ο Φωτογράφος ΚουίνεϊΟ Κουίνεϊ πέρασε πάνω από 40 χρόνια καταγράφοντας μέσω φωτογραφιών την ζωή του, τον χρόνο και την κοινότητα του Γουισκόνσιν η οποία τον ενέπνεε ιδιαίτερα και ήταν δεμένος μαζί της. Εκτός από την συγγραφή βιβλίων κοινωνιολογίας, εγκληματολογίας και κοινωνικής θεωρίας ασχολήθηκε και με την συγγραφή αρκετών βιβλίων που συνδύαζαν αυτοβιογραφικά στοιχεία με εικόνες από τα μέρη όπου έζησε και ταξίδεψε. Το τελευταίο του βιβλίο «Πράγματα που κάποτε είδα» αφορά την ζωή που έζησε και όλα όσα είδα κατά την διάρκειά της. Φωτογραφικό του έργο εκτίθεται κατά περιόδους.
ΣυνοπτικάΟ Ρίτσαρντ Κουίνεϊ αναγνωρίζεται ευρέως ως ο ιδρυτής του κριτικού κινήματος της εγκληματολογίας και θιασώτης της ειρηνευτικής εγκληματολογίας. Αντιμετώπισε την εγκληματολογία ως αυτόνομη επιστήμη χωρίς να την παρατηρεί υπό το πρίσμα άλλων επιστημών, αλλά μέσω μαρξιστικών, ανθρωπιστικών και θρησκευτικών ρευμάτων, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για την επανεξέταση θεσμών και θεωριών.
Εξέτασε την σχέση εγκλήματος και καπιταλισμού, την διαδραστική σχέση ατόμου και κοινωνίας, την αναμόρφωση της κοινωνίας με αφετηρία την ανεύρεση της εσωτερικής γαλήνης του ατόμου. Δίδαξε σε αρκετά πανεπιστήμια και μετά από την συνταξιοδότηση του επέστρεψε στην γενέτειρά του και ασχολήθηκε εκτός των άλλων και με την συγγραφή βιβλίων με αυτοβιογραφικά στοιχεία και φωτογραφίες που έβγαζε καθ΄ όλη την διάρκεια της ζωής του.
Ακαδημαϊκό Συγγραφικό έργο
· Criminal Behavior Systems, Holt, Rinehart and Winston, 1967.
* The Problem of Crime, Dodd, Mead, 1970.
* The Social Reality of Crime, Little, Brown, 1974.
* Critique of Legal Order, Little, Brown, 1974.
* Criminology, Little, Brown, 1975.
* Class, State, and Crime, Longman, 1977.
* Providence, Longman, 1980.
* Social Existence, Sage, 1982.
* Criminology as Peacemaking, Indiana University Press, 1991.
* Erich Fromm and Critical Criminology, University of Illinois Press, 2000.
* Bearing Witness to Crime and Social Justice, SUNY Press, 2000.
* Storytelling Sociology, Lynne Rienner Publishers, 2004.
Απομνημονεύματα, Φωτογραφία, Φυσική Ιστορία * Journey to a Far Place, Temple University Press, 1991.
* For the Time Being, State University Press of New York, 1998.
* Borderland: A Midwest Journal, University of Wisconsin Press, 2001.
* Where Yet the Sweet Birds Sing, Borderland Books, 2006.
* Once Again the Wonder, Borderland Books, 2006.
* Of Time and Place, Borderland Books, 2006.
* Things Once Seen, Borderland Books, 2008
* Field Notes, Borderland Books, 2008
ΠΗΓΕΣ (ενδεικτικά)http://www.britannica.com/EBchecked/topic/1340924/Richard-Quinney
http://en.wikipedia.org/wiki/Integrative_criminology
http://www.bookrags.com/biography/richard-quinney-cri/
http://www.greggbarak.com/custom2.html
