ΕΚΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ
ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ 7, FP6 – 2004 – ΠΟΛΙΤΕΣ - 5
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙΔΙΚΟΥ ΣΤΟΧΟΥ:
"Το έγκληµα ως πολιτισµικό πρόβληµα: Η σηµασία των αντιλήψεων για τη διαφθορά στην πρόληψή της.
Συγκριτική πολιτισµική µελέτη µεταξύ των κρατών Βουλγαρίας, Ρουµανίας, Τουρκίας, Κροατίας, ΠΓΔΜ, και Γερµανίας, Ελλάδας, Ηνωµένου Βασιλείου"
Ακρωνύµιο: Έγκληµα και πολιτισµός
Το ερευνητικό πρόγραµµα αποσκοπεί στη βελτίωση των µέτρων πρόληψης της διαφθοράς στην ΕΕ. Η διεξαγωγή της έρευνας επιβάλλεται από τον κίνδυνο να καθυστερήσει σηµαντικά η διαδικασία διεύρυνσης και ολοκλήρωσης της Κοινότητας εξαιτίας της διαφθοράς, ή και να απειληθεί ακόµα η ίδια η κοινωνική ειρήνη. Οι πολιτικές πρόληψης οι οποίες έχουν αναπτυχθεί από την ΕΕ και εφαρµοστεί µέχρι τώρα στα κράτη-µέλη βασίζονται κυρίως σε νοµοθετικά, διοικητικά και αστυνοµικά µέτρα. Αυτά ξεκινούν από έναν ορισµό της διαφθοράς που αναπτύχθηκε σε πολιτικούς και διοικητικούς θεσµούς, και ως εκ τούτου η εφαρµογή των µέτρων πρόληψης βασίζεται σε µια διαδικασία από «πάνω προς τα κάτω». Το ερευνητικό πρόγραµµα δε σκοπεύει να εξετάσει τη φύση της διαφθοράς, αλλά τις αντιλήψεις για τη διαφθορά των πολιτικών και διοικητικών υπευθύνων για τη λήψη αποφάσεων, των φορέων απονοµής δικαιοσύνης, των µη κυβερνητικών οργανώσεων (ΜΚΟ), των πολιτών και των µέσων µαζικής ενηµέρωσης στις Ευρωπαϊκές κοινωνίες, λαµβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες κουλτούρες των χωρών.
Η έρευνα ξεκινά από την υπόθεση ότι οι διαφορετικές αντιλήψεις για τη διαφθορά προσδιορίζονται από τις «πολιτισµικές προδιαθέσεις» του πληθυσµού και των φορέων λήψης αποφάσεων. Οι αντιλήψεις επηρεάζουν σε µεγάλο βαθµό την αναγνώριση του προβλήµατος σε κάθε χώρα και κατ’ επέκταση την επιτυχία οποιωνδήποτε µέτρων πρόληψης. Γι’ αυτόν το λόγο, το πρόγραµµα εξετάζει την ανταπόκριση των επίσηµων πολιτικών πρόληψης στις καθηµερινές αντιλήψεις και πρακτικές του πληθυσµού, καθώς επίσης τη διαχείριση του ζητήµατος «διαφθορά» από τις υποψήφιες προς ένταξη χώρες αλλά και τις χώρες-µέλη της ΕΕ. Σ’ ένα τελικό στάδιο το ερευνητικό πρόγραµµα θα κάνει συγκεκριµένες προτάσεις για την καλύτερη εναρµόνιση ανάµεσα σε πολιτικές και αντιλήψεις, αφού µελετήσει, ιδίως, τον ρόλο των µέσων µαζικής ενηµέρωσης στην κατασκευή των απόψεων στα διάφορα κράτη.
Στόχοι του προγράµµατος
Απώτερος σκοπός του προγράµµατος είναι να εµβαθύνει στο φαινόµενο της διαφθοράς στις χώρες που αναφέρθηκαν. Για να το επιτύχει θα ακολουθήσει µια διττή ερευνητική στρατηγική. Θα εξετάσει, αφενός, τις αντιλήψεις των ειδικών και στη συνέχεια τις επιδράσεις τους στις αντιλήψεις και απόψεις των πολιτών και, αφετέρου, τις κοινωνικοπολιτισµικές συνθήκες υπότις οποίες ενεργοποιούνται οι συγκεκριµένες αντιλήψεις.
• Η πρώτη και η δεύτερη ερευνητική φάση του εστιάζει στην αναδόµηση του πολιτισµικού πλαισίου εντός του οποίου αναπτύσσονται οι αντιλήψεις των εκπροσώπων της Πολιτείας (πολιτικών, δικαστικών, αστυνοµίας) για τη διαφθορά, των µέσων µαζικής ενηµέρωσης και των οµάδων αναφοράς των µέτρων πρόληψης στις υπό µελέτη χώρες.
• Κατά τη διάρκεια της πρώτης ερευνητικής φάσης του προγράμματος θα αξιολογηθούν οι αντιλήψεις των ειδικών µέσω ανάλυσης του περιεχομένου συγκεκριμένων κοιτώνων. Στη δεύτερη ερευνητική φάση θα πραγματοποιηθούν συνεντεύξεις µε συγκατέχοντες στην προσπάθεια περιορίσου της διαφθοράς, δηλαδή, µε εκπροσώπους της Πολιτείας, φορέων του επίζηλου κοινωνικού ελέγχου, της οικολογίας, συνδικαλιστικών ενώσεων, ΚΟ, µε οργανώσεις της κοινωνίας πολιτών και µε εκπροσώπους των µέσων µαζικής ενηµέρωσης. Με τη ανάλυση του υλικού που θα συγκεντρωθεί στην εν λόγω φάση, θα επιχειρηθεί η αναδόµηση και κωδικοποίηση των απόψεων για τη διαφθορά οι οποίες ισχύουν σε κάθε χώρα.
• Με βάση τα αποτελέσµατα της έρευνας στις δύο προηγούµενες φάσεις, θα αναπτυχθούν στην τρίτη φάση της έρευνας στρατηγικές για την πρόληψη της διαφθοράς «από κάτω προς τα πάνω». Αυτές οι στρατηγικές θα χρησιµοποιηθούν συµπληρωµατικά στις υφιστάµενες των ειδικών για να βελτιώσουν την αποτελεσµατικότητα των τελευταίων, πρακτικές οι οποίες επί του παρόντος βασίζονται σε µια προσέγγιση «από πάνω προς τα κάτω». Οι ακολουθούµενες πολιτικές πρόληψης σε µια συγκεκριµένη χώρα θα υποβληθούν σε συστηµατική ανάλυση των ισχυρών και αδύνατων σηµείων.
• Κατόπιν, όταν δηλαδή θα έχουν ολοκληρωθεί και οι τρεις φάσεις, θα προσδιορισθούν οι αφετηρίες για την αναθεώρηση της πρακτικής των αρµόδιων φορέων και των ειδικών. Σε εργαστήριο που θα πραγµατοποιηθεί στις Βρυξέλλες στην τελευταία φάση του ερευνητικού προγράµµατος, θα συζητηθούν τα πορίσµατα της έρευνας µε όσους διαµορφώνουν πολιτική στον συγκεκριµένο τοµέα, µε ακαδηµαϊκούς και ειδικούς. Κατόπιν, το συγκεντρωθέν υλικό θα χρησιµοποιηθεί για τον σχεδιασµό νέων πολιτικών πρόληψης.
• Οι «καθηµερινοί και συνηθισµένοι ορισµοί για τη διαφθορά» οι οποίοι θα έχουν κωδικοποιηθεί κατά τις τρεις πρώτες φάσεις της έρευνας, θα αποτελέσουν αντικείµενο συζήτησης και προβληµατισµού των ερευνητών του προγράµµατος µε εκπροσώπους όλων των φορέων που λαµβάνουν πρωτοβουλίες κατά της διαφθοράς στη δηµόσια σφαίρα (πολιτικοί, δικαιοσύνη, αστυνοµία, οικονοµία, συνδικαλιστικές ενώσεις, µέσα µαζικής ενηµέρωσης, ενώσεις πολιτών, ΜΚΟ).
Μέλη της Κοινοπραξίας του Προγράµµατος
1. Πανεπιστήµιο της Κόνσταντς, Γερµανία (Συντονιστής)
2. Πανεπιστήµιο του Τίµπινγκεν, Γερµανία
3. Κέντρο Φιλελεύθερων Σπουδών, Σόφια, Βουλγαρία
4. Ερευνητικό Ινστιτούτο για την Ποιότητα Ζωής (Ακαδηµία Ρουµανίας), Βουκουρέστι, Ρουµανία
5. Πανεπιστήµιο Γαλατά Σαράι, Κωνσταντινούπολη, Τουρκία
6. Πανεπιστήµιο Ζάγκρεµπ, Κροατία
7. Πάντειο Πανεπιστήµιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστηµών, σε συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο ∆ηµόσιας ∆ιοίκησης και Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Αθήνα, Ελλάδα
8. Πανεπιστήµιο Οξφόρδης, Σπουδές ΝΑ Ευρώπης, Ηνωµένο Βασίλειο.
9. Κέντρο Έρευνας και Πολιτικής, ΠΓΔΜ (συνεργασία)
10. Αστυνομική Ακαδημία, Βάδης-Βυρτεμβέργης, Γερμανία (συνεργασία)
Ιστοσελίδα του Προγράµµατος:
