Ας είμαστε ειλικρινείς. Το ζήτημα της σεξουαλικής κακοποίησης ενός ανήλικου δεν μας είναι εύκολο. Δεν είναι ούτε ευχάριστο, ούτε εύκολα διαχειρίσιμο. Όχι μόνο γιατί αντιβαίνει στους ηθικούς και κοινωνικούς μας κανόνες αλλά κυρίως γιατί αντιβαίνει στο αρχέγονο ένστικτό μας να προστατεύουμε τους αδύναμους. Και έναν ανήλικο δεν τον καθιστά αδύναμο τίποτα άλλο παρά αυτή η ανάγκη του να τον προστατεύσουμε. Ποιοι όμως; Οι γονείς του; Οι οικείοι του; Οι δάσκαλοί του; Οι φίλοι του; Όλοι; Η κοινωνία; Πολύ συχνά το κακό συμβαίνει άσχετα από την προστασία που έχει κανείς. Και τότε τρομάζουμε. Τότε συνειδητοποιούμε ότι δεν είμαστε τόσο ασφαλείς όσο νομίζαμε, ότι πράγματι μπορεί να συμβεί στον καθένα, ότι δεν είμαστε ικανοί να προστατεύσουμε πλήρως κάποιον. Και τότε η κοινωνία σοκάρεται. Σαν να μην ήξερε ότι συμβαίνουν τέτοια πράγματα, σαν να το ακούει για πρώτη φορά, σαν –όπως συχνά λέγεται- να πέφτει από τα σύννεφα.
Ας είμαστε λοιπόν ακόμα πιο ειλικρινείς. Ποτέ δεν θα εξαλείψουμε πλήρως τα φαινόμενα κακοποίησης. Ποτέ δεν θα καταφέρουμε να προστατεύσουμε στο έπακρο τους πάντες. Και αυτό είναι βαθιά απογοητευτικό. Κάθε φορά όμως που θα προλαμβάνουμε ένα έγκλημα ή μια παραβίαση, θα έχουμε σώσει λίγη απ’ την ψυχή πολλών εμπλεκομένων σε αυτό. Κι αυτό δεν είναι λίγο και σίγουρα δεν είναι απογοητευτικό. Κι ίσως είναι αυτό που κρατάει στις επάλξεις τους επαγγελματίες που ασχολούνται με τέτοια ζητήματα.
Στο βιβλίο της «Τα παιδία καταθέτει» των εκδόσεων «Τόπος» η κα Θεμελή πραγματεύεται ζητήματα που αφορούν στη σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων από μια πρωτότυπη για τα ελληνικά δεδομένα ματιά. Ασχολείται με το σύνολο της διαδικασίας που καλείται να περάσει ένας ανήλικος από τη στιγμή πριν ακόμα αποκαλύψει σε οποιονδήποτε την κακοποίηση μέχρι το τέλος της δικαστικής διαδικασίας. Όχι όμως τόσο από την πλευρά του ανήλικου, όσο από την πλευρά του επαγγελματία. Όπως τόνισε η κα Σταθουλοπούλου στην παρουσίαση του βιβλίου, η κα Θεμελή καταφέρνει να πάρει απ’ το χέρι τον επαγγελματία και να του δείξει βήμα-βήμα με λεπτομέρειες τη διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσει. Ο ρόλος του είναι ιδιαίτερα δύσκολος γιατί πέραν του ψυχικού βάρους που φέρνουν τέτοιες υποθέσεις, έχει δύο στόχους: την εύρεση της αλήθειας και την προστασία του παιδιού· την προστασία του από περαιτέρω ψυχικό τραυματισμό και δευτερογενή θυματοποίηση. Και αυτό είναι το μεγαλύτερο στοίχημα. Τι τεχνικές ενδείκνυνται; Σε ποιες περιπτώσεις; Πώς τις χρησιμοποιούμε; Πώς χρησιμοποιούμε εναλλακτικές τεχνικές; Τι κάνουμε με ειδικούς πληθυσμούς παιδιών; Πώς διαχειριζόμαστε μια ενδεχόμενη ανάκληση των όσων ένα παιδί έχει ήδη αποκαλύψει; Πώς ξεχωρίζουμε τις ψευδείς καταθέσεις; Ποια η μνημονική ικανότητα ενός παιδιού και πώς καταφέρνουμε να ξεπεράσουμε την τροχοπέδη της ηλικιακής διαφοράς και να το βοηθήσουμε να θυμηθεί και να καταθέσει όσα πράγματι συνέβησαν;
Στην παρουσίαση του βιβλίου που πραγματοποιήθηκε στις 26 Ιανουαρίου στο βιβλιοπωλείο Ιανός, προσκεκλημένοι ομιλητές ήταν ο κ. Γιώργος Μόσχος (Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη για τα Δικαιώματα του Παιδιού), ο κ. Γιώργος Νικολαϊδης (Ψυχίατρος, Δ/ντης της Δ/νσης Ψυχικής Υγείας & Κοινωνικής Πρόνοιας του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού), ο κ. Γιάννης Πανούσης (Αναπληρωτής Υπουργός Προστασίας του Πολίτη και Καθηγητής Εγκληματολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών) και η κα Ευγενία Σταθουλοπούλου (Εισαγγελέας Πρωτοδικών). Τη συζήτηση συντόνισε η κα Αναστασία Καλαντζή-Αζίζι, Ομότιμη Καθηγήτρια Κλινικής Ψυχολογίας ΕΚΠΑ. Οι ομιλητές δήλωσαν ιδιαίτερα ευτυχείς που είχαν την ευκαιρία να βρίσκονται εκεί, εξήραν την κα Θεμελή τόσο για το ίδιο το βιβλίο όσο και για την προθυμία της να μοιραστεί τις γνώσεις και την εμπειρία της όποτε της ζητείται και μοιράστηκαν δεδομένα, γεγονότα και περιστατικά τόσο από τη δική τους καριέρα όσο και από άλλες χώρες. Συγκίνηση προκάλεσαν τα λόγια του κ. Πανούση που ανέφερε πως το άγχος αλλά και η δικαίωση του δασκάλου είναι να γίνεται ο μαθητής καλύτερος από αυτόν και πως σ’ αυτή την περίπτωση αυτό ισχύει καθώς και πως η επιστήμη αφήνεται σε καλά χέρια. Αν και θα είχε ιδιαίτερη αξία να αναφερθούν πολλά απ’ όσα είπαν οι ομιλητές και μοιράστηκαν μαζί μας, έχει ακόμα μεγαλύτερη αξία να τα ακούσουμε από τους ίδιους στη βιντεοσκοπημένη παρουσίαση του βιβλίου.
Όσοι γνωρίζουν την κα Θεμελή, δεν εξεπλάγησαν καθόλου όταν ξεκίνησε την ομιλία της λέγοντας: «Όσοι με ξέρουν καλά αντιλαμβάνονται ότι αυτή η συνάντηση εμένα με υπερβαίνει». Και πράγματι ήταν εμφανής και η αμηχανία και η συγκίνησή της. Και πώς θα μπορούσε να είναι διαφορετικά αφού το σύγγραμμα αυτό είναι πόνημα χρόνων και ψυχής. Ευχαρίστησε τους συνεργάτες της, την οικογένεια και τους φίλους της που την στήριξαν, την ανιψιά της που έδωσε ζωή στο βιβλίο ζωγραφίζοντας το εξώφυλλό του, μίλησε για το γεγονός ότι «τα παιδία πονάει όταν καταθέτει» κάνοντας λογοπαίγνιο με τον τίτλο του βιβλίου, αναφέρθηκε στην προστασία της ανηλικότητας και την ανάγκη για δικαιοσύνη και μας προέτρεψε να ανάψουμε ένα κερί αντί να καταριόμαστε το σκοτάδι, όπως έλεγε ο Καμί. Στη συνέχεια ο λόγος δόθηκε στο κοινό.
Δεν ξέρω αν ήταν δική μου αίσθηση –αν και νομίζω πως όχι- αλλά η συγκίνηση ήταν διάχυτη στο κοινό και τα όσα είπαν τόσο για το βιβλίο όσο και για την ίδια την κα Θεμελή το επιβεβαίωσαν. Θα επιλέξω να κρατήσω δύο λόγια της: «Ξέρω πόσο κλαίνε αυτοί οι επαγγελματίες, ξέρω πόσο δυσκολεύονται να κοιμηθούν...» Δεν ανήκω σε εκείνους που ασχολούνται επαγγελματικά με τη σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων, μόνο «ξώφαλτσα» που λένε. Ανήκω σε άλλους που ασχολούνται με άλλα.. που κι εκείνοι κλαίνε, κι εκείνοι δυσκολεύονται να κοιμηθούν. Και το γεγονός ότι κάποιος το αναγνωρίζει, είναι από μόνο του μια κάποια ανακούφιση. Θα προσθέσω μόνο έναν πολύ αγαπημένο μου στίχο του Ναζίμ Χικμέτ που πρώτη η κα Θεμελή μου έμαθε:
«Αν δεν καώ εγώ,
αν δεν καείς εσύ,
αν δεν καούμε εμείς
πώς θα γενούν τα σκοτάδια λάμψη;»
Και χαίρομαι που αντέχει να «καίγεται» με αυτά τα θέματα και εμπνέει και όλους εμάς να αντέχουμε τις μικρές ή μεγάλες φωτιές της δουλειάς μας.
Δείτε την βιντεοσκοπημένη παρουσίαση του βιβλίου εδώ:
Emeritus Professor Calliope Spinellis
"Today, there are several well-qualified criminologists in Greece".
... by Nestor E. Courakis Professor of Criminology & Penology
Faculty of Law, University of Athens (GR)
"This editorial is dedicated to prisons and the Greek penal system since we believe it is the duty of any society to give priority to correctional topics and have as its main objective to improve prison conditions. How might this improvement be achieved, however?
...
With this issue we celebrate the English-language edition of the Greek electronic journal “The Art of Crime”. It would be trite to discuss here emotions such as elation and hope that of course are called for at a time like this. The overwhelming emotion, at least to me, is gratitude to the main protagonists of this first criminological electronic magazine in our country, i.e. to Fotios Spyropoulos and Dionysis Chionis ..."
Have you ever considered what it would be like to be wrongly arrested by the authorities, detained on remand, and after a few months it was proved that you had been wrongly accused and had nothing to do with the case? The issue of wrongful remand of prisoners came to light again in Greece with the case of a young man from the greek island of Mytilene who was arrested and prosecuted for rape and attempted serial rape of 5 women...
Constantine Gardikas, the son of George Gardikas, Professor of Philosophy at the University of Athens, was born in the city of Patras in 1896. Constantine Gardikas developed into a prolific scientist with a solid classical education.
He studied law in Athens, and he continued his studies in Zurich and Geneva specializing in criminal law and criminology. He received his doctorate degree at the age of 22 and then started lecturing at the University of Geneva, Switzerland. ...
Conclusions of the follow-up research of the Center for Penal and Criminological Research (University of Athens)
by Nestor E. Courakis Professor of Criminology University of Athens (GR)
This research was characterized as a follow-up because its main purpose was to discover first, what happened to Greek juvenile detainees with whom we had run interviews in the previous stage of the research (1993) ...
“Asking people…” Interesting questions and even more interesting responses
The events that took place in late 2008, in Greece, in the state correctional facilities, the hunger strike of prisoners and the widespread violent protests concerning prison conditions didn’t leave us unaffected. So we found the opportunity to ask people’s opinion on this important issue. We take the recorder into the street ... and ask YOUR opinion:
"Do you believe there must be changes in the conditions of imprisonment in our country and if so, what should they be?”
The profile of a famous greek criminal through the eye of a camera, the lyrics of a song and his autobiography
A book, a song, and a movie with the same protagonist…
Nikos Koemtzis, a famous Greek criminal who killed three people and stabbed seven more, all because he wanted to dance to a song he had "ordered" from the musicians in a music hall. He transferred the story of his life to a book. Dionysis Savvopoulos (a famous Greek singer-songwriter) read the book and turned it into a song. Pavlos Tassios (a well known Greek director) heard the song and made a film. And now we present a criminologist’s scientific analysis of this artistic triptych.
This is the interesting story of a recidivist criminal (Elias) who is incarcerated in a Greek prison. We managed to interview him, unattended, in late May 1999 in a special area in the guardhouse yard. The main topic of our conversation was his life story, the life of a young man through the prison bars…
