• ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020
  • ΣΤΗΛΕΣ
    • Editorial
    • Συνέντευξη
    • Μελέτες
    • Art & Crime
    • Notitiae Criminalis
    • Έγκλημα & Επιστήμες
    • Εκ των έσω
    • Νομοθεσία
    • Νομολογία
    • Με άποψη
    • Πορτραίτα
    • Βιβλιοπαρουσίαση
  • ΠΟΙΟΙ ΕΙΜΑΣΤΕ
  • ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ
  • ΤΕΥΧΗ
    • ΝΕΑΣ ΕΚΔΟΣΗΣ
    • ΠΑΛΑΙΑΣ ΕΚΔΟΣΗΣ
The Art of Crime
The Art of Crime
  • ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2020
  • ΣΤΗΛΕΣ
    • Editorial
    • Συνέντευξη
    • Μελέτες
    • Art & Crime
    • Notitiae Criminalis
    • Έγκλημα & Επιστήμες
    • Εκ των έσω
    • Νομοθεσία
    • Νομολογία
    • Με άποψη
    • Πορτραίτα
    • Βιβλιοπαρουσίαση
  • ΠΟΙΟΙ ΕΙΜΑΣΤΕ
  • ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ
  • ΤΕΥΧΗ
    • ΝΕΑΣ ΕΚΔΟΣΗΣ
    • ΠΑΛΑΙΑΣ ΕΚΔΟΣΗΣ

Συνέντευξη

Συνέντευξη της Ομ. Καθηγήτριας
και Ακαδημαϊκού Άννας Μπενάκη

στον Επ. Καθηγητή Νικόλαο Λίβο

Νοέμβριος 2017

Print Friendly, PDF & EmailΕκτύπωση

Ν.Λ.: Αγαπητή κυρία Μπενάκη, θα ήθελα πρώτα απ’ όλα να σας ευχαριστήσω για την πρόθυμη ανταπόκρισή σας να μας μιλήσετε στο ηλεκτρονικό περιοδικό The Art of Crime. Εσείς είστε επί δεκαετίες Διευθύντρια των Ποινικών Χρονικών, ενός περιοδικού υψηλής επιστημονικής εγκυρότητας και αναγνώρισης, του παλαιότερου σήμερα νομικού περιοδικού στον Ελληνικό χώρο. Θα ήθελα λοιπόν, πρώτα απ’ όλα να σας ρωτήσω αν γνωρίζετε το νέο περιοδικό μας και ποια είναι η γνώμη σας γι’ αυτή την προσπάθεια.

Α.Μ.: Το περιοδικό σας είναι ηλεκτρονικό περιοδικό, ιδιότητα που του προσδίδει μια μεγάλη ευελιξία και πλούτο όσον αφορά τη διαχείριση της ύλης. Τα Ποινικά Χρονικά είναι ένα ιστορικό περιοδικό, τόσο παλιό όσο κι οι Ποινικοί μας Κώδικες (1951). Για πολλά χρόνια ήταν η μόνη συστηματική πηγή των αποφάσεων του Αρείου Πάγου, αλλά επιλεκτικά και της νομολογίας των Δικαστηρίων της ουσίας. Έτσι εξελίχθηκε και με τη βοήθεια των σχολίων, των νομικών ζητημάτων αλλά και των άρθρων έγκριτων θεωρητικών και πρακτικών του ποινικού Δικαίου στο κύριο περιοδικό της νομικής πράξης στο χώρο του ποινικού Δικαίου. Βασικό κριτήριο του περιοδικού ήταν η κατά το δυνατόν αυστηρή επιλογή των άρθρων του και η διατήρηση του αυστηρά επιστημονικού του χαρακτήρα. Βλέπετε, η συγγένεια του Ποινικού Δικαίου με τις πολιτικοκοινωνικές εξελίξεις ήταν πάντα ένας κίνδυνος διολίσθησης προς πολιτικές ή και προσωπικές αντιπαραθέσεις, τόσο προσφιλείς στη χώρα μας από ... αρχαιοτάτων χρόνων! Ευτυχώς τις αποφύγαμε. Βλέπω ότι το ηλεκτρονικό περιοδικό σας έχει μεγάλη ποικιλία ύλης από γνωστούς επιστήμονες και ευρύτερα από ανθρώπους των τεχνών. Απευθύνεται σε αναγνώστες πολλών κατηγοριών, πράγμα που του εξασφαλίζει ευρεία απήχηση. Σας εύχομαι να συνεχίσετε με την ίδια πάντα ποιότητα και πλούτο στην ύλη σας.

Ν.Λ.: Θα ήθελα τώρα να σας ρωτήσω για τις σπουδές σας. Υπήρξατε μαθήτρια του αειμνήστου Νικολάου Χωραφά. Πότε και με ποια αφορμή άρχισε να σας ενδιαφέρει το Ποινικό Δίκαιο; Ήταν η διδασκαλία του Χωραφά, η ιδιαιτερότητα αυτού του κλάδου του Δικαίου ή και άλλοι λόγοι;

Α.Μ.: Ο Νικόλαος Χωραφάς ήταν ένας μεγάλος δάσκαλος με ακρίβεια και καθαρότητα σκέψης. Αυτό, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι το Ποινικό Δίκαιο είναι αφ’ εαυτού ένα γοητευτικό αντικείμενο, με οδήγησαν στην επιλογή μου, που την εποχή εκείνη ήταν πολύ σπάνια και μάλιστα για γυναίκα. Και δεν αναφέρομαι στην πράξη αλλά στη θεωρία. Ακόμη και σήμερα πόσες γυναίκες δογματικούς του ποινικού Δικαίου έχουμε; Σίγουρα το επίπεδο θεωρητικής γνώσης είναι υψηλότερο, αλλά οι πανεπιστημιακές δογματικού προσανατολισμού γυναίκες στο ποινικό δίκαιο είναι ακόμη λίγες. Νομίζω 4-5 σε όλες τις Σχολές μας.

Ν.Λ.: Υπήρξατε επίσης μαθήτρια του μεγάλου γερμανού ποινικολόγου Hans Welzel, μάλιστα σε μια εποχή που η θεωρία του για την πράξη ως σκόπιμη δράση μεσουρανούσε. Μεταφράσατε επί πλέον στα Ελληνικά και την μονογραφία του σχετικά με την Νέα Εικόνα του Συστηματικού Ποινικού Δικαίου. Πόσο πολύ σας έχει επηρεάσει η γερμανική ποινική δογματική στο επιστημονικό σας έργο;

Α.Μ.: Είναι αλήθεια ότι πηγαίνοντας κοντά στον Welzel βρέθηκα στον πυρήνα μιας  σύγκρουσης  μεταξύ της ορθόδοξης σκέψης, που είχε χαραχθεί μέσα μου από το Νικόλαο Χωραφά, και των τότε επαναστατικών ιδεών του Welzel. Είναι επίσης αλήθεια ότι, χωρίς να ταυτιστώ με τον πυρήνα των ιδεών του Welzel, ακολούθησα αρκετά δογματικά του συμπεράσματα, ιδίως ως προς την έννοια του προσωπικού αδίκου (personales Unrecht),διαφοροποιούμενη στα σημεία αυτά από τη διδασκαλία του Χωραφά. Βλέποντας όλα αυτά σχεδόν 60 χρόνια μετά, διαπιστώνουμε ότι καμία από τις διδασκαλίες αυτές δεν επέζησε αλώβητη. Επήλθε ένας συγκερασμός με νεώτερες διδασκαλίες. Μπορώ να πω ότι είμαι ευτυχής γιατί εξ αρχής δεν εντάχθηκα μονομερώς σε ένα στρατόπεδο. Πιστεύω ότι ο χρόνος δικαίωσε τις επιστημονικές επιλογές μου.

Ν.Λ.: Για να μεταβούμε τώρα από τη θεωρία στην πράξη: Έχετε ασκήσει επιτυχημένη ποινική δικηγορία, έχετε μάλιστα συμμετάσχει και σε ορισμένες σημαντικές ποινικές δίκες. Να λοιπόν ένα μεγάλο θέμα που ενδιαφέρει. Βοηθάει η πράξη τη θεωρία; ακούει η πράξη τη θεωρία; Και ένα δεύτερο. Σήμερα η γυναικεία ποσόστωση στους δικαστές είναι πολύ μεγάλη, στους δικηγόρους που ασκούν ποινική δικηγορία μικρότερη αλλά υπαρκτή. Πως ζήσατε εσείς αυτή την εξέλιξη στα τελευταία 50 χρόνια;

Α.Μ.: Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η νομική επιστήμη δεν υπάρχει για τον εαυτό της αλλά για να υπηρετεί ένα ιδεώδες, την κατά το δυνατόν ορθολογικότερη και δικαιότερη απονομή του Δικαίου. Θα έλεγα ότι είναι απαραίτητο ο θεωρητικός του δικαίου να έχει επαφή με την πράξη. Θα προχωρούσα ίσως ακόμη ένα βήμα περισσότερο λέγοντας ότι είναι δύσκολο να συλλάβει κανείς στον ποινικό χώρο την ιδέα του νομικού ως αποκλειστικά θεωρητικού. Το πρότυπο αυτό του αποκλειστικά θεωρητικού ποινικολόγου πέρασε σε κάποιο βαθμό σε μας από τη Γερμανία, όπου όμως και εκεί έχει, αν όχι εγκαταλειφθεί, εν πάση περιπτώσει σχετικοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό. Ο θεωρητικός μπορεί να οδηγηθεί από την πράξη σε πολύ χρήσιμες σκέψεις, συνηθέστατα κυρίως εξ αντιδράσεως σε σφάλματα, ενίοτε όμως και με θετικές σκέψεις. Το αντίθετο όμως, δηλαδή η επίδραση της θεωρίας στην πράξη, είναι στη χώρα μας σε αντίθεση με τις συγγενικές μας έννομες τάξεις του γερμανικού χώρου μια λυπηρή ιστορία. Η  πράξη συχνά αποφεύγει τη θεωρία προς ζημίαν της Δικαιοσύνης. Το γιατί το κάνει είναι μια μεγάλη  συζήτηση. Στο δεύτερο σκέλος της ερώτησης σας. Πράγματι η γυναικεία παρουσία στον δικαστικό κλάδο είναι σήμερα κυρίαρχη, αλλά και στη «σκληρή» ποινική δικηγορία σιγά-σιγά τα πράγματα αλλάζουν. Εγώ, ίσως λόγω πανεπιστημιακής ιδιότητας, δεν αντιμετώπισα ιδιαίτερα προβλήματα στη δικηγορία μου. Πράγματι δούλευα σε μια εντελώς ανδροκρατούμενη περιοχή που εμένα με γοήτευε, το ίδιο ίσως και τους άνδρες συναδέλφους μου. Πιστεύω, ότι παρά τα κάποια μειονεκτήματα της απόλυτης αριθμητικής υπεροχής των γυναικών στο δικαστικό κλάδο, αυτός ο τελευταίος μάλλον κέρδισε παρά έχασε από τη γυναικεία κυριαρχία!

Ν.Λ.:  Εκτός από τη θεωρία και την πράξη στο χώρο του ποινικού δικαίου υπάρχει για σας ένας άλλος χώρος, όπου επίσης έχετε επιδείξει αξιόλογη δράση: εκείνος της Πολιτικής. Απ’ όσο γνωρίζω για πρώτη φορά σας κάλεσε στον συγκεκριμένο στίβο ο αείμνηστος Γεώργιος Ράλλης. Στην συνέχεια υπήρξατε επί δεκαετίες βουλευτής, ενώ διατελέσατε και Υπουργός Δικαιοσύνης. Η καριέρα σας αυτή επιστέφθηκε με το αξίωμα του Προέδρου της Βουλής κατά το χρονικό διάστημα 2004-2009. Ήθελα να σας ρωτήσω: ποια περιθώρια έχει ένας συγκροτημένος επιστήμων να ασκήσει μακρόχρονη και σοβαρή πολιτική, λ.χ. στον ευαίσθητο τομέα της Δικαιοσύνης, πέρα και σε αντίθεση πολλές φορές με τις μικροπολιτικές σκοπιμότητες της στιγμής και των επόμενων εκλογών;

Α.Μ.: Η πολιτική, όπως και η δικηγορία, δεν μπορεί να καθοδηγείται μόνο από θεωρητικές γνώσεις. Εκείνο που έχει σημασία είναι η πίστη σε αρχές. Συμβιβασμούς και αλλαγές κατεύθυνσης ο πολιτικός οφείλει να κάνει, τις αρχές του δεν πρέπει να εγκαταλείπει. Το αν ένας συγκροτημένος επιστήμων, όπως λέτε, μπορεί να ασκήσει μακρόχρονη και σοβαρή πολιτική, εξαρτάται από τις προσωπικές του προϋποθέσεις (ψυχική αντοχή, κατάρτιση), από το γενικότερο πολιτικό κλίμα, την προσωπικότητα του, τις ενδοκυβερνητικές ισορροπίες κλπ.

Ν.Λ.: Επειδή φέρετε και την ιδιότητα της Ακαδημαϊκού, θα ήθελα να σας ρωτήσω με ποιον τρόπο η Ακαδημία Αθηνών βοηθάει στην προώθηση των ποινικών και γενικότερα των νομικών επιστημών στην χώρα μας;

Α.Μ.: Η Ακαδημία έχει μια γενικώτερη αποστολή που αγκαλιάζει όλες τις επιστήμες. Στο πεδίο των νομικών επιστημών προσπαθούμε οι νομικοί συνάδελφοι να εκμεταλλευθούμε τους υπάρχοντες πόρους της Ακαδημίας από δωρεές και κληροδοτήματα, ώστε να στρέψουμε τους νέους νομικούς με βραβεία και υποτροφίες προς πιο μοντέρνες κατευθύνσεις και μεθόδους εργασίας. Η Ακαδημία Αθηνών διαθέτει εξάλλου επιστημονικά Κέντρα Ερευνών σε πολλούς επιστημονικούς τομείς. Στον κλάδο των νομικών το Κέντρο Ερεύνης της Ιστορίας του Ελληνικού Δικαίου από την πρώιμη αρχαιότητα ως την συγκρότηση του νέου Ελληνικού Κράτους (1834) έχει να επιδείξει αξιόλογο ερευνητικό έργο.

Ν.Λ.: Τέλος θα ήθελα να σας ρωτήσω ποια είναι κατά την εκτίμησή σας τα σημαντικότερα ποινικά προβλήματα που έχει σήμερα να αντιμετωπίσει η εποχή μας και προς ποιαν κατεύθυνση νομίζετε ότι πρέπει να προχωρήσουμε; Υπάρχουν απαρχαιωμένες δομές και νοοτροπίες στη δικαιοσύνη; Χρειάζεται μια αλλαγή στον Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και κατάσταση Δικαστικών Λειτουργών; Ενδεχομένως και του Συντάγματος. Χρειάζονται νέοι κώδικές Ποινικού και Ποινικής Δικονομίας; Χρειάζεται επειγόντως νέο σύστημα ποινών;

Α.Μ.: Έχουν περάσει σχεδόν 70 χρόνια από τότε που τέθηκαν σε ισχύ οι ποινικοί κώδικες (1951). Οι κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές που έχουν συμβεί έχουν δημιουργήσει έναν κόσμο που φαίνεται να απέχει αιώνες από τότε. Είναι αναπόφευκτο ότι και το Ποινικό Δίκαιο πρέπει να προσαρμοσθεί. Επισημαίνω ιδιαίτερα το σύστημα ποινών που είναι απηρχαιωμένο και πληθωριστικό, όπως έχει καταντήσει. Αν υπάρχει βέβαια σύστημα, διότι αυτό καθορίζεται από τη διαθεσιμότητα των φυλακών! Και στη Δικονομία πρέπει να αλλάξουν κάποια πράγματα. Ωστόσο τα γενικότερα προβλήματα στη Δικαιοσύνη προέρχονται από την εντελώς απαρχαιωμένη εσωτερική της δομή, από την οποία επωφελείται η εκάστοτε εκτελεστική εξουσία για να ασκήσει επιρροή σε όλο το σώμα. Η πολιτική επιρροή καλύτερα να είναι φανερή και θεσμοθετημένη, παρά να δρα δια των παρασκηνίων. Δεν ξέρω πώς, αλλά νομίζω ότι εκεί πρέπει να γίνουν ριζικές αλλαγές.

Ν.Λ.: Κυρία Μπενάκη σας ευχαριστούμε πολύ για τις σκέψεις σας, τις οποίες πιστεύω ότι διατυπώσατε όχι μόνον εύστοχα αλλά και με θάρρος και ειλικρίνεια.

Α.Μ.: Κι εγώ σας ευχαριστώ πολύ.

Facebook Twitter Google+ LinkedIn
Next article Υπέρ της επιβολής της θανατικής ποινής
στους εμπόρους ναρκωτικών τάχθηκε
ο Αμερικανός πρόεδρος Donald Trump
Previous article Γκουέρνικα: Η ιστορία ενός πίνακα

Σχετικά άρθρα

Interview of Professor Claus Roxin

Click here for the German version Ioanna Anastasopoulou (I.A.): Dear Professor Roxin, thank you very much...

A short discussion of Professor Luis Greco with
Dr. Ioanna Anastasopoulou about the international
influence of the German criminal doctrine

Click for the German version Ioanna Anastasopoulou (I.A.): Professor Greco, at the age of 39 you became full...

Συνέντευξη του Καθηγητή Claus Roxin

Πατήστε για το Γερμανικό Πρωτότυπο Ιωάννα Αναστασοπούλου...

Mια σύντομη συζήτηση του Καθηγητή Luis Greco
με την Ιωάννα Αναστασοπούλου, Δ.Ν.,
για τη διεθνή επιρροή της γερμανικής
ποινικής δογματικής.

Πατήστε για το Γερμανικό Πρωτότυπο Iωάννα Αναστασοπούλου...

Συνέντευξη των Καθηγητών
Αndrew Αshworth και Lucia Zedner

* Για την απόδοση του κειμένου στα ελληνικά, ευχαριστούμε...

Interview with Professors
Andrew Ashworth and Lucia Zedner

In this issue of The Art of Crime online journal we have the honour and pleasure to host an interview with...

Συνέντευξη του Καθηγητή Θεοχάρη Δαλακούρα, Προέδρου της Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής για τον νέο Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, στον Καθηγητή Αδάμ Χ. Παπαδαμάκη και την Επικ. Καθηγήτρια Όλγα Τσόλκα

Α.Π.: Κύριε Καθηγητά, θα θέλαμε κατ’ αρχάς, η κ. Τσόλκα κι εγώ,...

Συνέντευξη του Καθηγητή Dr.Dr.h.c. mult. Hans-Jörg Albrecht,
Διευθυντή του Ινστιτούτου Max Planck
για το αλλοδαπό και διεθνές ποινικό δίκαιο,
στην Καθηγήτρια Έφη Λαμπροπούλου

Ε.Λ.: Αγαπητέ κύριε καθηγητά, Θα ήθελα να ξεκινήσω...

Συνέντευξη του Χριστόφορου Αργυρόπουλου,
Προέδρου της Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής
για τον νέο Ποινικό Κώδικα,
στον Καθηγητή Νικόλαο Μπιτζιλέκη

Ν.Μ.: Καταρχάς θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την τιμή που...

Interview with Prof Dr.Dr.h.c. mult. Hans-Jörg Albrecht,
Director of the Max Planck Institute
for Foreign and International Criminal Law
by Prof. Effi Lambropoulou

E.L.: Dear Professor Albrecht, I’d like to begin by thanking you for accepting our invitation to talk...

O Ομ. Καθηγητής Ιωάννης Γιαννίδης συζητά με τους Όβη Ναμία, ΔΝ - Δικηγόρο, Νίκο Λίβο, Επίκ. Καθηγητή και Δημήτρη Κιούπη, Αναπλ. Καθηγητή

ΔΚ.: Βρεθήκαμε σήμερα εδώ για μια συζήτηση με τον Ομότιμο...

Μια συζήτηση με τους καθηγητές Antony Duff και Sandra Marshall
Συμμετέχουν οι: Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου, Δημήτρης Κιούπης, Τόνια Τζαννετάκη

  Κ. Παπαγεωργίου: Αγαπητή Σάντρα, αγαπητέ Άντονυ, αυτή...

A discussion with Professors Antony Duff and Sandra Marshall Participants: Prof. Konstantinos Papageorgiou, Assoc. Professor Dimitris Kioupis, Assist. Professor Tonia Tzannetaki

  Papageorgiou: Dear Sandra, dear Antony this is your second academic visit to Greece (the first...

Συνέντευξη του Καθηγητή Andrew von Hirsch

Γ.Γ. Αγαπητέ κ. Καθηγητά, η πρώτη ερώτηση της συνέντευξής μας...

Interview of Professor Andrew von Hirsch

G.G. Dear Professor von Hirsch, the first question in our interview concerns the relationship between...
Νewsletter

  • Interview of Professor Claus Roxin
  • by Dr. Ioanna Anastasopoulou
  • Click here for the German version Ioanna Anastasopoulou (I.A.): Dear Professor Roxin, thank you very […]

  • Νοέμβριος 2020 | Συνέντευξη
  • A short discussion of Professor Luis Greco with
    Dr. Ioanna Anastasopoulou about the international
    influence of the German criminal doctrine
  • by Ioanna Anastasopoulou
  • Click for the German version Ioanna Anastasopoulou (I.A.): Professor Greco, at the age of 39 […]

  • Νοέμβριος 2020 | Συνέντευξη
  • H κλιματική αλλαγή ως κατάσταση ανάγκης.
    Μία επίκαιρη αναβίωση της συζήτησης για την πολιτική ανυπακοή
  • του Ιωάννη Μοροζίνη
  • Περιεχόμενα Ι. Εισαγωγή: Η απόρριψη της τριτάμυνας για την προστασία υπερατομικών εννόμων αγαθών στην περίπτωση […]

  • Νοέμβριος 2020 | Μελέτες
  • The Transformative Power of Art
    in the Prison Context and its Perception
  • by Katerina Gregos
  • ...Suffering is one very long moment. We cannot divide it by seasons. We can only […]

  • Νοέμβριος 2020 | Art & Crime
  • Η δικαιοσύνη, επί σκηνής και στην πόλη.
    Σημείωμα για την Ορέστεια του Αισχύλου.
  • του Στέργιου Μήτα
  • Ο Αγαμέμνων, η Κλυταιμνήστρα, η Ηλέκτρα και ο Ορέστης, σε σχέδια της σκηνογράφου Jocelyn Herbert […]

  • Νοέμβριος 2020 | Art & Crime
  • Σπύρος Βλαχόπουλος, Συνταγματικός μιθριδατισμός
    Οι ατομικές ελευθερίες σε εποχές πανδημίας
  • του Αντώνη Καραμπατζού
  • Η έλευση της πανδημίας του κορωνοϊού μάς ανάγκασε να προσαρμοστούμε σε μία νέα πραγματικότητα. Στην […]

  • Νοέμβριος 2020 | Βιβλιοπαρουσίαση
  • Οι πρόσφατες τροποποιήσεις στα άρθρα
    33 επ. ΚΠΔ σχετικά με τους εισαγγελείς
    ειδικών καθηκόντων
  • του Δημητρίου Βούλγαρη
  • 1. Εισαγωγή Ο Ν. 4745/2020 (Α΄ 214/6.11.2020) αποτελεί το τέταρτο[1] κατά σειρά νομοθέτημα από την […]

© The Art of Crime 2006-2021. All rights reserved.
Produced by The Art of Crime