• ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021
  • ΣΤΗΛΕΣ
    • Editorial
    • Συνέντευξη
    • Μελέτες
    • Art & Crime
    • Notitiae Criminalis
    • Έγκλημα & Επιστήμες
    • Εκ των έσω
    • Νομοθεσία
    • Νομολογία
    • Με άποψη
    • Πορτραίτα
    • Βιβλιοπαρουσίαση
  • ΠΟΙΟΙ ΕΙΜΑΣΤΕ
  • ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ
  • ΤΕΥΧΗ
    • ΝΕΑΣ ΕΚΔΟΣΗΣ
    • ΠΑΛΑΙΑΣ ΕΚΔΟΣΗΣ
The Art of Crime
The Art of Crime
  • ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2021
  • ΣΤΗΛΕΣ
    • Editorial
    • Συνέντευξη
    • Μελέτες
    • Art & Crime
    • Notitiae Criminalis
    • Έγκλημα & Επιστήμες
    • Εκ των έσω
    • Νομοθεσία
    • Νομολογία
    • Με άποψη
    • Πορτραίτα
    • Βιβλιοπαρουσίαση
  • ΠΟΙΟΙ ΕΙΜΑΣΤΕ
  • ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ
  • ΤΕΥΧΗ
    • ΝΕΑΣ ΕΚΔΟΣΗΣ
    • ΠΑΛΑΙΑΣ ΕΚΔΟΣΗΣ
  • The Art of Crime Mag

Notitiae Criminalis

Οι εγκληματολογικές μέθοδοι διαλεύκανσης
εγκλημάτων στο μικροσκόπιο της κριτικής

Νοέμβριος 2017

Print Friendly, PDF & EmailΕκτύπωση

Οι εγκληματολογικές μέθοδοι διαλεύκανσης εγκλημάτων στο μικροσκόπιο της κριτικής

Το F.B.I εξέπληξε τις προάλλες τη νομική κοινότητα, αναγνωρίζοντας ότι οι καταθέσεις επιστημόνων, εξειδικευμένων σε εγκληματολογικές μεθόδους διαλεύκανσης εγκλημάτων, και δη στην ταυτοποίηση τριχών, ήταν επιστημονικά έωλες σε όλες σχεδόν τις 250 – ίσως και περισσότερες – υποθέσεις που επανεξετάστηκαν. Αλλά το συμπέρασμα αυτό δεν θα έπρεπε να αιφνιδιάζει κανέναν – πολλώ δε μάλλον τους ίδιους τους επιστήμονες. Πρόκειται για την κορύφωση της αντιπαράθεσης μεταξύ «νόμου και επιστήμης» που ξεκίνησε το 1989 σε μια αίθουσα ενός δικαστηρίου στο Μπρονξ κατά τη δίκη ενός επιστάτη για δολοφονία.

Η υπόθεση ήταν η πρώτη στην οποία αξιολογήθηκε με ιδιαίτερη σπουδή ένα δείγμα DNA (γενετικό αποτύπωμα). Σε μια μάλλον ασυνήθιστη κίνηση, οι εμπειρογνώμονες τόσο της κατηγορούσας αρχής όσο και της υπεράσπισης συνέκλιναν και κήρυξαν ομόφωνα τα αποδεικτικά στοιχεία που προέκυψαν από το DNA ως απαράδεκτα.

Θορυβημένοι από την απόφαση, η Εθνική Ακαδημία Επιστημών και το F.B.I. προχώρησαν, στις αρχές της δεκαετίας του 1990, στην πρόβλεψη σχολαστικών μεθόδων για τη λήψη DNA . Οι δικηγόροι στην υπόθεση του Μπρονξ, απ’ την πλευρά τους, ξεκίνησαν το «Σχέδιο-Αθωότητα», όπου χρησιμοποιούσαν το DNA ως έναν αντικειμενικό φακό εξονυχιστικού ελέγχου των προηγούμενων καταδικών. Τέτοιες προσπάθειες οδήγησαν στην απαλλαγή και την απελευθέρωση περισσoτέρων από 300 ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων 20 που ήταν μελλοθάνατοι!

Οι εγκληματολογικές μέθοδοι διαλεύκανσης εγκλημάτων αντιμετωπίζουν ξεκάθαρα ορισμένα θεμελιώδη προβλήματα. Το Εθνικό Συμβούλιο Ερευνών, παράρτημα της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών, κατέληξε στο σχετικό πόρισμα – που συνέταξε το 2009 – ότι εκτός από τον έλεγχο του DNA καμία άλλη εγκληματολογική μέθοδος διαλεύκανσης εγκλημάτων δεν είχε αποδειχθεί σχολαστικά ότι μπορεί να εγκαθιδρύσει με συνέπεια και αξιοπιστία τη σύνδεση μεταξύ ενός συγκεκριμένου ανθρώπου και των στοιχείων που ελέγχονταν ως ενδεχόμενες αποδείξεις.

Αρκετά χρόνια αργότερα, τρεις άνδρες από την Ουάσινγκτον – οι Kirk Odom, Santae Tribble και Donald Gates – απηλλάγησαν σε τρεις διαφορετικές υποθέσεις. Συνολικά είχαν εκτίσει περισσότερα από 70 έτη στη φυλακή. Σε καθεμία εκ των υποθέσεων, οι ερευνητές του F.B.I. είχαν καταθέσει ότι τρίχες των κατηγορουμένων ταυτοποιήθηκαν με τρίχες που βρέθηκαν στη σκηνή του εγκλήματος, βασιζόμενοι στη μικροσκοπική ανάλυση των τριχών. Μάλιστα ένας δημόσιος κατήγορος προσδιόρισε περίπου και τις πιθανότητες, ισχυριζόμενος ότι η πιθανότητα να προέρχονταν οι τρίχες από κάποιο άλλο άτομο κι όχι από τον κατηγορούμενο είναι μία στα δέκα εκατομμύρια. (Στην πραγματικότητα, το τεστ DNA που ακολούθησε έδειξε ότι κανένα δείγμα τρίχας δεν ταίριαζε με αυτά των κατηγορουμένων, μία τρίχα δε προερχόταν από σκύλο!)

Οι εν λόγω υποθέσεις αποδείχθηκαν κρίσιμες για την τροπή που έλαβαν τα πράγματα αργότερα. Προς τιμήν του, το Υπουργείο Δικαιοσύνης κατέληξε σε συμφωνία με το «Σχέδιο-Αθωότητα» και αποφάσισαν να επανεξεταστούν οι καταθέσεις εμπειρογνωμόνων του F.B.I., οι οποίες αφορούσαν την ανάλυση τριχών σε περισσότερες από 2.500 υποθέσεις μεταξύ των ετών 1985 και 1999, σε πάνω από 40 πολιτείες.

Από την επανεξέταση προέκυψε ότι οι καταθέσεις του F.B.I. ήταν θεμελιωδώς εσφαλμένες σε 257 από εκείνες τις υποθέσεις – ένα εντυπωσιακό ποσοστό 96 % επί του συνόλου. Από τους κατηγορούμενους στις συγκεκριμένες υποθέσεις, 33 είχαν καταδικαστεί σε θανατική ποινή και από αυτούς οι 9 είχαν ήδη εκτελεστεί. Αν και τα σφάλματα που διαπράχθηκαν, δεν σημαίνουν απαραίτητα ότι οι κατηγορούμενοι ήταν αθώοι – άλλου είδους αποδεικτικά στοιχεία ενδέχεται να είχαν υποστηρίξει την καταδίκη – , το F.B.I. σκοπεύει να ενημερώσει τους δημοσίους κατηγόρους και τους εγκάθειρκτους για τα ευρήματα.

Ωστόσο το πρόβλημα δεν περιορίζεται στην ανάλυση τριχών. Τον προηγούμενο μήνα, στην Αλαμπάμα απηλλάγη ένας μελλοθάνατος που είχε καταδικαστεί πριν από τριάντα χρόνια στη βάση βαλλιστικών στοιχείων και μόνο˙ η πολιτεία τώρα παραδέχεται ότι δεν υφίσταται ταυτοποίηση μεταξύ  των σφαιρών  και του  όπλου που χρησιμοποιήθηκε. Λίγα χρόνια νωρίτερα, στον Μισσισσιπή απηλλάγησαν δύο άνδρες που είχαν καταδικαστεί – ο καθένας ξεχωριστά – για δολοφονία, στη βάση καταθέσεων που βεβαίωναν ότι τα δόντια τους ταίριαζαν τέλεια με τα σημάδια από τις δαγκωματιές που βρέθηκαν στα θύματα. Όταν αναγνωρίστηκε αργότερα ο πραγματικός δολοφόνος και ταυτοποιήθηκε μέσω DNA, οι ειδικοί κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα τραύματα τελικά δεν προέρχονταν από ανθρώπινες δαγκωματιές, αλλά το πιθανότερο ήταν να είχαν προκληθεί από έντομα που παρεπιδημούν στα πτώματα κατά την αποσύνθεση.

Κρίνεται επομένως απαραίτητο οι καταθέσεις των εμπειρογνωμόνων να στηρίζονται σε αξιόπιστες αρχές και μεθόδους. Έχει καταστεί πλέον ξεκάθαρο ότι η εκτίμηση ενός ειδικού δεν αποτελεί αξιόπιστη βάση για την εγκαθίδρυση σύνδεσης μεταξύ ερευνώμενων αποδεικτικών στοιχείων κι ενός συγκεκριμένου ανθρώπου. Σε κανέναν εμπειρογνώμονα δεν θα έπρεπε να επιτρέπεται να καταθέτει, αν δεν έχει να επιδείξει τουλάχιστον τρία πράγματα: δημόσια βάση δεδομένων με τύπους [patterns] από πολλά αντιπροσωπευτικά δείγματα˙ ακριβή και αντικειμενικά κριτήρια για την παραδοχή ταυτοποιήσεων˙ και μελέτες δημοσιευμένες κατόπιν αξιολόγησής τους από ομότιμους κριτές [peer-reviewed], οι οποίες να επικυρώνουν τις μεθόδους.

Η επιμονή στην υψηλή ποιότητα των εφαρμοζόμενων εγκληματολογικών μεθόδων διαλεύκανσης εγκλημάτων θα έπρεπε να αποτελεί ενωτικό στοιχείο για τα όργανα επιβολής του νόμου, για τους δημοσίους  κατηγόρους και τους δικηγόρους της υπεράσπισης. Πρόκειται για ένα ζήτημα τόσο δικαιοσύνης όσο και ασφάλειας: Κανείς δεν επιθυμεί να βρίσκονται στη φυλακή αθώοι ή να εκτελούνται, την στιγμή που οι πραγματικοί δράστες κυκλοφορούν ελεύθεροι.

 

 

Πηγή: The New York Times,  ERIC S. LANDER, APRIL 21, 2015,

Facebook Twitter Google+ LinkedIn
Next article Οι απαντήσεις στο ερώτημα του 2ου τεύχους:
Αγοραίος έρωτας. Ποινικοποίηση των πελατών;
Previous article Η επιβολή του περιοριστικού όρου
της παρακολούθησης προγράμματος
απεξάρτησης, κατά το άρθρο 31 ν. 4139/2013

Σχετικά άρθρα

Η έμφυλη διάσταση της νομοθετικής γλώσσας
Νοέμβριος 2021

Η έμφυλη διάσταση της νομοθετικής γλώσσας

Η τεχνολογία των deepfakes και <br/>οι επιπτώσεις τους στη ζωή μας
Νοέμβριος 2021

Η τεχνολογία των deepfakes και
οι επιπτώσεις τους στη ζωή μας

«Γυναικοκτονία»: Έννοια νομική <br/>ή όρος συμβολικής σημασίας;
Νοέμβριος 2021

«Γυναικοκτονία»: Έννοια νομική
ή όρος συμβολικής σημασίας;

Οικοκτονία(ecocide):αναφορά <br>στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο <br/>για την οικολογική καταστροφή <br/>του δάσους του Αμαζονίου
Μαΐ 2021

Οικοκτονία(ecocide):αναφορά
στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο
για την οικολογική καταστροφή
του δάσους του Αμαζονίου

Τρομοκρατία τον καιρό της πανδημίας
Μαΐ 2021

Τρομοκρατία τον καιρό της πανδημίας

Η Μη Συναινετική Πορνογραφία <br/>στην Ελληνική Έννομη Τάξη
Μαΐ 2021

Η Μη Συναινετική Πορνογραφία
στην Ελληνική Έννομη Τάξη

Χρήση λυτρολογισμικού (ransomware) <br/>εναντίον νοσοκομειακών συστημάτων
Νοέμβριος 2020

Χρήση λυτρολογισμικού (ransomware)
εναντίον νοσοκομειακών συστημάτων

Ανθρωποκτονίες στις ΗΠΑ <br/>στην εποχή μετά το πρώτο lockdown
Νοέμβριος 2020

Ανθρωποκτονίες στις ΗΠΑ
στην εποχή μετά το πρώτο lockdown

Η αρρύθμιστη από το διεθνές δίκαιο <br/>δράση των σύγχρονων μισθοφόρων – <br/>Με αφορμή την εμπλοκή της Τουρκίας <br/>στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και τη Λιβύη
Νοέμβριος 2020

Η αρρύθμιστη από το διεθνές δίκαιο
δράση των σύγχρονων μισθοφόρων –
Με αφορμή την εμπλοκή της Τουρκίας
στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και τη Λιβύη

Η επίδραση του Covid-19 <br/>στην ενδοοικογενειακή και έμφυλη βία
Μαΐ 2020

Η επίδραση του Covid-19
στην ενδοοικογενειακή και έμφυλη βία

Η «πανδημία» των εξεγέρσεων <br/>στις φυλακές την εποχή του κορωνοϊού
Μαΐ 2020

Η «πανδημία» των εξεγέρσεων
στις φυλακές την εποχή του κορωνοϊού

Το «Κορωνοπτικό» - Καθεστώτα επιτήρησης <br/>στις μέρες της καραντίνας
Μαΐ 2020

Το «Κορωνοπτικό» - Καθεστώτα επιτήρησης
στις μέρες της καραντίνας

Η μετάδοση του κορωνοϊού στα σωφρονιστικά <br/>καταστήματα και τα μέτρα αντιμετώπισής της
Μαΐ 2020

Η μετάδοση του κορωνοϊού στα σωφρονιστικά
καταστήματα και τα μέτρα αντιμετώπισής της

Η ποινικοποίηση της επί πληρωμή<br/>εκπόνησης πανεπιστημιακών εργασιών<br/>στην Ιρλανδία
Νοέμβριος 2019

Η ποινικοποίηση της επί πληρωμή
εκπόνησης πανεπιστημιακών εργασιών
στην Ιρλανδία

Ο αθλητισμός ως μέσο κοινωνικής<br/>επανένταξης των κρατουμένων:<br/>Από την ξιφασκία και το τζούντο στο ποδόσφαιρο και το μπάσκετ
Νοέμβριος 2019

Ο αθλητισμός ως μέσο κοινωνικής
επανένταξης των κρατουμένων:
Από την ξιφασκία και το τζούντο στο ποδόσφαιρο και το μπάσκετ

Νewsletter

  • Professor Nicola Lacey in conversation
    with Zelia Gallo and Manolis Melissaris
  • Nicola Lacey is School Professor of Law, Gender and Social Policy at the London School […]

  • Νοέμβριος 2021 | Συνέντευξη
  • Είναι σύμφωνη με το Σύνταγμα η νέα ρύθμιση
    για τη διασπορά ψευδών ειδήσεων;
  • του Νίκου Παπασπύρου
  • 1. Το ζήτημα Με το άρθρο 36 του ν. 4855/2021 τροποποιήθηκε το αδίκημα της διασποράς […]

  • Νοέμβριος 2021 | Μελέτες
  • Η σχεδία της Μέδουσας
  • του Στέφανου Δασκαλάκη
  • 1. Τεοντόρ Ζερικώ, «Σχεδία της Μέδουσας», 1791-1824, 491 x 716 cm, Μουσείο του Λούβρου   Η […]

  • Νοέμβριος 2021 | Art & Crime
  • Tα προγράμματα του K.K. Kορυδαλλού μέσα
    από την αφήγηση δύο πρώην κρατουμένων
  • Επιμέλεια: Ελένη Τσουνάκου-Ρουσιά
  • Ν.Σ., Χωρίς τίτλο   «Σ’ αυτόν τον κόσμο, που ολοένα στενεύει, ο καθένας μας χρειάζεται […]

  • Νοέμβριος 2021 | Εκ των έσω
  • Σπύρος Βλαχόπουλος, «Χτίζοντας το πολίτευμα.
    Η πολιτειακή ταυτότητα της αρχιτεκτονικής»
  • της Βασιλικής Χρήστου
  • Τ ο νέο βιβλίο του Καθηγητή Σπύρου Βλαχόπουλου φέρει τον ευρηματικό και παραστατικό τίτλο «Χτίζοντας […]

  • Νοέμβριος 2021 | Βιβλιοπαρουσίαση
  • Το φαινόμενο της «ατιμωρησίας»: εννοιολόγηση, αίτια
    και σύγχρονες εκδηλώσεις του στην Ελλάδα
  • του Αθανασίου Χουλιάρα
  • Ι. Εισαγωγικά Το τελευταίο διάστημα παρατηρείται ολοένα και συχνότερη χρήση της έννοιας της «ατιμωρησίας», κυρίως […]

  • Νοέμβριος 2021 | Μελέτες
  • Η ευρωπαϊκή ιθαγένεια ως κώλυμα
    έκδοσης σε τρίτα κράτη
    Σκέψεις με αφορμή την απόφαση
    του ΔΕΕ επί της υπόθεσης ΒΥ (C-398/19)*
  • του Νικολάου Κουκλουμπέρη
  • Ι. Εισαγωγή Το ζήτημα της έκδοσης ευρωπαίων πολιτών από κράτη μέλη της ΕΕ σε τρίτα, […]

© The Art of Crime 2006-2021. All rights reserved.
Produced by The Art of Crime