• ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2022
  • ΣΤΗΛΕΣ
    • Editorial
    • Συνέντευξη
    • Μελέτες
    • Art & Crime
    • Notitiae Criminalis
    • Έγκλημα & Επιστήμες
    • Εκ των έσω
    • Σχολιασμένη Νομοθεσία
    • Νομολογία ΕΔΔΑ και ΔΕΕ
    • Σχολιασμένη Νομολογία
    • Με άποψη
    • Πορτραίτα
    • Βιβλιοπαρουσίαση
  • ΠΟΙΟΙ ΕΙΜΑΣΤΕ
  • ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ
  • ΤΕΥΧΗ
    • ΝΕΑΣ ΕΚΔΟΣΗΣ
    • ΠΑΛΑΙΑΣ ΕΚΔΟΣΗΣ
The Art of Crime
The Art of Crime
  • ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2022
  • ΣΤΗΛΕΣ
    • Editorial
    • Συνέντευξη
    • Μελέτες
    • Art & Crime
    • Notitiae Criminalis
    • Έγκλημα & Επιστήμες
    • Εκ των έσω
    • Σχολιασμένη Νομοθεσία
    • Νομολογία ΕΔΔΑ και ΔΕΕ
    • Σχολιασμένη Νομολογία
    • Με άποψη
    • Πορτραίτα
    • Βιβλιοπαρουσίαση
  • ΠΟΙΟΙ ΕΙΜΑΣΤΕ
  • ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ
  • ΤΕΥΧΗ
    • ΝΕΑΣ ΕΚΔΟΣΗΣ
    • ΠΑΛΑΙΑΣ ΕΚΔΟΣΗΣ
  • The Art of Crime Mag

Εκ των έσω

Right on crime : Η αμερικανική συντηρητική στροφή προς το αναμορφωτικό πρότυπο

Μαρίνος Σκανδάμης
Δικηγόρος, ΔΝ, πρ. Γ.Γ. Αντεγκληματικής Πολιτικής Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

Μαΐος 2017

Print Friendly, PDF & EmailΕκτύπωση

Right on crime : Η αμερικανική συντηρητική στροφή προς το αναμορφωτικό πρότυπο

Φωτ: The Economist

Για δεκαετίες η αντεγκληματική και  σωφρονιστική πολιτική στις Η.Π.Α. είχε εγκαταλείψει το αναμορφωτικό μοντέλο μεταχείρισης, υποκαθιστώντας το με αυτό της ανταπόδοσης και αποτροπής μέσω της ποινής, που θεωρητικά αποτυπώθηκε ως δικαιικό πρότυπο[1]. Η διαστροφή αυτού του μοντέλου ανέδειξε τη βεβαιότητα της επιβολής και εκτέλεσης της φυλάκισης ως το σημαντικότερο μέσο διαχείρισης της εγκληματικότητας[2]. Το αποτέλεσμα αυτής της κατεύθυνσης ήταν πως η αναλογία των 87 κρατουμένων ανά 100.000 άτομα που καταγράφονταν το 1970 στις επίσημες αμερικανικές στατιστικές ανήλθε, για παράδειγμα το 2013, στην αναλογία των 698 κρατουμένων ανά 100.000 άτομα[3].

Όμως, ιδίως από τα μέσα της δεκαετίας του 2000 οι συντηρητικοί πολιτικοί -που πρωτοστατούσαν στο αίτημα για περισσότερη φυλακή- άρχισαν να μεταβάλλουν τις απόψεις τους για την αναγκαιότητα της ύπαρξης «ενός έθνους πίσω από τα κάγκελα»[4]. Αυτό δεν προήλθε ως συνέπεια μιας αναθεωρητικής ανθρωπιστικής ματιάς προς τον πάσχοντα κρατούμενο. Προέκυψε κυρίως από την ίδια πραγματιστική λογική του τύπου “what works” που συνέβαλε στη δημιουργία του υπερτροφικού σωφρονιστικού συστήματος. Δηλαδή, οι συντηρητικοί των Η.Π.Α. αναγνώρισαν ότι α) οι δαπάνες για την υποστήριξη φυλακών μεταξύ της δεκαετίας του 1970 και του 2000 αυξήθηκαν κατά το διπλάσιο σε σχέση με τις δαπάνες για την υγεία και την εκπαίδευση, αλλά και κατά ποσοστό 50% σε σχέση με τις προνοιακές δαπάνες, β) η υψηλή υποτροπή των κρατουμένων δεν αποτελεί λόγο για την ανέγερση περισσότερων φυλακών, αλλά απόδειξη ότι οι σχετικές δαπάνες είναι μη αποδοτικές και γ) η φυλετική ανισότητα που αποτυπώνεται στο ότι οι κρατούμενοι είναι κατά κανόνα «μη λευκοί» εμποδίζει τους συντηρητικούς στο να διεισδύσουν πολιτικά στις μειονότητες[5]. Σαφώς λοιπόν αναγνώρισαν ότι το αμερικανικό ποινικοσωφρονιστικό σύστημα δε λειτουργεί. Αυτή η συνειδητοποίηση οδήγησε σε μια σημαντική μεταρρυθμιστική πολιτική πρωτοβουλία με τη συνεργασία τριών συντηρητικών φορέων, ήτοι του Texas Public Policy Foundation, της American Conservative Union Foundation και της Prison Fellowship. Η πρωτοβουλία έλαβε την πολιτικά χαρακτηριστική ονομασία Right on Crime. Οι στόχοι της καταγράφηκαν το 2010 στην διακήρυξή της[6], που υπογράφηκε από σημαντικές προσωπικότητες της ρεπουμπλικανικής παράταξης, όπως ο πρώην κυβερνήτης της Florida, Jeb Bush, αλλά και εννέα τέως υπουργοί δικαιοσύνης των Η.Π.Α. Η διακήρυξη αναγνωρίζει τα οικονομικά αδιέξοδα που προκαλεί ένα υδροκέφαλο σωφρονιστικό σύστημα[7], καθώς και τη συμβολή των φυλακών στην αύξηση της υποτροπής[8], χωρίς όμως να υποτιμά την αξία της δημόσιας ασφάλειας[9] και την ανάγκη εκτίμησης της επικινδυνότητας των εγκληματιών[10]. Πρωτίστως όμως αυτή η πρωτοβουλία φαίνεται πως συμβάλλει στην αλλαγή παραδείγματος της συντηρητικής αντεγκληματικής και σωφρονιστικής πολιτικής, αφού αποδέχεται την αξία της επανένταξης, προτείνοντας την εγκατάλειψη της ιδέας της απόλυτης δικαιοσύνης[11] και την αναγνώριση του αναμορφωτικού προτύπου ως ιδανικό (sic) μοντέλο[12].

Θεωρητικά λοιπόν η συντηρητική αμερικανική παράταξη έκανε μια μεγάλη τομή, που αντιστρέφει το βαθιά κατασταλτικό παρελθόν της[13], έστω και αν το επιεικές ενδιαφέρον για τους κρατουμένους αναπτύσσεται όχι από μια γνήσια πίστη στον άνθρωπο[14], αλλά κυρίως από τα οικονομικά αδιέξοδα που επισύρει η βαριά καταστολή του. Μάλιστα, από το 2010 μέχρι τις μέρες μας, αυτή η ιδεολογική μετακίνηση επέφερε τα πρώτα πρακτικά αποτελέσματα. Σε κάποιες πολιτείες όπως στις Wyoming, Michigan, Utah, Mississippi και Texas μειώθηκαν οι κρατούμενοι, ενώ έκλεισαν και κάποιες φυλακές[15].

Βεβαίως, η τάση αποσυμφόρησης των φυλακών δεν επιβεβαιώνεται ακόμη σε παναμερικανικό ομοσπονδιακό επίπεδο από τα επίσημα στατιστικά στοιχεία, αφού ο πληθυσμός των κρατουμένων στις Η.Π.Α. παραμένει σταθερά πάνω από τα 2.000.000 την τελευταία πενταετία[16]. Ακόμη δε, η εκλογή του νέου αμερικανού Προέδρου έχει ανησυχήσει τους ομοϊδεάτες του - υποστηρικτές του Right on Crime, οι οποίοι φοβούνται ότι θα γίνουν πολιτικές υποχωρήσεις στο αναθεωρημένο ποινικοσωφρονιστικό μοντέλο που προωθούν τα τελευταία έτη[17].

Είναι όμως χρήσιμο, η καθολικά πια αναγνωρισμένη αξία του αναμορφωτικού προτύπου και η ανάγκη για λιγότερη φυλακή που ωριμάζει και στην πιο συντηρητική σκέψη, να εμποτίσει και τον εγχώριο πολιτικό διάλογο που ως τώρα διαμορφώνεται από τον ποινικό λαϊκισμό, τους μιντιακούς πανικούς και τον ατεκμηρίωτο λόγο των κομματικών παρατάξεων[18].

Γι’ αυτό κατά τη γνώμη μας, το -υπό τη θεωρία του στρατηγικού σχεδιασμού- όραμα που θα μπορούσαμε να προσδιορίσουμε ως «λιγότερη φυλακή, περισσότερη ασφάλεια», πρέπει να καταστεί το σύγχρονο αντεγκληματικό και σωφρονιστικό διακύβευμα κάθε εθνικής κυβέρνησης ευρωπαϊκού προσανατολισμού.

 

[1] Γνωστό και ως πρότυπο δικαιοσύνης ή δίκαιης ανταμοιβής.
[2] Τζαννετάκη Τόνια, Ο νεοσυντηρητισμός και η πολιτική της μηδενικής ανοχής: Μια κριτική θεώρηση των θέσεων του James Q. Wilson, εκδ. Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα - Κομοτηνή, 2006, σελ. 81.
[3] U.S. Bureau of Justice Statistics, Correctional populations in the United States, 2013, December 2014.
[4]Human Rights Watch, Nation behind bars: A human rights solution, σε https://www.hrw.org/sites/ default/files/related_material/2014_US_Nation_Behind_Bars_0.pdf
[5] Dagan David and Teles Steven M., Prison Break : Why conservatives turned against mass incarceration, Oxford University Press, 2016, σελ. 2-4.
[6] Βλ. Right on Crime, Statement of Principles, σε http://rightoncrime.com/the-conservative-case-for-reform/statement-of-principles/
[7]“Conservatives are known for being tough on crime, but we must also be tough on criminal justice spending…”, βλ. ό.π.
[8] “And in some instances, they (prisons) have the unintended consequence of hardening nonviolent, low-risk offenders—making them a greater risk to the public than when they entered”, βλ. ό.π.
[9] “We believe public safety is a core responsibility of government because the establishment of a well-functioning criminal justice system enforces order and respect for every person’s right to property and life, and ensures that liberty does not lead to license” ,  βλ. ό.π.
[10] “…the victim’s conception of justice, public safety, and the offender’s risk for future criminal conduct should be prioritized when determining an appropriate punishment” ,  βλ. ό.π.
[11] Σκανδάμης Μαρίνος, Ο θεσμός της απόλυσης υπό όρο, Νομική Βιβλιοθήκη, 2016, σελ. 53 και τις εκεί απόψεις για την ευφημιστική διάσταση του όρου «δίκαιη ανταπόδοση» ή «απόλυτη δικαιοσύνη».
[12] “4. An ideal criminal justice system works to reform amenable offenders who will return to society through harness­ing the power of families, charities, faith-based groups, and communities”, βλ. σε http://rightoncrime.com/the-conservative-case-for-reform/statement-of-principles/
[13] Δημόπουλος Χαράλαμπος, Η μεταχείριση των επικινδύνων κρατουμένων, Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα, 2004, σελ. 174 επ.
[14] Αν και υπάρχει θερμή υποστήριξη της πρωτοβουλίας Right on Crime από πολλούς αμερικανούς ευαγγελιστές.
[15]“Why Texas is closing prisons in favour of rehab”, BBC NEWS, 1 December 2014, σε http://www.bbc.com/news/world-us-canada-30275026
[16] Χωρίς να υπολογίζονται οι πάνω από 4.000.000 καταδικασθέντες που βρίσκονται σε καθεστώς απόλυσης υπό όρο ή αναστολής εκτέλεσης κ.λπ.
[17] Nolan Pat, “Dear President Trump : Here’s how to get Right on Crime, Part 1”, The Marshall Project, 17.1.2017, https://www.themarshallproject.org/2017/01/17/dear-president-trump-here-s-how-to-get-right-on-crime-part-1#.hFDdD2ygw
[18] Σκανδάμης Μαρίνος, Επίκαιρα ζητήματα της ποινικής δίκης: Η υποχώρηση των βεβαιοτήτων, ΠοινΔικ 2016,461 επ.

Facebook Twitter Google+ LinkedIn
Next article Οι απαντήσεις στο ερώτημα του 1ου τεύχους:
Graffiti - Έγκλημα ή Τέχνη;
Previous article Pay-to-Stay Jails (Φυλακές επί πληρωμή)

Σχετικά άρθρα

«Ίσως δεν έχουμε και τόσες φυλακές»:*  <br/>Οι (πρόχειροι) σχεδιασμοί μιας (επεκτατικής) σωφρονιστικής πολιτικής
Νοέμβριος 2022

«Ίσως δεν έχουμε και τόσες φυλακές»:*
Οι (πρόχειροι) σχεδιασμοί μιας (επεκτατικής) σωφρονιστικής πολιτικής

Σύγκριση της ιδρυματικής μεταχείρισης των εγκληματιών του λευκού κολάρου <br/>και των στελεχών του οργανωμένου εγκλήματος στις ελληνικές φυλακές. <br/>Η οπτική του σωφρονιστικού προσωπικού
Νοέμβριος 2022

Σύγκριση της ιδρυματικής μεταχείρισης των εγκληματιών του λευκού κολάρου
και των στελεχών του οργανωμένου εγκλήματος στις ελληνικές φυλακές.
Η οπτική του σωφρονιστικού προσωπικού

Tα προγράμματα του K.K. Kορυδαλλού μέσα <br/>από την αφήγηση δύο πρώην κρατουμένων
Νοέμβριος 2021

Tα προγράμματα του K.K. Kορυδαλλού μέσα
από την αφήγηση δύο πρώην κρατουμένων

Η «αόρατη» υπερεκπροσώπηση <br/>των Ρομά στις ελληνικές φυλακές
Νοέμβριος 2021

Η «αόρατη» υπερεκπροσώπηση
των Ρομά στις ελληνικές φυλακές

Η ιδιαίτερη δικονομική μεταχείριση <br>των ανήλικων μαρτύρων-θυμάτων κακοποίησης <br>και το «Σπίτι του Παιδιού»
Νοέμβριος 2021

Η ιδιαίτερη δικονομική μεταχείριση
των ανήλικων μαρτύρων-θυμάτων κακοποίησης
και το «Σπίτι του Παιδιού»

«Όπως βλέπεις μία μαύρη φωτογραφία, <br/>έτσι είναι η φυλακή»
Μαΐος 2021

«Όπως βλέπεις μία μαύρη φωτογραφία,
έτσι είναι η φυλακή»

(Απο)δομώντας μια de facto κατηγορία κρατουμένων: <br/>Δράστες εγκλημάτων κατά της γενετήσιας <br/>ελευθερίας, καθεστώτα κράτησης <br/>και προτάσεις επανένταξης
Μαΐος 2021

(Απο)δομώντας μια de facto κατηγορία κρατουμένων:
Δράστες εγκλημάτων κατά της γενετήσιας
ελευθερίας, καθεστώτα κράτησης
και προτάσεις επανένταξης

Ποιες είναι οι αλλαγές στους Ευρωπαϊκούς <br/>Σωφρονιστικούς Κανόνες; Καινοτόμες διατάξεις <br/>περί διαχωρισμού κρατουμένων, απομόνωσης <br/>και λοιπών σωφρονιστικών πρακτικών
Νοέμβριος 2020

Ποιες είναι οι αλλαγές στους Ευρωπαϊκούς
Σωφρονιστικούς Κανόνες; Καινοτόμες διατάξεις
περί διαχωρισμού κρατουμένων, απομόνωσης
και λοιπών σωφρονιστικών πρακτικών

Στάσεις και αντιλήψεις κρατουμένων σε απεξάρτηση.<br> Τα μέλη μιας Ομάδας Λογοτεχνίας στη φυλακή
Νοέμβριος 2020

Στάσεις και αντιλήψεις κρατουμένων σε απεξάρτηση.
Τα μέλη μιας Ομάδας Λογοτεχνίας στη φυλακή

What’s new in the 2020 European Prison Rules?<br/>Innovative provisions on separation, solitary <br/>confinement, and other prison practices
Νοέμβριος 2020

What’s new in the 2020 European Prison Rules?
Innovative provisions on separation, solitary
confinement, and other prison practices

Το (πρώην) Νοσοκομείο Κρατουμένων <br/>Κορυδαλλού μέσα από τις εκθέσεις της CPT
Νοέμβριος 2020

Το (πρώην) Νοσοκομείο Κρατουμένων
Κορυδαλλού μέσα από τις εκθέσεις της CPT

Οι άδειες των κρατουμένων σε Ελλάδα <br/>και Νορβηγία - μια συγκριτική επισκόπηση
Μαΐος 2020

Οι άδειες των κρατουμένων σε Ελλάδα
και Νορβηγία - μια συγκριτική επισκόπηση

«Νιώθεις σαν φυλακισμένος με τα μέτρα  <br/>για τον COVID-19; Ξανασκέψου το!»  <br/>Η μαρτυρία ενός κρατουμένου
Μαΐος 2020

«Νιώθεις σαν φυλακισμένος με τα μέτρα
για τον COVID-19; Ξανασκέψου το!»
Η μαρτυρία ενός κρατουμένου

Υπερπληθυσμός των φυλακών: <br/>Η ανισοκατανομή ενός παλιρροϊκού φαινομένου
Μαΐος 2020

Υπερπληθυσμός των φυλακών:
Η ανισοκατανομή ενός παλιρροϊκού φαινομένου

Νορβηγικές ή ελληνικές φυλακές; <br/>Η σύγκριση μέσα από την εξιστόρηση <br/>ενός πρώην κρατούμενου
Νοέμβριος 2019

Νορβηγικές ή ελληνικές φυλακές;
Η σύγκριση μέσα από την εξιστόρηση
ενός πρώην κρατούμενου

Νewsletter

  • Interview of Prof. Dr. Dr. h.c. Kai Ambos,
    Judge Kosovo Specialist Chambers
    by Assist. Prof. Vasileios Petropoulos
    and Dr. Ioannis Morozinis
  • Germany along with Greece are perhaps the last “bastions” of a strict personal theory of guilt in the E.U. [...]

  • Νοέμβριος 2022 | Συνέντευξη
  • Επισκόπηση των σημαντικότερων ποινικών αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου
    των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου για το διάστημα από Σεπτέμβριο 2021 έως Σεπτέμβριο 2022
  • Επιμέλεια: Εμμανουήλ Αποστολάκης, Δημήτριος Βούλγαρης, Νικόλαος Γανιάρης, Άννα Οικονόμου, Δημήτριος Τσιλίκης, Κωνσταντίνος Χατζόπουλος
  • Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΔΑ), Στρασβούργο Στην παρούσα στήλη παρατίθενται εν περιλήψει επιλεγμένες αποφάσεις ποινικού […]

  • Νοέμβριος 2022 | Νομολογία ΕΔΔΑ και ΔΕΕ
  • William Kentridge:
    Η τέχνη ενάντια στο έγκλημα της βίας
  • της Ελισάβετ Πλέσσα
  • Ξεκινώντας την προσπάθεια να σκιαγραφήσω με αδρές γραμμές τον William Kentridge, προτού [...]

  • Νοέμβριος 2022 | Art & Crime
  • Στη μνήμη και των δύο.
    Ο Νικόλαος Κ. Ανδρουλάκης γράφει
    για τον Γεώργιο-Αλέξανδρο Μαγκάκη
  • Εισαγωγικό Σημείωμα: Το κείμενο που ακολουθεί είναι προϊόν της σύνθεσης δύο αδημοσίευτων κειμένων του Νικολάου […]

  • Νοέμβριος 2022 | Μελέτες
  • Εγκλήματα κατά της ιδιοκτησίας και της περιουσίας.
    Η διεύρυνση του καταλόγου των κατ’ έγκληση διωκομένων εγκλημάτων.
    Πρακτικές λύσεις και θεωρητικά θεμέλια.*
  • του Δημητρίου Κιούπη
  • Έχουν παρέλθει πάνω από τρία χρόνια από την ψήφιση του Ποινικού Κώδικα και μπορεί κανείς να σημειώσει [...]

  • Νοέμβριος 2022 | Μελέτες
  • Γυναικοκτονία και κράτος δικαίου
  • του Μανώλη Μελισσάρη
  • Με την πρόσφατη σημαντική αύξηση στις αναφορές φόνων γυναικών από ερωτικούς συντρόφους τους, από άλλα άτομα [...]

  • Νοέμβριος 2022 | Σχολιασμένη Νομοθεσία
  • «Ίσως δεν έχουμε και τόσες φυλακές»:*
    Οι (πρόχειροι) σχεδιασμοί μιας (επεκτατικής) σωφρονιστικής πολιτικής
  • του Νικολάου Κ. Κουλούρη
  • Χρειαζόμαστε, άραγε, νέες φυλακές; Συναινούμε ή εγείρονται ενστάσεις για την ανέγερσή τους; [...]

© The Art of Crime 2006-2023. All rights reserved.
Produced by The Art of Crime