της Διονυσίας Μουζάκη,

δικηγόρου, ΜΠΣ Πολιτικής Δικονομίας Παν/μίου Αθηνών

 

 

 

Στις 26 Μαΐου 2010 διοργανώθηκε στο Πανεπιστήμιο της Αμβέρσας του Βελγίου διεθνής επιστημονική ημερίδα με θέμα την αντιμετώπιση του Cyberbullying από νομική σκοπιά. Η ημερίδα αποτελεί δραστηριότητα ενταγμένη στη δράση για το cyberbullying, η οποία λαμβάνει χώρα σύμφωνα με το πρόγραμμα Ευρωπαϊκής Συνεργασίας "COST ISCH domain". Η ως άνω δράση αναφορικά με θέματα cybebullying έχει ξεκινήσει ήδη από τον Οκτώβριο του 2008 και προεδρεύων της κίνησης αυτής είναι ο κ. Peter Smith, Καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Goldsmiths του Λονδίνου.

Την ημερίδα άνοιξε ο κ. Smith, ο οποίος αφού καλωσόρισε όλους τους συμμετέχοντες, αναφέρθηκε στην έννοια και την έκταση του cyberbullying, όπως αυτές έχουν διαμορφωθεί τα τελευταία πέντε χρόνια, καθώς και στην ανάγκη ανεύρεσης τρόπων αντιμετώπισής του. Μετά την εισαγωγή του κ. Smith, ακολούθησε η εισήγηση της κ. Sally Kift, Καθηγήτριας Ποινικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Queensland της Αυστραλίας. Η κ. Kift εστίασε στο ζήτημα που απασχολεί τους κύκλους των νομικών στο θέμα του cyberbullying, που είναι η ανάλογη εφαρμογή του ισχύοντος νομικού πλαισίου σε καταστάσεις cyberbullying. Επιπλέον, παρουσίασε τα προβλήματα που ενέχει η αντιμετώπιση ενός bully ως εγκληματία.

Ακολούθησε η εισήγηση του κ. Luc Beirens, επικεφαλής του τμήματος δίωξης ηλεκτρονικού εγκλήματος της αστυνομίας του Βελγίου. Ο ομιλητής αναφέρθηκε στα προβλήματα που παρουσιάζει η έρευνα εξιχνίασης μιας συμπεριφοράς bullying στο χώρο του διαδικτύου, καθώς και στην ανάγκη επίτευξης μιας αποτελεσματικής συνεργασίας μεταξύ των αστυνομικών και δικαιϊκών αρχών για την αντιμετώπιση του φαινομένου. Τελευταίος ομιλητής ήταν ο κ. Paul Durrant, επικεφαλής του συνδέσμου παροχής διαδικτυακών υπηρεσιών της Ιρλανδίας. Η εισήγησή του αφορούσε στην αναγκαιότητα ανάπτυξης ενός ασφαλούς περιβάλλοντος στον τομέα των διαδικτυακών υπηρεσιών, η οποία θα μπορούσε να επιτευχθεί είτε μέσα από τη θέσπιση κατάλληλης νομοθεσίας, είτε σαν αποτέλεσμα μιας συνολικής προσπάθειας αντιμετώπισης του cyberbullying από τους τομείς της εκπαίδευσης, της νομικής επιστήμης και της κοινωνίας.

 

Τις εισηγήσεις ακολούθησε η παρουσίαση posters από επιστήμονες διαφόρων τομέων, εκπροσώπους περίπου 20 και πλεόν χωρών εντός και εκτός της Ευρωπαϊκής  Ένωσης με κεντρικό θέμα τα νομικά ζητήματα που αφορούν στο cyberbullying. Το πολυπληθές κοινό, το οποίο είχε έλθει στην Αμβέρσα από διάφορες χώρες της κεντρικής Ευρώπης, είχε τη δυνατότητα για αρκετή ώρα να περιηγηθεί στο χώρο, να συζητά και να ανταλλάσσει απόψεις με τους παρουσιαστές των posters. Στην ως άνω παρουσίαση συμμετείχε από την Ελλάδα ο κ. Φώτης Σπυρόπουλος, δικηγόρος και υπ. διδάκτωρ ποινικού δικαίου στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και αρχισυντάκτης του περιοδικού “theartofcrime.gr”. Ο κ. Σπυρόπουλος παρουσίασε τις νομικές διατάξεις που θα μπορούσαν να εφαρμοσθούν για την καταπολέμηση του cyberbullying, όπως ισχύουν στην Ελλάδα, σε ένα περιεκτικό, κατατοπιστικό και πλήρες σχεδιάγραμμα. Επίσης, άξια πολλών επάινων ήταν και η συμμετοχή της κ. Βασιλικής Γκουντσίδου, επιστημονικής συνεργάτιδος του Α.Π.Θ. στον τομέα φυσικών επιστημών και μέλος της επιστημονικής και οργανωτικής επιτροπής του συνεδρίου, η οποία μαζί με τον Λέκτορα Γιώργο Νούσκαλη παρουσίασαν νομικά ζητήματα αναφορικά με το cyberbullying. Ιδιαίτερη εντύπωση προξένησαν posters τα οποία αναφέρονταν σε έννομες τάξεις μακριά από τις ευρωπαϊκές όπως η Αυστραλία και η Αμερική.

Κατόπιν, δημιουργήθηκαν ομάδες εργασίας (workshops) αποτελούμενες από τους επιστήμονες που παρουσίασαν τις αφίσες, στο πλαίσιο των οποίων έγινε ένας εποικοδομητικός διάλογος πάνω στο ζήτημα κυρίως της νομικής αντιμετώπισης του cyberbullying. Στο τέλος, ο συντονιστής κάθε ομάδας παρουσίασε στους συμμετέχοντες του συνεδρίου τα πορίσματα από το διάλογο και τις λύσεις που προτάθηκαν για την πρόληψη του φαινομένου.

Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου ο Καθηγητής Smith παραχώρησε μια mini συνέντευξη στο the art of crime αναφορικά με την έννοια και τους στόχους του Ευρωπαϊκού προγράμματος δράσης “cost programme” για το cyberbullying. «To ευρωπαϊκό πρόγραμμα δράσης είναι μια διαδικτυακή κίνηση το οποίο στη δική μας περίπτωση εξετάζει το θέμα του cyberbullying από όλες τις σκοπιές...», αναφέρει ο κ. Smith, «..Αρχίζει από τον καθορισμό της έννοιας του φαινομένου, τις επιπτώσεις που επιφέρει, τους πιθανούς τρόπους αντιμετώπισής του, τη δυνατότητα αξιοποίησης των θετικών λειτουργιών των νέων τεχνολογιών αποφεύγοντας φαινόμενα cyberbullying. Πρόκειται για μια ευρωπαϊκή κίνηση στην οποία συμμετέχουν 27 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η Αυστραλία. Οι εκπρόσωποι των χωρών αυτών πραγματοποιούν τακτικές συνεδριάσεις κάθε έξι μήνες και οργανώνονται σε έξι ομάδες με διαφορετικό αντικείμενο η καθεμιά. Η μια ομάδα ασχολείται λ.χ. με θέματα που αφορούν την έννοια του φαινόμένου, άλλη ομάδα μελετά τη νομική σκοπιά του ζητήματος, άλλη ομάδα ασχολείται με θέματα επιβολής καλών πρακτικών αντιμετώπισης του φαινομένου κλ.π. Στο πλαίσιο του “cost programme” διοργανώνεται κάθε χρόνο ένα βασικό συνέδριο, όπως το συγκεκριμένο, με βάση την παραπάνω θεματολογία...». Αναφορικά με το αποτέλεσμα του εν λόγω συνεδρίου, ο κ. Smith θεωρεί ότι ήταν ένα πολύ καλά οργανωμένο συνέδριο. «...Επιπλέον, το κοινό εισέπραξε πολύτιμες πληροφορίες για το θέμα, μέσα από τις γνώμες των ειδικών, όπως της νομικού κ. Kift, του εκπροσώπου του τμήματος δίωξης ηλεκτρονικού εγκλήματος του Βελγίου κ. Beirens, και ήρθε σε επαφή με θέματα στα οποία δεν ήταν οικείο», μας αναφέρει ο ίδιος.

 

Η Καθηγήτρια κ. Kift μας είπε την άποψή της αναφορικά με τον καλύτερο τρόπο αντιμετώπισης του cyberbullying: «Θεωρώ ότι δεν γίνεται να προσδιοριστεί συγκεκριμένος τρόπος αντιμετώπισης και τούτο διότι δεν είναι εύκολο να αποδώσεις την ιδιότητα του εγκληματία σε ένα παιδί που καταφεύγει στο cyberbullying. Η αλήθεια είναι ότι χρειάζεται μια συνολική αντιμετώπιση του φαινομένου η οποία θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί μέσα από τη λήψη προληπτικών μέτρων από την εκπαιδευτική κοινότητα, τους κύκλους των νομικών και την κοινωνία. Η προσφυγή στα ένδικα μέσα δεν αποτελεί τη λύση στο πρόβλημα, είναι ωστόσο ένα σημαντικό μέρος της λύσης του προβλήματος…».

 
Το συνέδριο έκλεισε με ενδιαφέρουσες συζητήσεις και ανταλλαγές απόψεων μεταξύ ομιλητών και συμμετεχόντων, ενώ όλοι ικανοποιήθηκαν πλήρως από την άριστη οργάνωσή του και την θερμή υποδοχή των συμμετεχόντων από το Πανεπιστήμιο της Αμβέρσας.