Η Εγκληματολογία στον 21ο αιώνα
Μία απαραίτητη ισορροπία μεταξύ ελευθερίας και ασφάλειας
της Δρ. Αναστασίας Χαλκιά,
Κοινωνιολόγου-Εγκληματολόγου
Παντείου Πανεπιστημίου
Οι εργασίες του 12ου Συνεδρίου της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Εγκληματολογίας (www.esc-eurocrim.org) έλαβαν χώρα στο Μπιλμπάο της Ισπανίας μεταξύ 12 και 15 Σεπτεμβρίου 2012, παρέχοντας τη δυνατότητα συνάντησης, ανταλλαγής και προώθησης της γνώσης μεταξύ ευρωπαίων επιστημόνων που αναπτύσσουν τη διδασκαλία και την έρευνα στο πεδίο της Εγκληματολογίας. Το συνέδριο φιλοξενήθηκε από το Βασκικό Ινστιτούτο Εγκληματολογίας του Πανεπιστημίου της Χώρας των Βάσκων.
Κεντρικοί ομιλητές του συνεδρίου ήταν ο Διευθυντής του Βασκικού Ινστιτούτου Εγκληματολογίας και Πρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης Ποινικού Νόμου J.L. de la Cuesta Arzamendi, ο Διευθυντής του Ανδαλουσιανού Διαπανεπιστημιακού Ινστιτούτου Εγκληματολογίας J.L. Diez-Ripolles, η Διευθύνουσα Σύμβουλος του UNICRI K.Kangapunta, η Διευθύντρια του Εθνικού Ινστιτούτου για την Ισότητα των Φύλων και την Ιστορία της Διαπροσωπικής Βίας των Γυναικών R.Römkens, ο Καθηγητής του Πανεπιστημίου Middlesex W.Schabas και ο συνδιευθυντής του Κέντρου Ποινικής Δικαιοσύνης του Πανεπιστημίου Stanford R. Weisberg.
Τα ζητήματα που εισηγήθηκαν οι ανωτέρω επιστήμονες αφορούσαν τα θύματα της τρομοκρατίας -περίπτωση της οργάνωσης Ε.Τ.Α.- και της αποκατάστασής τους (J.L.de la Cuesta), τις τροποποιήσεις στο Ποινικό Δίκαιο της Ισπανίας και την εκτεταμένη χρήση της στερητικής της ελευθερίας ποινής που επέφερε σημαντικές αλλαγές και υπερπληθυσμό στις ισπανικές φυλακές (J.L. Diez-Ripolles), τη διεθνή διάσταση της συμμετοχής των γυναικών στην εμπορία ανθρώπων ως θύματα και ως δράστες (K.Kangapunta), την επισκόπηση των σημαντικότερων σύγχρονων ευρωπαϊκών περιφερειακών εξελίξεων αναφορικά με την βία κατά των γυναικών υπό το πρίσμα της παραβίασης των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών, όπως έχουν κωδικοποιηθεί στη διεθνή νομοθεσία (R.Römkens), τη μεταβατική δικαιοσύνη αναφορικά με τους σκοπούς της ειρήνης, της δημοκρατίας και της ανοχής απέναντι στις μειονότητες, τους οποία επιδιώκει να επιτελέσει στο πλαίσιο διεθνών δικών σε κοινωνίες που βρίσκονται σε μετάβαση, συνήθως μετά από σοβαρές εμφύλιες συγκρούσεις και πολεμικές συρράξεις (W.Schabas), την εννοιολόγηση της διαφθοράς ως νομική και φιλοσοφική πρόκληση στο έγκλημα του λευκού περιλαιμίου (R.Weisberg).
Οι ενότητες του συνεδρίου απαρτίζονταν από τα εξής θέματα: παραδοσιακές και νέες μορφές του εγκλήματος και της παραβατικότητας, τιμωρία και εναλλακτικές κυρώσεις, θύματα και θυματοποίηση, πρόληψη του εγκλήματος, έγκλημα και κοινωνία, ποινική δικαιοσύνη και ανθρώπινα δικαιώματα, εγκληματολογική θεωρία, έρευνα και εκπαίδευση, άλλα εγκληματολογικά ζητήματα.
Στις συνεδρίες συμμετείχαν καταξιωμένοι αλλά και νέοι εγκληματολόγοι από το σύνολο σχεδόν των χωρών της Ευρώπης. Συνολικά υποβλήθηκαν παραπάνω από 750 περιλήψεις εισηγήσεων και οι εγγραφές του συνεδρίου ήταν περίπου 770. Από την Ελλάδα παρουσιάστηκαν συνολικά τέσσερις εισηγήσεις που εστίασαν στην παραβατικότητα των ανηλίκων (Ε. Κατσιγαράκη, Α. Καστρινάκη, Ν. Δαρδανού, Κ. Πανάγος), στο σύστημα απονομής της ποινικής δικαιοσύνης ανηλίκων στην Ελλάδα (Α. Παπαγεωργίου, Ε. Φασούλα, Π. Ζαγούρα), στην αποκαταστατική δικαιοσύνη (Α. Κονιδάρη) και στην τιμωρητικότητα του κοινού (Α. Χαλκιά).
Επίσης, κατά τη διάρκεια του συνεδρίου οργανώθηκαν δύο πολιτιστικές εκδηλώσεις από Γραφείο Πολιτισμού του Πανεπιστημίου της Χώρας των Βάσκων. Η πρώτη είχε ως θέμα: «Έγκλημα και μυθιστόρημα: διάλογοι μεταξύ δύο συγγραφέων αστυνομικών μυθιστορημάτων (με τους Jens Lapidus & Lorenzo Silva)» και η δεύτερη «Έγκλημα και κινηματογράφος: η θέαση του εγκλήματος από έναν σκηνοθέτη του κινηματογράφου (με τον Enrique Urbizu)».
Τα ετήσια βραβεία της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Εγκληματολογίας και συγκεκριμένα το European Criminology Award απενεμήθη στον Καθηγητή του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης Roger Hood για τη συνολική προσφορά του στην Εγκληματολογία και το ESC Young Criminologist Award στον Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης Christoffer Carlsson για το άρθρο του “Using ‘turning points’ to understand processes of change in offending. Notes form a Swedish study on life courses and crime”, British Journal of Criminology, 2012, Vol.52(1):1-16, http://bjc.oxfordjournals.org/content/52/1/1.full (ελεύθερη πρόσβαση).
Το επόμενο συνέδριο της ESC θα διεξαχθεί το διάστημα από 4 έως 7 Σεπτεμβρίου 2013, στη Βουδαπέστη.