Τον Οκτώβριο του 2015 εγκαινιάστηκε η Θεραπευτική Κοινότητα του ΚΕΘΕΑ ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ στο Γενικό Κατάστημα Κράτησης Διαβατών. Πρωτοπόρα για τα ελληνικά και ευρωπαϊκά δεδομένα, η πρώτη Θεραπευτική Κοινότητα 24ωρης διαμονής σε σωφρονιστικό κατάστημα, δημιουργήθηκε για να ανταποκριθεί στις ανάγκες των κρατούμενων που αντιμετωπίζουν προβλήματα εξάρτησης από ουσίες, ενώ έχουν ολοκληρώσει συμβουλευτικό πρόγραμμα σε σωφρονιστικό κατάστημα

Το εγχείρημα  της σύνδεσης δύο εκ διαμέτρου διαφορετικών συστημάτων, αυτού της φυλακής και της εξάρτησης, και αυτού της αποθεραπείας και της κοινωνικής επανένταξης, είναι πολυσύνθετο και χρειάστηκε λεπτομερή σχεδιασμό και υλοποίηση, αφού είναι γνωστό ότι η φυλακή φιλοξενεί την εξάρτηση και αναπτύσσει συνθήκες που την ενισχύουν. Το 42% του συνόλου των κρατουμένων έχουν παραβεί τον νόμο περί ναρκωτικών ουσιών, ενώ το 70% των κρατουμένων έχουν έμμεση ή άμεση σχέση με τις ναρκωτικές ουσίες.

Ο Φουκώ, μεταξύ άλλων, έχει περιγράψει με κάθε λεπτομέρεια το γκρίζο χρώμα των σωφρονιστικών καταστημάτων και τις συνθήκες κράτησης αυτών που εκτίουν την ποινή τους για τον οποιοδήποτε λόγο. Αναφέρει δε, ότι η υποτροπή του αποφυλακισμένου αποτελεί την εκδίκησή του για τις συνθήκες της προηγούμενης κράτησής του.

Ο G. De Leon στο βιβλίο του «Η Θεραπευτική Κοινότητα ως Μέθοδος», περιγράφει λεπτομερώς και αξιολογεί την Θεραπευτική Κοινότητα ως ολοκληρωμένο εργαλείο, που οδηγεί τον εξαρτημένο στην απεξάρτηση και στην Κοινωνική Επανένταξη. Μια μικρή ιστορική αναδρομή στην πορεία του αρκεί για να καταλάβει κάποιος ότι το ΚΕΘΕΑ συμβάλλει ενεργά στην σωφρονιστική και μετασωφρονιστική πολιτική, με την σωστή έννοια του όρου, για περίπου 30 χρόνια.

Εδώ θα πρέπει να γίνει μνεία και στη νομοθεσία και στη σταδιακή πρόοδο που έχει σημειωθεί παρ’όλες τις υποκειμενικές δυσκολίες. Το 1987, με τον πρωτοποριακό για την εποχή νόμο 1729/87, το ΚΕΘΕΑ αρχίζει τις παρεμβάσεις στα σωφρονιστικά καταστήματα της χώρας. Μέχρι σήμερα, ο νόμος έχει τροποποιηθεί αρκετές φορές, αλλά η ουσία του προβλήματος παρέμενε, αφού φυλακή και θεραπεία δεν μπορούσαν να συνυπάρχουν στον ίδιο χώρο.

Ως απάντηση έρχεται το παράδειγμα της Θεραπευτικής Κοινότητας στο Γ.Κ.Κ. Διαβατών Θεσσαλονίκης, που σχεδιάστηκε σύμφωνα με τις προδιαγραφές του Αμερικανικού εγχειρήματος (Prison T.C in California, Dr. D. Deitch), που είναι οι ακόλουθες :

• Αυτόνομη πτέρυγα με δικό της προαύλιο,
• Αυτόνομοι χώροι διαβίωσης,
• Καμιά επαφή με το υπόλοιπο Κατάστημα Κράτησης,
• Αυτοεξυπηρέτηση μέσα από ομαδικές διαδικασίες της πτέρυγας από τους ίδιους τους κρατούμενους-μέλη του προγράμματος,
• Αυστηρό καθημερινό πρόγραμμα που αφορά θεραπευτικές και εκπαιδευτικές διαδικασίες καθώς και ομάδες δουλειάς,
• Συνεχής εκπαίδευση και εποπτεία του θεραπευτικού και φυλακτικού προσωπικού
• Και τέλος, σύνδεση της Θεραπευτικής Κοινότητας με την Μονάδα Υποδοχής και Επανένταξης Αποφυλακισμένων του ΚΕΘΕΑ ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ.

Εδώ θα πρέπει να τονιστεί η άψογη συνεργασία μεταξύ ΚΕΘΕΑ, Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διοίκησης του Γενικού Καταστήματος Κράτησης και Δικαστικών λειτουργών, παράγοντας απαραίτητος για την υλοποίηση του εγχειρήματος.

Σήμερα, μετά από 10 μήνες λειτουργίας, η Θεραπευτική Κοινότητα Διαβατών χαρακτηρίζεται από τους συμμετέχοντες στο Πρόγραμμα ως «σπίτι τους». Μακριά από το προηγούμενο περιβάλλον που ενισχύει την εξάρτηση και την παθητικότητα, προετοιμάζονται για να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες της κοινωνικής αποδοχής και επανένταξής τους. Επωφελούμενοι από την παροχή ενός συνόλου  υπηρεσιών υψηλών προδιαγραφών, τολμώ και αναφέρω ότι τα μέλη της Θεραπευτικής Κοινότητας αξιοποιούν σωστά το χρόνο του εγκλεισμού τους σε ένα υγιές περιβάλλον, χωρίς χρήση, χωρίς βία. Αναζητούν τα αίτια που τους οδήγησαν στην εξάρτηση και την παραβατικότητα, βάζοντας τα θεμέλια για ένα διαφορετικό αύριο, απαλλαγμένο από την χρήση και την παραβατική υποτροπή. Στο παρελθόν έχει αναφερθεί πολλές φορές ότι οι φυλακές αποτελούν εστίες «μόλυνσης» για τις τοπικές κοινωνίες, λόγω της εγκληματικότητας που μπορεί σε πολλές περιπτώσεις να αναπαραχθεί. Στην περίπτωση του εγχειρήματος της Θεραπευτικής Κοινότητας του Γ.Κ.Κ. Θεσσαλονίκη του ΚΕΘΕΑ ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ, το παράδειγμα αντιστρέφεται και η Κοινότητα μπορεί να αποτελέσει εστία υγείας.