Το έκτο τεύχος του περιοδικού μας εμφανίζεται με τη χαρακτηριστική θεματική ποικιλία του και ελπίζουμε με τη σταθερή του προσήλωση στην ποιότητα. Το τεύχος φιλοξενεί δύο σημαντικές συνεντεύξεις. Η πρώτη από αυτές δόθηκε από τον καθηγητή Hans-Jörg Albrecht μέχρι πρόσφατα Συνδιευθυντή του Ινστιτούτου Max Planck για το αλλοδαπό και διεθνές Ποινικό Δίκαιο, και διεθνώς γνωστό εγκληματολόγο. Η συνέντευξη δόθηκε στην καθηγήτρια Έφη Λαμπροπούλου και απαντά σε ερωτήματα, όπως για την κατάσταση της Εγκληματολογίας στα γερμανικά Πανεπιστήμια και διεθνώς, την συνεχώς μειούμενη σημασία της για τις νομικές σπουδές, τις διεθνείς προκλήσεις για την Εγκληματολογία και τη διασπορά της μελέτης της σε άλλες σχολές.

Η δεύτερη συνέντευξη δόθηκε από τον Δικηγόρο και Πρόεδρο της Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής για τον νέο Ποινικό Κώδικα Χριστόφορο Αργυρόπουλο στον καθηγητή Νικόλαο Μπιτζιλέκη. Είναι προφανές ότι πρόκειται για μια εξαιρετικά επίκαιρη συνέντευξη, στην οποία ο Πρόεδρος της Επιτροπής απαντά σε μια σειρά από δύσκολες διαδικαστικές αλλά κυρίως ουσιαστικές ερωτήσεις για το έργο της Επιτροπής, διατυπωμένες με τον γνωστό, άμεσο και ευθύ τρόπο του Ν.Μπιτζιλέκη. Η συνέντευξη επιβάλλεται να διαβασθεί από όλους όσους ενδιαφέρονται να πληροφορηθούν τον διαρκή αγώνα της Επιτροπής να υπερβεί δυσκολίες και διλήμματα και να κατανοήσουν πολλές πτυχές του Νέου Ποινικού Κώδικα.

Το καινούργιο τεύχος μας περιλαμβάνει  τρεις επίκαιρες και ενδιαφέρουσες μελέτες. Στην πρώτη από αυτές η Δήμητρα Σορβατζιώτη παρουσιάζει τον εκ πρώτης όψεως επιτυχή θεσμό των λεγόμενων Δικαστηρίων Θεραπείας που λειτουργούν σε άλλες έννομες τάξεις, και τον προβληματισμό που συνόδευσε την ίδρυση και λειτουργία τους, τον διάλογο που σαφώς ενισχύουν μεταξύ δικαστή, κατηγορουμένου και θεραπόντων ιατρών καθώς και τις προοπτικές του θεσμού στην Ελληνική έννομη τάξη.

Στη δεύτερη μελέτη μας η Ιωάννα Αναστασοπούλου διερευνά την ιστορικά φορτισμένη περιοχή επαφής του Δικαίου με την Τέχνη. Στην εποχή μας, οι εντάσεις που αναπτύσσονται στην περιοχή αυτή μεγαλώνουν λόγω των δυνατοτήτων των τεχνικών μέσων  και του διαδικτύου. Η μελέτη αναγνωρίζει ότι στο πεδίο της καλλιτεχνικής δημιουργίας δεν υπάρχουν συνταγματικοί περιορισμοί, προσπαθεί όμως να αναπτύξει κριτήρια βάσει των οποίων θα διακρίνονται οι ανεκτές από τις μη ανεκτές προσβολές της προσωπικότητας που επιφέρει η κοινωνική επενέργεια του έργου τέχνης.

Τέλος στη τρίτη μελέτη αυτού του τεύχους ο Δομίνικος Αρβανίτης συζητά τα θέματα του δικαιώματος πρόσβασης σε συνήγορο και της νομικής βοήθειας στον Ευρωενωσιακό χώρο. Αν και αυτονόητα τα δικαιώματα αυτά συχνά δοκιμάζονται στο πλαίσιο των διεθνικών ποινικών διαδικασιών. Η μελέτη συζητά διεξοδικά τις προτάσεις που έχουν θεσμοθετηθεί για την  αντιμετώπιση τους.

Στη στήλη «Art and Crime» ο Στέφανος Δασκαλάκης σε μια εξαιρετικά ευαίσθητη και σύνθετη προσέγγιση του έργου του Τισιανού «Ταρκύνιος και Λουκρητία» περιγράφει την αμφισημία του έργου, το ορατό, επίσημο μήνυμα για τη συζυγική αρετή και ηθική καθαρότητα και την υπόγεια πιο σκοτεινή, πιο αισθησιακή πλευρά του πίνακα. Ο βιασμός της Λουκρητίας μεταξύ ηθικής αποδοκιμασίας και της πρωτόγονης ορμής, είναι ένα θέμα που μαζί με αυτό της αυτοκτονίας της Λουκρητίας κατέστη συχνά αντικείμενο απεικόνισης από μεγάλους ζωγράφους διαφόρων εποχών.

Η Σοφία Γιοβάνογλου σε ένα εκτενέστατο και άκρως ενημερωτικό πόνημα «Οι Sacco και  Vanzetti δεν πρέπει να πεθάνουν» και τον υπότιτλο:  Η διαρκής ευδοκίμηση στην τέχνη ενός αιτήματος για «δίκαιη δίκη» παρουσιάζει, μέσα από μια συνοπτική αναφορά στο ιστορικό και νομικό μέρος της γνωστής υπόθεσης «Commonwealth  v. Nicola Sacco and Bartolomeo Vanzetti», την ευρύτατη επίδραση της καταδίκης τους σε θάνατο και της απόρριψης κάθε αιτήματος τους για δίκαιη δίκη στις διάφορες μορφές τέχνης: το θέατρο, την όπερα, το καμπαρέ, τον χορό, την ποίηση, την πεζογραφία, τα εικαστικά, τη μουσική και τον κινηματογράφο.

Τέλος ο Γεώργιος Καλογεράκης διερωτάται για το πώς απεικονίζεται η δικαιοσύνη σε ένα αντιπολεμικό έργο όπως το «ήταν όλοι τους παιδιά μου» του Άρθουρ Μίλλερ. Η έννοια της κοινωνικής ευθύνης του ατόμου απέναντι στη ολότητα ως συνδετικός κρίκος της σχέσης του δράματος με το δίκαιο αναλύεται με οδηγό το αρχαιοελληνικό τετράπτυχο της δραματικής  νομοτέλειας (ύβρις-άτις- νέμεσις - τίσις). Έτσι αναδεικνύεται με ευκρίνεια το δικαιικό υπόβαθρο του έργου που ο θεατής παρασυρμένος από τη γοργή εξέλιξη του δράματος, τείνει πολλές φορές να παραβλέπει.

Στις «Notitiae Criminalis» μας παρουσιάζονται ειδήσεις από  τις ΗΠΑ και την Ασία. Στην πρώτη από αυτές το «Πανοπτικό της Κίνας» αναλύεται το εθνικό σύστημα βίντεο επιτήρησης της Κίνας, το οποίο εν είδει ενός σύγχρονου Πανοπτικού, επιδιώκει την ιχνηλάτηση του εγκλήματος, παράλληλα όμως συγκεντρώνει στοιχεία για την ευρύτερη κοινωνική αξιολόγηση της συμπεριφοράς των πολιτών. Στη δεύτερη παρουσιάζεται  η αποκλιμάκωση του Νόμου των τριών «strikes» στην Καλιφόρνια προκειμένου να αμβλυνθούν τα φαινόμενα της κατάφωρης παραβίασης της αναλογικότητας μεταξύ ποινής και εγκλήματος, της αύξησης του πληθυσμού των φυλακών και της υπερεκπροσώπησης συγκεκριμένων δραστών. Τέλος η τρίτη είδηση αναφέρεται στη θέση σε ισχύ του νέου Ποινικού Κώδικα του Σουλτανάτου του Μπρουνέι που βασίζεται στη Σαρία και προβλέπει μια σειρά από απάνθρωπες και μεσαιωνικές ποινές (λιθοβολισμός, ακρωτηριασμός, μαστίγωμα, θανατική ποινή), καθιερώνοντας αναχρονιστικές διακρίσεις ιδίως σε βάρος των γυναικών και των ομοφυλοφίλων.

Στη στήλη μας «Έγκλημα και Επιστήμες» φιλοξενείται μια σημαντικότατη μελέτη του Κυριάκου Κώτσογλου με τον τίτλο DNA και ποινική απόδειξη. Ο συγγραφέας εισάγει με εντυπωσιακό τρόπο τον αναγνώστη στη συχνά προβληματική σχέση της κρίσης για την ενοχή με τις επιστημονικές προτάσεις που στηρίζουν το αποδεικτικό υλικό. Όπως λέγει ο συγγραφέας «Το σύστημα Ποινικής Δικαιοσύνης….. δεν έχει ακόμη αποσαφηνίσει σε ποιο σημείο τελειώνει η εξηγητική ισχύς της επιστήμης και που ξεκινάει το αποκλειστικό δικαίωμα του δικαστή της ουσίας στο σχηματισμό δικανικής πεποίθησης». Η μελέτη κατανοεί τον εαυτό της ως ένα θεωρητικά θεμελιωμένο πρακτικό οδηγό για την αξιοποίηση της ταύτισης του ανακριτικού ευρήματος με το γενετικό αποδεικτικό υλικό του κατηγορούμενου.  Η μελέτη συνοδεύεται από δύο παραρτήματα-πρακτικούς οδηγούς για τη δογματική του άρθρου 201 νέου ΚΠΔ και τη δικονομικά ορθή αξιοποίηση του DNA.

Στη στήλη «Εκ των Έσω» τέσσερεις ειδικοί, ο Vincent Theis Διοικητής Φυλακής του Λουξεμβούργου, η Iuliana Carbunaru, Επιθεωρήτρια Υπηρεσιών Σωφρονιστικής στη Ρουμανία, η  Sonja Snacken, καθηγήτρια Εγκληματολογίας στο ελεύθερο πανεπιστήμιο των Βρυξελλών και ο Mauro Palma πρόεδρος Ανεξάρτητης Αρχής για  τα δικαιώματα των ατόμων που στερούνται την ελευθερία τους στην Ιταλία, ενώνουν τις δυνάμεις τους για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα του υπερπληθυσμού στις ελληνικές φυλακές στην έκθεση της Γενικής Διεύθυνσης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Κράτους Δικαίου του Συμβουλίου της Ευρώπης, Τμήμα δράσης κατά του Εγκλήματος, Μονάδα Συνεργασίας στον Τομέα του Ποινικού Δικαίου.  Η έκθεση, με ημερομηνία Μάρτιος 2019 καταλήγει κατά κάποιο τρόπο προφητικά στο να προτείνει την αντιμετώπιση του υπερπληθυσμού των φυλακών στην Ελλάδα μέσω της ανάπτυξης βιώσιμων εναλλακτικών στην κράτηση ποινών, δικαιώνοντας τις επιλογές του νέου Ποινικού Κώδικα.

Στην ίδια στήλη ο Κωνσταντίνος Πανάγος παρουσιάζει τον Εσωτερικό Κανονισμό Λειτουργίας των Αγροτικών Καταστημάτων κράτησης και τις καινοτόμες ρυθμίσεις που περιέχει. Πρόκειται για ένα πρόσφατο νομοθέτημα (5/3/2019) το οποίο ο συγγραφέας εκτιμά συνολικώς θετικά.

Στην τρίτη μελέτη της στήλης ο Νικόλαος Κουλούρης εκθέτει  τα πεπραγμένα ενός συνεδρίου υψηλού επιπέδου (δικαστές, εισαγγελείς και αντιπρόσωποι τα Ευρωπαϊκής Επιτροπής Εγκληματολογικών Προβλημάτων) που είχε στόχο να εξετάσει το πρόβλημα του υπερπληθυσμού των φυλακών από διαφορετικές οπτικές γωνίες, ώστε να διατυπωθούν κάποιες πρακτικές λύσεις για τον έλεγχο των εισροών στις φυλακές.

Στη στήλη «Νομοθεσία» η Ζωή Κουτσιαύτη παρουσιάζει τις νέες ποινικές Διατάξεις για τη νομιμοποίηση εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες και ο Νικόλαος Κουκλουμπέρης τον νέο ιταλικό νόμο περί άμυνας στο παράδειγμα της νόμιμης άμυνας σε κατοικία.

Στη στήλη «Νομολογία» ο Γεώργιος Φουσκαρίνης παρουσιάζει την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Ουάσιγκτον, State v. Gray, 402 P.3d 254 για την παραγωγή, διακίνηση κλπ. αυτοπορνογραφικού υλικού ανηλίκου ως αξιόποινη πράξη πορνογραφίας. Ο Παναγιώτης Τουργέλης κάνει σκέψεις με αφορμή το βούλευμα του Γερμανικού Ακυρωτικού Δικαστηρίου για την ερμηνεία του άρθρου303Β StGH σε σχέση με τον ποινικά άδικο χαρακτήρα συμπεριφορών κατά της λειτουργίας πληροφοριακών Συστημάτων ενώ η Άννα Μωραϊτη παρουσιάζει δύο αποφάσεις του Ποινικού Τμήματος του Εφετείου στην Αγγλία για την από το Δεκέμβριο 2015 αξιόποινη στην Αγγλία και Ουαλία τέλεση του αδικήματος του εξουσιαστικού ελέγχου (coercive control) στις σχέσεις οικειότητας.

Στη στήλη «Με Άποψη» παρουσιάζονται οι επιλεγμένες απαντήσεις δύο φοιτητών της Νομικής, του Μάριου Μωραϊτη και  της Αναστασίας Βλάχου, στο ερώτημα του πέμπτου τεύχους, «Πρόσληψη στο Δημόσιο με πλαστά πιστοποιητικά. Ζητήματα αναλογικότητας και επιλεκτικής επιβολής ποινών» και τίθεται το ερώτημα του τρέχοντος τεύχους.

Το έκτο τεύχος κλείνει με δύο βιβλιοκρισίες

Στην πρώτη ο Νίκος Παπασπύρου παρουσιάζει τη σειρά μελετών των Σπύρου Βλαχόπουλου και Ευάνθη Χατζηβασιλείου για την εξέλιξη των συνταγματικών θεσμών στην Ελλάδα μεταξύ του 1911 και του 1975. Η κατανόηση της λειτουργίας του Συντάγματος προϋποθέτει, μας λέγει ο Παπασπύρου, κατανόηση όχι μόνο των προβλέψεών του αλλά και του τρόπου εφαρμογής του. Ο Παπασπύρου ορθώς εξαιρεί τις  ιστορικές συνισταμένες της διάρρηξης της αποδοχής της συνταγματικής κανονικότητας. Ενδιαφέρον έχει η σύνθεση εκ μέρους του των εν μέρει διαφορετικών απόψεων των δύο συγγραφέων όπως αυτή που οδηγεί στη διαπίστωση ταυτότητας της αστικής παράδοσης του εκμοντερνισμού στους δύο γνωστότερους Έλληνες πολιτικούς,  τον Ελευθέριο Βενιζέλο και Κωνσταντίνο Καραμανλή. Ο Παπασπύρου καταφέρνει να συγκεράσει στη βιβλιοπαρουσίασή του αρκετά διαφορετικά πράγματα και το κάνει με μια δόκιμη, μειλίχια και κατανοητή γλώσσα.

Στη βιβλιοπαρουσίασή του ο Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου, τεχνίτης της γλαφυρής, ακόμη κι όταν είναι δύσκολη, γραφής παρουσιάζει ένα τόμο 29 άρθρων του καθηγητή Διονύση Αναπολιτάνου με τον τίτλο «Ρήγματα στη γνώση, γέφυρες στην πράξη, η πρακτική συνείδηση ενός λογικού». Ο Παπαγεωργίου επιλέγει από το πλούσιο ρεπερτόριο των άρθρων αυτών, αυτά που του είναι πιο προσπελάσιμα και που αναφέρονται στην κανονιστική φύση των ερωτημάτων που έχουν να κάνουν με την ανθρώπινη συμβίωση, την πολιτική οργάνωσή της και τις ηθικές δεσμεύσεις μας. Έτσι καθιστά διάφορα ιδιαιτέρως διδακτικά κείμενα του Αναπολιτάνου με έναν εξαιρετικά διδακτικό δικό του τρόπο ακόμη πιο κατανοητά για τον κοινό αναγνώστη.