του Γεωργίου Φλώρου,
Ιατρού, M.Sc, Υπ. Διδ. ΑΠΘ
Μέλους Δ.Σ Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης της Διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο
www.hasiad.gr
Στις 1, 2 και 3 Απρίλίου 2011 διενεργήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 2ο Πανελλήνιο Διεπιστημονικό Συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης της Διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο με θέμα: "Ε-life 2011 – Οφέλη και κίνδυνοι στη χρήση του Διαδικτύου". Στο συνέδριο παρουσιάστηκαν εισηγήσεις ελλήνων επιστημόνων οι οποίες πλαισιώθηκαν από ξεχωριστές διεθνείς συμμετοχές. Στα πλαίσια του Συνεδρίου παρουσιάστηκαν οι έρευνες ειδικών επιστημόνων ώστε να καταγραφούν και στην Ελλάδα τα οφέλη αλλά και οι πιθανοί κίνδυνοι από τη χρήση των νέων τεχνολογιών, με απώτερο στόχο την ολοκληρωμένη γνώση των επιδράσεων των νέων τεχνολογιών στον άνθρωπο, για τη περαιτέρω θωράκιση και ενδυνάμωση του ψηφιακού Πολίτη.
Το συνέδριο τέλεσε υπό την αιγίδα των Υπουργείων Παιδείας, Δια βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων και Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων όπως και του Πανελληνίου Ιατρικού Συλλόγου, της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας, του Πανελληνίου Ψυχολογικού Συλλόγου, της Ελληνικής Ψυχολογικής Εταιρείας και του Κέντρου Ψυχικής Υγιεινής και Ερευνών, ενώ την υποστήριξη τους παρείχαν ο Οργανισμός Καταπολέμησης των Ναρκωτικών και ο Ιατρικός Σύλλογος Λάρισας.
Ο αριθμός των συμμετεχόντων στο συνέδριο ξεπέρασε τους 400 και έτυχε ιδιαίτερα θερμής αποδοχής από εργαζομένους όλων των κέντρων πρόληψης των εξαρτήσεων και των τριών επίσημων φορέων του Κράτους (Ο.Κ.Α.Ν.Α., Κ.Ε.Θ.Ε.Α., 18 άνω), καθώς επίσης και από φοιτητές τμημάτων Ιατρικής, Ψυχολογίας, Παιδαγωγικής και Νομικής.
Καταξιωμένοι ερευνητές και επαγγελματίες από τους χώρους της Ιατρικής, της Ψυχολογίας, της Πληροφορικής, της Κοινωνιολογίας, της Εκπαίδευσης, των ΜΜΕ, της Πολιτικής, της Νομικής, της Εγκληματολογίας και του Χρηματοοικονομικού χώρου, συμμετείχαν σε 120 ομιλίες και σε 6 εκπαιδευτικά σεμινάρια στα πλαίσια του Συνεδρίου.
Κυρίαρχες θεματικές ενότητες του συνεδρίου ήταν η διασύνδεση του Διαδικτύου με την Εκπαίδευση, το Ποινικό δίκαιο, την διαπροσωπική επικοινωνία και τις εκφράσεις της σεξουαλικότητας, η εικονική και η επαυξημένη πραγματικότητα, οι εφαρμογές των νέων τεχνολογιών στην Ιατρική και τη Ψυχιατρική, οι επιδράσεις της πολύωρης έκθεσης στην οθόνη και του καθιστικού τρόπου ζωής στη σωματική
υγεία, ο εθισμός στο διαδίκτυο, η υπερβολική ενασχόληση παιδιών και εφήβων με τα διαδικτυακά παιχνίδια και τις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης και η ανάδυση νέου τύπου αντικοινωνικών συμπεριφορών (που εκφράζονται με την παρενόχληση, τον εκφοβισμό, το ηλεκτρονικό έγκλημα και τις εκφράσεις περιθωριακών ομάδων ατόμων με έκδηλη ψυχοπαθολογία).
Τη πρώτη ημέρα 1η Απριλίου του Συνεδρίου παρουσιάστηκαν προφορικές ανακοινώσεις των θεματικών ενοτήτων προστασίας των εφήβων από διαδικτυακούς κινδύνους, ψυχοπαθολογίας και διαδικτύου, καθώς και των νομικών και ψυχολογικών παραμέτρων της αποκλίνουσας σεξουαλικής συμπεριφοράς στο Διαδίκτυο, σε κλίμα σεβασμού και αλληλεπίδρασης των διαφορετικών θεωρήσεων που υπήρχαν μεταξύ επιστημόνων-ερευνητών διαφορετικών κλάδων και γνωστικών πεδίων. Ακολούθησαν τρεις παράλληλες θεματικές τράπεζες, η πρώτη εκ των οποίων, υπό την προεδρία του Αν. Καθηγητή Κοινωνικής Ψυχολογίας του Παντείου, κ. Ι. Κατερέλου πραγματεύονταν τη μετεξέλιξη της κοινωνικοποίησης και σύναψης σχέσεων υπό την επίδραση της δυναμικής του Διαδικτύου. Η τράπεζα υπό την προεδρεία του Δρ Κ. Φράγκου παρουσίασε τα ενδιαφέροντα ερευνητικά ευρήματα ως προς τα ψυχολογικά χαρακτηριστικά εθισμένων στο Διαδίκτυο ατόμων με εστίαση ειδικά σε Internet cafe αλλά και χρηματιστηριακά περιβάλλοντα. Στη τράπεζα υπό την προεδρία της Καθηγήτριας Εξελικτικής Ψυχολογίας & Ψυχοπαθολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Ζαφειροπούλου, παρουσιάστηκε το Πρόγραμμα των Σχολείων Συνεργατικής Μάθησης και Πρόληψης όπως αυτό εφαρμόζεται σε σχολεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, ως ολοκληρωμένη πρόταση-λύση απέναντι στην εξάρτηση από το Διαδίκτυο.
Ακολούθησαν ακόμη τρεις παράλληλες θεματικές τράπεζες, η πρώτη εκ των οποίων, υπό την προεδρία των Δρ. Δ. Γερούκαλη, επιστημονικά υπεύθυνου του κέντρου πρόληψης του ΟΚΑΝΑ στη Κω, και Δρ. Κ. Σιώμου, Πρόεδρου της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης της Διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο, παρουσίασε διαφορετικές οπτικές του μέλλοντος της Ψυχιατρικής στο νέο δυνητικό χώρο, τον Κυβερνοχώρο και πρότεινε και μέσα από τον ζωντανό διάλογο που ακολούθησε τη σύνθεση από τις αντιθέσεις μεταξύ των προτεινόμενων προτύπων τόσο άσκησης της Ψυχιατρικής ως κλινικής και εφαρμοσμένης επιστήμης, όσο και διαμόρφωσης μίας συνολικής φιλοσοφίας της σκέψης στον 21ο αιώνα. Η θεματική τράπεζα υπό την προεδρία του Καθηγητή του τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων ΤΕΙ Αθηνών Δρ. Χ. Φράγκου παρουσίασε τα ερευνητικά αποτελέσματα ως προς τον εθισμό στο Διαδίκτυο στο φοιτητικό πληθυσμό, επιβεβαιώνοντας τη θεώρηση του ως πληθυσμού υψηλού κινδύνου στις νέες εξαρτήσεις. Η θεματική τράπεζα, υπό την προεδρία της Αν.Καθηγήτριας Ψυχολογίας ΑΠΘ Δρ. Α. Στογιαννίδου και Επικ. Καθηγητή Ψυχιατρικής Ιατρικής Θεσσαλίας Δρ. Ο. Μουζά, εστίασε στη σύνδεση της υγείας με το Διαδίκτυο παρουσιάζοντας περιπτώσεις αρνητικών επιπτώσεων της υπερενασχόλησης στην σωματική υγεία όπως και τη μετεξέλιξη του παραληρήματος στην εποχή του Διαδικτύου.
Μετά από το διάλλειμα του μεσημεριού ακολούθησαν τρεις νέες παράλληλες τράπεζες. Στη τράπεζα με θέμα τον ηλεκτρονικό εκφοβισμό η κ. Β. Γκουντσίδου, Μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του Ευρωπαϊκού Προγράμματος e-cost για το Cyberbullying, εισήγαγε τους ακροατές στο θέμα παρουσιάζοντας ερευνητικά δεδομένα από την Ελλάδα. Ο Καθηγητής Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου της Αμβέρσας M. Walrave παρουσίασε το φαινόμενο του διαδικτυακού εκφοβισμού στο Βέλγιο και η Δρ. Α. Παραδεισιώτη Παιδοψυχίατρος και Επιστημονική Συντονίστρια των Υπηρεσιών Ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων στην Κύπρο. παρουσίασε τα ευρήματα Πανκύπριας έρευνας για τον Διαδικτυακό εκφοβισμό-
παρενόχληση. Ακολούθησε ο αρχισυντάκτης του "the art of crime," υπ. Δρ. Φ. Σπυρόπουλος, ο οποίος και ανέπτυξε εύστοχο προβληματισμό ως προς τη μετεξέλιξη του παραδοσιακού εκφοβισμού με τη χρήση των νέων τεχνολογιών, εστιαζόμενος στη νέα προβολή δύναμης και ελέγχου στο θύμα από το θύτη με όπλο τη νέα γνώση. Τέλος η κ. Ν. Ζευγώλη, Υπεύθυνη Εταιρικής Υπευθυνότητας Vodafone, παρουσίασε τις δράσεις της εταιρείας για την προστασία των ανηλίκων χρηστών του Διαδικτύου από τους κινδύνους που αναφέρθηκαν από τους ομιλητές.
Στη θεματική τράπεζα όπου προήδρευσε ο Λέκτορας Γνωστικής Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Π. Ρούσσος, παρουσιάστηκαν τα ερευνητικά δεδομένα της κατασκευής και εφαρμογής κλίμακας μέτρησης του εθισμού στο Διαδίκτυο ενώ αναπτύχθηκε προβληματισμός ως προς την ονοματολογία της νέας διαταραχής. Ο Καθηγητής Βιολογίας Δρ. Σ. Μ. Πιπεράκης προήδρευσε θεματικής τράπεζας όπου παρουσιάστηκαν ψυχολογικές και νομικές παράμετροι της χρήσης και της κατάχρησης του Διαδικτύου με ομιλητές του Εργαστήριου Εξελικτικής Ψυχολογίας & Ψυχοπαθολογίας του Τμήματος Προσχολικής Εκπαίδευσης στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
Ακολούθησαν οι χαιρετισμοί των επισήμων και η τελετή έναρξης, με την οποία και ολοκληρώθηκε η πρώτη ημέρα του Συνεδρίου.
Η δεύτερη ημέρα του Συνεδρίου 2 Απριλίου ξεκίνησε στη κεντρική αίθουσα με την θεματική τράπεζα υπό τη προεδρία του Προέδρου της Ε.Ψ.Ε Καθηγητή Ψυχιατρικής, Ι. Γκιουζέπα και της Διευθύντριας της Παιδοψυχιατρικής Κλινικής του Ιπποκρατείου Γ.Π.Ν.Θ. Ι. Καραγιαννάκη, όπου και παρουσιάστηκαν τα δεδομένα από τις δύο δομές που λειτουργούν στη Βόρειο Ελλάδα αντιμετωπίζοντας τον εθισμό στο Διαδίκτυο, το Ειδικό Ιατρείο του Ιπποκρατείου και την Συμβουλευτική Υπηρεσία φοιτητών της Β’ Πανεπιστημιακής Ψυχιατρικής Κλινικής του ΑΠΘ. Παράλληλα διεξήχθησαν δύο ακόμη θεματικές τράπεζες, όπου παρουσιάστηκαν προφορικές ανακοινώσεις υπό τον θεματικό τίτλο ‘Αντιλήψεις, στάσεις και ασφάλεια στο Διαδίκτυο’, και ‘Επικοινωνία και Διαδίκτυο’.
Το συνέδριο συνεχίστηκε με τη κεντρική ομιλία του Δρ. Stefano Pallanti, Αναπληρωτή Καθηγητής Ψυχιατρικής του Università degli Studi di Firenze και Επισκέπτη Αναπληρωτή Καθηγητή Ψυχιατρική του Mount Sinai Medical Center, με τίτλο ‘Internet Addiction into the Behavioral Addictions’, ο οποίος αναφέρθηκε στο νευροβιολογικό υπόστρωμα της διαταραχής εθισμού στο διαδίκτυο, παραλληλισμούς με τον παθολογικό τζόγο, ως καλύτερα μελετημένο πρότυπο των συμπεριφορικών εξαρτήσεων, και παρουσιάζοντας τη προτεινόμενη θέση της νέας εξάρτησης στη Ψυχιατρική νοσολογία.
Στη συνέχεια, στη κεντρική αίθουσα υπό τη προεδρία της Δρ. Μ. Μαλλιώρη, Αναπληρώτριας Καθηγήτριας Ψυχιατρικής, και Προέδρου του Οργανισμού Απεξάρτησης κατά των Ναρκωτικών και του Δρ. Δ. Γερούκαλη παρουσιάστηκαν τα ερευνητικά δεδομένα από το ερευνητικό πρόγραμμα "Hippocrates 2010" που υλοποιήθηκε στη Κω με συνεργασία της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης της Διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο και του Κέντρου Πρόληψης του ΟΚΑΝΑ στη νήσο. Παράλληλα στη θεματική τράπεζα υπό τη προεδρία του κ. Ι. Π. Ασσιόγλου παρουσιάστηκαν θέματα εκπαίδευσης στο Διαδίκτυο, με εστίαση στη οπτικοακουστική αγωγή και την χρήση του ως μέσο μάθησης ενώ παρουσιάστηκαν και προβληματισμοί ως προς την ορθή και λελογισμένη χρήση καθώς και θέματα ηθικής. Στη τρίτη παράλληλη θεματική τράπεζα υπό την προεδρία του Δρ. Χ. Τσέκερη παρουσιάστηκαν οι πτυχές του σκανδάλου Wikileaks όπως και η ένταξη των κοινωνικών ψηφιακών μέσων δικτύωσης στη κοινωνική πραγματικότητα με παράδειγμα την διασπορά των γεγονότων του Δεκέμβρη του 2008 στο YouΤube. Ακολούθησε η κεντρική ομιλία του Δρ. Α.Γκουτζίνη, επισκέπτη καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου και στο Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδος, ο οποίος ανέπτυξε τα θέματα ασφάλειας του διαδικτύου σε σχέση με τις οικονομικές υπηρεσίες και τη Νομοθεσία.
Μετά το διάλλειμα του μεσημεριού, το πρόγραμμα συνεχίστηκε με τρεις παράλληλες τράπεζες. Στη κεντρική αίθουσα υπό τη Προεδρία του Αν. Καθηγητή Νευρολογίας Δρ. Γ. Χατζηγεωργίου και Δρ. Κ. Σιώμου διεξήχθη η θεματική τράπεζα ‘Εγκέφαλος και Διαδίκτυο’ όπου αναπτύχθηκαν θέματα επίδρασης του Διαδικτύου στη λειτουργία του ανθώπινου εγκεφάλου και προτάθηκαν λύσεις σε θέματα εκπαίδευσης των νέων τεχνολογιών τόσο στη νέα γενιά όσο και στη τρίτη ηλικία. Σε δεύτερη αίθουσα υπό τη προεδρία του Επίκουρου Καθηγητή της Ανώτατης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Θεσσαλονίκης Δρ. Ν. Κόϊου διεξήχθη η θεματική τράπεζα με θέμα ‘ηθική και διαδίκτυο’ ενώ παράλληλα διεξήχθη η παρουσίαση του H.E.S.I.O.D project, μίας νέας μεθόδου κοινωνιοδυναμικής συμβουλευτικής από την ερευνητική ομάδα υπό τη διεύθυνση του Αν. Καθηγητή Δρ. Ι. Κατερέλου. Η ημέρα έκλεισε με τη κεντρική ομιλία της Δρ. Kimberly Young, Καθηγήτρια Ψυχολογίας στο St. Bonaventure University και διεθνώς γνωστή ειδικός στον Εθισμό στο Διαδίκτυο και τη διαδικτυακή συμπεριφορά, η οποία αναφέρθηκε στις νεώτερες εξελίξεις του φαινομένου. Η ομιλία, με τίτλο ‘Internet Addiction Disorder – clinical features and subtypes’, διεξήχθη μέσω Skype, καταδεικνύοντας παράλληλα και τη χρησιμότητα του Διαδικτύου όταν αυτό αποτελεί μέσο και όχι αυτοσκοπό.
Την τελευταία ημέρα του Συνεδρίου 3 Απριλίου σημαντική ήταν η εκπροσώπηση του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου της Κύπρου με τις εισηγήσεις της κα. Αναστασίας Οικονόμου και του κ. Αλέξανδρου Κοφτερού σχετικά με τις δράσεις για την ασφαλή χρήση του διαδικτύου στην εκπαιδευτική κοινότητα της Κύπρου. Σε παράλληλη τράπεζα υπό τη προεδρεία της Αναπληρώτριας Καθηγήτριας Κλινικής Ψυχολογίας, Δρ. Ι. Μπίμπου-Νάκου, παρουσιάστηκαν οι απόψεις των νέων για τις χρήσεις του διαδικτύου και την σχέση τους με την ψυχοκοινωνική υγεία εγείροντας σημαντικά ζητήματα κριτικής εκπαίδευσης. Ακόμη στη θεματική τράπεζα με τίτλο ‘Πρόληψη αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών και έκνομων πράξεων στο διαδίκτυο’ παρουσιάστηκαν τα σκοτεινά σημεία της χρήσης του Διαδικτύου από ομάδες ομοϊδεατών που αναπτύσσουν συμπεριφορές με έκδηλη ψυχοπαθολογία συντονιζόμενες μέσω αυτού όπως και οι δράσεις πρόληψης της γραμμής Safeline για προστασία από τους διαδικτυακούς κινδύνους.
Οι τρεις τελευταίες θεματικές τράπεζες του Συνεδρίου είχαν την ίδια υψηλή συμμετοχή από το κοινό. Στη κεντρική αίθουσα παρουσιάστηκε ένας απολογισμός και μελλοντικές δράσεις της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης της Διαταραχής
|
|
Η οργανωτική επιτροπή του συνεδρίου: από αριστερά ο Δρ. Βάιος Νταφούλης, ο Δρ. Κωστας Σιώμος, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης της Διαταραχής του Εθισμού στο Διαδίκτυο και ο υπ. Δρ. Γεώργιος Φλώρος. |
Εθισμού στο Διαδίκτυο. Σε παράλληλη τράπεζα διεξήχθη η παρουσίαση των θέσεων & δραστηριοτήτων του τμήματος προβληματικής χρήσης διαδικτύου ‘18 Άνω’, ενώ τέλος υπό την Προεδρεία της καθηγήτριας Ποινικού Δικαίου του Α.Π.Θ Δρ. Μ. Καϊάφα-Γκμπάντι διεξήχθη η θεματική τράπεζα ‘Ποινικό Δίκαιο και Διαδίκτυο’ όπου αναπτύχθηκαν προβληματισμοί ως προς την ποινικοποίηση παραβατικών συμπεριφορών στο Διαδίκτυο, συμπεριλαμβανομένων δραστηριοτήτων hacking και διασποράς πορνογραφικού υλικού ανηλίκων.
Τα πρακτικά του Συνεδρίου πρόκειται να εκδοθούν από την Εταιρεία Μελέτης της Διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο ώστε να μεταφέρουν τα χρήσιμα συμπεράσματα του Συνεδρίου στο ευρύτερο κοινό.
Η Οργανωτική Επιτροπή του Συνεδρίου επιθυμεί να ευχαριστήσει τους επιστήμονες των συναφών πεδίων που με τη συμμετοχή τους βοήθησαν στην επιτυχία του συνεδρίου, τους εκατοντάδες συμμετέχοντες, την Vodafone για τη χορηγία της όπως και τους χορηγούς επικοινωνίας του Συνεδρίου.