επιμέλεια & εισαγωγικό σημείωμα: Φώτης Σπυρόπουλος

ασκούμενος δικηγόρος - φοιτητής ΠΜΣ Ποινικών Επιστημών Νομικής Αθηνών

& φοιτητής Διεθνών & Ευρωπαϊκών Οικονομικών & Πολιτικών Σπουδών ΠΑ.ΜΑΚ.

Συμβουλές για τη χρήση πιστωτικών καρτών

Στην Ελλάδα, τα θέματα των συναλλαγών που γίνονται με πιστωτική κάρτα ρυθμίζει η Υπουργική απόφαση Ζ1-178/2001 που εναρμόνισε τις διατάξεις της Σύστασης 97/489 στην ελληνική νομοθεσία. Στην Ευρώπη ισχύουν επίσης η Οδηγία 1997/7/ΕΚ και οι Οδηγίες 1987/102 και 1990/88 που ρυθμίζουν θέματα σχετικά με την καταναλωτική πίστη. Δύο ενδεικτικά παραδείγματα από την ελληνική νομολογία σχετικά με θέματα πληρωμής μέσω πιστωτικών καρτών αποτελούν οι αποφάσεις ΕφΑθ 2319/1999 και ΑΠ 589/2001.

Ένα από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε πιο συχνά στην καθημερινή μας ζωή είναι να μας κλέψουν την πιστωτική μας κάρτα. Τί γίνεται τότε;! Τί άκριβώς μας έχουν κλέψει; Την πιστωτική κάρτα ή χρήματα που αντιστοιχούν στο πιστωτικό μας υπόλοιπο;

Ο Άρειος Πάγος με την υπ’ αριθμόν 2056/2003 απόφασή του τοποθετήθηκε επί του πώς αντιμετωπίζεται ποινικά η κλοπή πιστωτικής κάρτας: το Ακυρωτικό μας απεφάνθη ότι η αφαίρεση πιστωτικής κάρτας αποτελεί απλή κλοπή κι όχι κλοπή αντικειμένου ευτελούς αξίας. Εντούτοις, με το υπ’ αριθμόν 196/1999 βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Καστοριάς η αφαίρεση της πιστωτικής κάρτας χαρακτηρίσθηκε ως ευτελούς αξίας (κατ’ επιτρεπτή βελτίωση της κλοπής για κλοπή αντικειμένου ιδιαιτέρως μεγάλης αξίας, όπως είχε χαρακτηρισθεί η αφαίρεση της κάρτας κατά την άσκηση της ποινικής διώξεως) με το επιχείρημα ότι αυτή “δεν ενσωματώνει την αξία των λογαριασμών στους οποίους αντιστοιχεί, αλλά αποτελεί αποδεικτικό στοιχείο της ύπαρξης αυτών και τη δυνατότητα αναλήψεως των χρημάτων από αυτούς”. Επίσης, στην εισαγγελική πρόταση προς το συμβούλιο επισημαίνεται ότι “η αξία της κάρτας είναι ευτελής αφού ως αξία αυτής θεωρείται η αξία αυτής ως χάρτου”. Η άποψη αυτή υπέρ του ευτελούς της αξίας της αφαιρούμενης κάρτας επιβεβαιώθηκε με την υπ’ αριθμόν 127/2004 απόφαση του Αρείου Πάγου. Συμπερασματικά, όπως βλέπουμε το Ακυρωτικό μας έχει εκδόσει δύο τελείως αντιδιαμετρικές αποφάσεις για την αντιμετώπιση του θέματος με διαφορά μόλις ενός έτους (ΑΠ 2056/2003 και ΑΠ 127/2004).

Ο Άρειος Πάγος εξέτασε, απιπρόσθετα, το ιδιαιτέρως σημαντικό ζήτημα της συρροής της κλοπής με την οποία επιτυγχάνεται η απόκτηση της κάρτας, σε σχέση με το αδίκημα που τελείται δια της μεταγενέστερης αξιοποίησής της. Με τη ΑΠ 127/2004 έγινε δεκτό ότι “η κλοπή της πιστωτικής κάρτας, ως ευτελούς αξίας, δεν απορροφάται από την επακολουθήσασα απάτη, διότι τα συστατικά στοιχεία των δύο εγκλημάτων είναι διαφορετικά”. Πρόκειται λοιπόν για αληθή συρροή. Σε θεωρητικό επίπεδο, ο Μυλωνόπουλος θεωρεί ότι η άνευ δικαιώματος ανάληψη μετρητών με χρήση ξένης κάρτας στοιχειοθετεί απάτη με υπολογιστή, αδίκημα που συρρέει αληθώς με την κλοπή της κάρτας (κλοπή ευτελούς αξίας). Ο Μανωλεδάκης, αντίθετα, υποστηρίζει ότι “πρόκειται για κλοπή απλώς της πιστωτικής κάρτας αυτόματης συναλλαγής από τον κάτοχο και ιδιοκτήτη της και στη συνέχεια για υπεξαίρεση του ποσού που ανέλαβε με την κάρτα ο δράστης, σε αληθινή συρροή αν με την κλοπή της κάρτας μπορεί αυτός να κάνει και άλλες αναλήψεις”.

• Αν κάνετε αγορές με πιστωτικές κάρτες, καλό είναι να έχετε μία ευκρινή φωτοτυπία αυτών των καρτών, καθώς και τον αριθμό τηλεφώνου του πιστωτικού ιδρύματος που τις έχει εκδώσει, για την περίπτωση κλοπής ή απώλειας. Συγκεντρώστε τις παρακάτω πληροφορίες για κάθε κάρτα που έχετε:

α) το όνομα της κάρτας

β) τον αριθμό του πιστωτικού λογαριασμού

γ) τον τηλεφωνικό αριθμό στον οποίο μπορείτε να αναφέρετε απώλεια ή κλοπή καρτών.

• Μη δίνετε ποτέ και σε κανέναν οποιοδήποτε στοιχείο για τις τραπεζικές σας κάρτες και ιδίως τον κωδικό σας (ΡΙΝ).

• Περαιτέρω υποχρεώσεις των κατόχων πιστωτικών καρτών:

α) Διαβάζετε προσεκτικά πριν υπογράψετε όλες τις αποδείξεις πληρωμής που παίρνετε όταν χρησιμοποιείτε την κάρτα σας.

β) Φυλάξτε τις αποδείξεις από τις αγορές που κάνετε και συγκρίνετέ τες με τις χρεώσεις που υπάρχουν στον λογαριασμό σας.

γ) Κρατήστε τις αποδείξεις των αγορών σας μέχρι να τις πληρώσετε.

δ) Μην αφήνετε εκτεθειμένες τις κάρτες σας στο σπίτι, στο γραφείο, στο αυτοκίνητο κ.α.

ε) Μην κρατάτε τις πιστωτικές σας κάρτες στο πορτοφόλι μαζί με μετρητά και άλλα σημαντικά έγγραφα (ταυτότητα, διαβατήριο, άδεια οδήγησης κ.λπ.). Έτσι δεν κινδυνεύετε να τα χάσετε όλα μαζί, αλλά ούτε και να δώσετε τη δυνατότητα σε άλλους να τα χρησιμοποιήσουν για αγορές εμπορευμάτων κ.λπ.

• Εάν αγοράζετε κάτι με την πιστωτική σας κάρτα, βεβαιωθείτε ότι λαμβάνετε το αντίγραφο της απόδειξης, ακόμα και στην περίπτωση που η συναλλαγή ακυρώνεται. Αυτό θα εμποδίσει κάποιον άλλον να αποκτήσει τον αριθμό της πιστωτικής σας κάρτας.

• Φωτοτυπείστε την εμπρόσθια και οπίσθια πλευρά των πιστωτικών καρτών και τοποθετήστε τα φωτοαντίγραφα σε ασφαλές μέρος. Εάν κλαπούν οι πιστωτικές σας κάρτες, θα έχετε ένα φωτοαντίγραφο αυτών ως σημείο αναφοράς όταν θα χρειασθεί να ακυρώσετε τις κάρτες και να καταθέσετε τη μήνυση στην αστυνομία.

• Μην αποδέχεστε υψηλό πιστωτικό όριο ή αύξηση ορίου που δεν χρειάζεστε για κάρτες που χρησιμοποιείτε σε συναλλαγές σας μέσω τηλεφώνου ή Η/Υ.

• Ειδοποιήστε, αμέσως, την τράπεζα αν κλάπηκαν το βιβλιάριο καταθέσεών σας ή οι πιστωτικές σας κάρτες. Ελέγχετε σε τακτικά χρονικά διαστήματα και ειδικά μετά από μετακινήσεις αν έχετε όλες τις τραπεζικές σας κάρτες κ.λπ.

Βιβλιογραφία - Αρθρογραφία