Η μεταπτυχιακή αυτή εργασία καταπιάστηκε με τη μελέτη του ζητήματος της πορνείας σε επιστημολογικό επίπεδο. Κεντρικό μέλημά μας, με άλλα λόγια, υπήρξε η μελέτη των θεωρητικών προσεγγίσεων που έχουν διατυπωθεί στα πλαίσια της επιστήμης της Εγκληματολογίας, σε βάθος χρόνου, αναφορικά με το ζήτημα της πορνείας. Καταβλήθηκε, βέβαια, προσπάθεια ώστε το προαναφερθέν εγχείρημα να μην αποτελεί μια απλή καταγραφή εγκληματολογικών θεωριών, αλλά να λάβει έναν περισσότερο κριτικό χαρακτήρα, καθώς οι εν λόγω προσεγγίσεις μελετώνται σε συνάρτηση με τις εκάστοτε κοινωνικές, πολιτικές, πολιτισμικές, οικονομικές παραμέτρους εντός των οποίων αναπτύχθηκαν.

Ως κεντρικός στόχος του παρόντος πονήματος τέθηκε η προσπάθεια ανάδειξης κάποιων συμπερασμάτων σχετικά με σημαντικούς εγκληματολογικούς προβληματισμούς που αφορούν στο ζήτημα της πορνείας, όπως το εάν η πορνεία αποτελεί ή όχι εγκληματική δραστηριότητα, εάν αποτελεί οντολογία, ένα φαινόμενο που ορίζεται μέσω εγγενών διαχρονικών χαρακτηριστικών ή κατασκευή, ένα φαινόμενο σχετικό στο χώρο και το χρόνο κ.λπ.

Η διατύπωση των σχετικών προβληματισμών πραγματοποιήθηκε μέσω της ομαδοποίησης του υλικού, έχοντας ως υπόβαθρο τα δύο θεωρητικά μοντέλα, τα οποία χαρακτηρίζονται ως συναινετικό κοινωνικό πρότυπο και συγκρουσιακό κοινωνικό πρότυπο. Η συγκεκριμένη επιλογή κρίθηκε ως η καταλληλότερη, προκειμένου να παρουσιαστούν επαρκώς τα υπό εξέταση ζητήματα, καθώς και για λόγους οικονομίας του χώρου και του χρόνου. Θα πρέπει πάντως να σημειωθεί πως ο χαρακτήρας μιας τέτοιας ομαδοποίησης είναι εν πολλοίς σχηματικός.

Έτσι, θέτοντας αρχικά ως θεωρητικό υπόβαθρο της μελέτης το συναινετικό κοινωνικό πρότυπο, διαπιστώνουμε πως οι πρώτες εγκληματολογικές προσεγγίσεις περί πορνείας διατυπώνονται ήδη από τις απαρχές της επιστήμης της Εγκληματολογίας, κατά τα τέλη του 19ου αιώνα. Την ίδια χρονική περίοδο, στο δυτικό κόσμο, με τη βικτωριανή ηθική να κυριαρχεί σε κοινωνικό επίπεδο, η κοινωνική κινητικότητα της γυναίκας περιορίζεται στον ιδιωτικό χώρο της οικίας, ενώ η σεξουαλικότητάς της εξαντλείται στην αναπαραγωγική της ικανότητα. Σε επιστημονικό επίπεδο, με το θετικισμό να πρωτοστατεί, ο εγκληματολογικός περί πορνείας λόγος διαμορφώνεται επί τη βάσει ντετερμινιστικών θέσεων. Στα πλαίσια των θετικιστικών προσεγγίσεων της περιόδου, με βασικές αρχές την παθολογιοποίηση και τον ατομοκεντρισμό, η πορνεία αναπαρίσταται ως παρέκκλιση και η εκδιδόμενη γυναίκα ως η «πηγή του κακού», της οποίας η φαυλότητα εδράζεται άλλοτε στην υπερσεξουαλική της φύση και άλλοτε στην ψυχική και/ή διανοητική της μειονεξία. Λογική συνέπεια των προαναφερθέντων, σύμφωνα με τις αρχές του θετικισμού, θα έπρεπε να είναι, ως προς την αντιμετώπιση του προβλήματος, η μεταχείριση της εκδιδόμενης γυναίκας, προκειμένου είτε να βελτιωθεί είτε να εξουδετερωθεί.

Η ιστορική εξέλιξη της πορνείας μαρτυρά την μη υλοποίηση των παραπάνω αξιώσεων. Κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, η πορνεία παύει να απεικονίζεται κοινωνικα και να προσεγγίζεται επιστημονικά ως ατομική παθολογία, χωρίς βέβαια να της αφαιρείται ολοκληρωτικά το στίγμα της παρέκκλισης. Ως ιδεολογικό υπόβαθρο αυτής της «αλλαγής σχεδίων» τέθηκε μια σειρά μυθολογιών, οι οποίες άλλοτε αφορούσαν στην αδάμαστη ανδρική σεξουαλική ανάγκη και άλλοτε στη μαζοχιστική γυναικεία φύση. Πέραν, όμως, των μυθολογιών η περαιτέρω σκοπιμότητα των εξελίξεων, σε μια περίοδο άνθησης του καπιταλισμού, όπου η πορνική αγορά αναγνωρίζεται ως αρκετα προσεδοφόρα για να μείνει ανεκμετάλλευτη, είναι προφανής. Η είσοδος στην αγορά περισσότερων του ενός, της εκδιδόμενης γυναίκας, προσώπων ή αλλίως φορέων του επίσημου και ανεπίσημου κοινωνικού ελέγχου, σηματοδοτεί την απαρχή της επαγγελματοποίησης της πορνείας.

Κατά την προαναφερθείσα χρονική περίοδο, ο εγκληματολογίκος περί πορνείας λόγος εξακολούθει να έχει θετικιστικό χαρακτήρα, ο οποίος επικεντρώνεται πλέον στην αναζήτηση των εγκληματογόνων παραγόντων του κοινωνικού περιβάλλοντος. Εντός ενός πλαίσιου ευρείας αποδοχής των μαρξικών και μαρξιστικών θέσεων, ο οικονομικός παράγων έρχεται στο προσκήνιο και της εγκληματολογικής σκέψης. Οι εγκληματολογικές προσεγγίσεις που αφορούν στην πορνεία, αυτήν τη χρονική περίοδο, επικεντρώνονται στην εξήγηση του γιατί η πλειονότητα των εκδιδομένων γυναικών προέρχεται από χαμηλά κοινωνικοοικονομικά στρώματα.

Κατά τα μέσα του 20ου αιώνα, οι κοινωνίες δυτικού τύπου χαρακτηρίζονται από τη διαμόρφωση ενός κλίματος γενικευμένης αμφισβήτησης, του οποίου «φωνή» αποτελούν πολυάριθμα κοινωνικά κινήματα, μεταξύ των οποίων και το φεμινιστικό κίνημα, το οποίο διέρχεται τη δεύτερη περίοδο ανθησής του, ενώ σε ό,τι αφορά στην επιστήμη της Εγκληματολογίας η επίδρασή του διαγράφεται στην ανάπτυξη της αποκαλούμενης φεμινιστικής εγκληματολογίας.

Καθιστώντας πλέον ως θεωρητικό υπόβαθρο της μελέτης μας το συγκρουσιακό κοινωνικό πρότυπο, διαπιστώνουμε πως κατά τα μέσα του 20ου αιώνα το κριτικό στοιχείο που φέρει ο φεμινιστικός λόγος, τον καθισταά πρωταγωνιστικό στα πλαίσια των εγκληματολογικών προσεγγίσεων της πορνείας. Ως κεντρικό μέλημα των εν λόγω προσεγγίσεων τίθεται, σε γενικές γραμμές, η προσπάθεια κατανόησης και αντιμετώπισης της πορνείας και των εκδιδομένων γυναικών εντός ενός σφαιρικού πλαισιού που αφορά στη γυναικεία σεξουαλική εκμετάλλευση. Στο επίκεντρο των φεμινιστικων εγκληματολογικών προσεγγίσεων περί πορνείας τίθεται η κατανόηση της χρήσης της σεξουαλικής πράξης ως φορέα ελέγχου και καταπίεσης των γυναικών σαν τάξη. Η πορνεία, για τους φεμινιστές εγκληματολόγους, αποτελεί την πιο χαρακτηριστική απεικόνιση αυτής της κατάστασης, τον ακρογωνιαίο λίθο της γυναικείας σεξουαλικής εκμετάλλευσης. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η προσπάθεια κατανόησης και αντιμετώπισης των προβλημάτων του συνόλου των γυναικών σε πολιτική βάση, εντάσσει το ζήτημα της γυναικείας σεξουαλικής εκμετάλλευσης και κατ’ επέκταση της πορνείας στο ευρύτερο πλαίσιο της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Υπό αυτήν την έννοια, για τη φεμινιστική εγκληματολογία, η πορνεία αποτελεί έγκλημα, έγκλημα κατά των γυναικών, έγκλημα κατά των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.